Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA αποκάλυψε έναν πλανήτη όπου βρέχει κόκκους άμμου. Ο Wasp-107b βρίσκεται 200 έτη φωτός μακριά, στον αστερισμό της Παρθένου και είχε ήδη τραβήξει την προσοχή των αστρονόμων επειδή είναι πολύ μεγάλος αλλά πολύ ελαφρύς, κερδίζοντας το παρατσούκλι «πλανήτης – μαλλί της γριάς».
Όπως σημειώνει ο Guardian, οι τελευταίες παρατηρήσεις δίνουν μια άνευ προηγουμένου ματιά σε έναν παράξενο και εξωτικό κόσμο πέρα από το ηλιακό μας σύστημα, ο οποίος διαθέτει σύννεφα πυριτικής άμμου και βροχή, καυτές θερμοκρασίες, μανιασμένους ανέμους και την χαρακτηριστική μυρωδιά καμένων σπίρτων από το διοξείδιο του θείου.
Ο πλανήτης ανακαλύφθηκε το 2017, αφού οι αστρονόμοι εντόπισαν ένα ιδιαίτερο περιοδικό τρεμόπαιγμα του φωτός από το άστρο-ξενιστή του κάθε φορά που ο πλανήτης περνούσε μπροστά του.
Το τηλεσκόπιο James Webb πηγαίνει αυτές τις παρατηρήσεις στο επόμενο επίπεδο μετρώντας το αστρικό φως που φιλτράρεται μέσα από την ατμόσφαιρα του πλανήτη. Επειδή διαφορετικά στοιχεία απορροφούν διαφορετικά μήκη κύματος του φωτός, το φάσμα του αστρικού φωτός δείχνει ποια αέρια υπάρχουν στον πλανήτη.
Ο Wasp-107b είναι παρόμοιος σε μάζα με τον Ποσειδώνα, αλλά έχει σχεδόν το μέγεθος του Δία, και η τεράστια, διάχυτη φύση του επιτρέπει στο τηλεσκόπιο James Webb να κοιτάξει βαθιά στην ατμόσφαιρά του.
Οι πρόσφατες παρατηρήσεις, που δημοσιεύονται στο περιοδικό Nature, αποκαλύπτουν ενδείξεις υδρατμών και διοξειδίου του θείου, που θα έδιναν στην ατμόσφαιρα μια μυρωδιά καμένου σπίρτου. Είναι επίσης η πρώτη φορά που προσδιορίζεται η χημική σύνθεση των νεφών σε έναν άλλο πλανήτη – στην προκειμένη περίπτωση, αποτελούνται από πυριτική άμμο.
Η ατμόσφαιρα του πλανήτη θα είχε κάτι παρόμοιο με τον κύκλο του νερού στη Γη, αλλά με την άμμο να εναλλάσσεται μεταξύ στερεάς και αέριας κατάστασης. Από τα θερμότερα, χαμηλότερα επίπεδα της ατμόσφαιρας, με θερμοκρασίες κοντά στους 1.000 βαθμούς Κελσίου, οι πυριτικοί ατμοί θα ανέβαιναν, θα ψύχονταν και θα σχημάτιζαν μικροσκοπικούς κόκκους άμμου, πολύ μικρούς για να τους δούμε.
Στην πορεία, αυτά τα σύννεφα σκόνης άμμου θα γίνονταν αρκετά πυκνά ώστε να αρχίσουν να ρίχνουν βροχή στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Κάτω από ένα ορισμένο επίπεδο, η άμμος θα γινόταν και πάλι ατμός, ολοκληρώνοντας τον κύκλο. Ενώ, όπως σημειώνεται στη μελέτη, αυτά τα σωματίδια άμμου στην ατμόσφαιρα θα κινούνται με εξαιρετικά υψηλή ταχύτητα, μερικά χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο.
Ένας κεντρικός στόχος του διαστημικού τηλεσκοπίου James Webb είναι να αναλύσει τις ατμόσφαιρες μακρινών πλανητών και να αναζητήσει βιο-υπογραφές στα αέριά τους που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν την παρουσία ζωής.
Ο Wasp-107b δεν θεωρείται πιθανός υποψήφιος, δεδομένου του κλίματος των 1.000 βαθμών Κελσίου και της έλλειψης στερεάς επιφάνειας.
Οι παρατηρήσεις των ατμοσφαιρών των βραχωδών πλανητών μεγέθους Γης θα είναι πιο δύσκολες, επειδή, αν έχουν ατμόσφαιρα, αυτή τείνει να είναι λεπτότερη και πυκνότερη. Ωστόσο, το επίπεδο λεπτομέρειας που επιτυγχάνεται από στόχους όπως ο Wasp-107b θεωρείται ενθαρρυντικό σημάδι.
