Ο κύβος ερρίφθη για το TikTok. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν υπέγραψε την Τετάρτη 24 Απριλίου νόμο, ο οποίος απαιτεί την πώληση ή την απαγόρευση της δημοφιλούς εφαρμογής. Ήταν κάτι που φαινόταν προαποφασισμένο και είχε προαναγγελθεί από τα μέσα ενημέρωσης, το οποίο όμως δείχνει και την αδυναμία των ανθρώπων του TikTok να πείσουν την Ουάσιγκτον για την ειλικρίνεια των προθέσεών τους. Με άλλα λόγια, υπήρχαν λάθη στρατηγικής και επικοινωνιακής τακτικής.

Το TikTok αντιμετωπίζει τώρα μια μάχη για επιβίωση στα αμερικανικά δικαστήρια. Η αποτυχία να αλλάξει την απόφαση αυτή πιθανότατα σημαίνει το τέλος της επιχείρησης στις ΗΠΑ, που αποτελούν τον πυρήνα των παγκόσμιων δραστηριοτήτων του TikTok. Μια οδυνηρή πληγή για την πιο επιτυχημένη διεθνώς διαδικτυακή εφαρμογή που βγήκε από την Κίνα.

Σε κάθε αποτυχία πρέπει να βρεθεί ο αποδιοπομπαίος τράγος. Σ’ αυτή την περίπτωση ο «υπεύθυνος» δεν είναι άλλος από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο του TikTok, Σου Ζι Τσου.  Του καταλογίζουν χαμένες ευκαιρίες και λάθος στόχευση στην προσπάθεια να εξασφαλίσει υποστήριξη στο Καπιτώλιο. Κοινώς, το TikTok δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη δυναμική εναντίον του στην Ουάσιγκτον και να καταπολεμήσει αυτό που έλεγε ολοένα και περισσότερος κόσμος εκεί που λαμβάνονται οι αποφάσεις. Ότι το TikTok δεν είναι τόσο αθώο όσο φαίνεται και μπορεί να λειτουργήσει ως δούρειος ίππος επηρεασμού της αμερικανικής κοινής γνώμης προς όφελος της Κίνας.

TikTok: Δυνατό στον κόσμο, αδύναμο στα λόμπι

Ο Τσου δεν είναι άσχετος με την αμερικανική πραγματικότητα. Γεννημένος και μεγαλωμένος στη Σιγκαπούρη, μέλος της εκεί κινεζικής κοινότητας, ο 41χρονος γνωρίζει άπταιστα κινεζικά, αλλά φοίτησε στην σχολή διοίκησης επιχειρήσεων του Χάρβαρντ και εργάστηκε για την Goldman Sachs. Ωστόσο, φάνηκε να δίνει διαφορετική προτεραιότητα σ’ αυτά που τελικά μέτρησαν. Ενίσχυσε το αμερικανικό προφίλ του TikTok και, όπως φαίνεται, πήρε μαζί του τους χρήστες και τους δημιουργούς, αλλά απέτυχε να δημιουργήσει τις κατάλληλες επαφές με τα λόμπι, τα οποία επηρεάζουν τους βουλευτές, τους υπουργούς και εν τέλει τον ίδιο τον Πρόεδρο.

Ο Τσου έπαιρνε αντικρουόμενες συμβουλές. Ορισμένα στελέχη του TikTok υποστήριξαν ότι δεν έπρεπε να συναντηθεί με δικηγόρους, επειδή οι συνομιλίες ήταν εμπιστευτικές. Άλλοι είπαν ότι τα προβλήματα του TikTok ήταν θεμελιωδώς πολιτικά και ότι μπορούσε να συμμετάσχει χωρίς να δώσει λεπτομέρειες στις διαπραγματεύσεις. Παρ’ ότι ανέλαβε το 2020, έκανε την πρώτη του επίσημη επαφή με αξιωματούχους της Ουάσιγκτον μόλις τον 2022. Έμεινε, βέβαια, στην αμερικανική πρωτεύουσα περίπου δύο μήνες και συναντήθηκε με περισσότερους από 40 βουλευτές, τα 2/3 των μελών της Επιτροπής Ενέργειας και Εμπορίου της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Ο Τσου αντιμετώπισε ένα μπαράζ σκληρών ερωτήσεων για περισσότερες από πέντε ώρες στην ακρόαση του περασμένου Μαρτίου. Η ομάδα του ένιωσε ότι μεγάλο μέρος του σφυροκοπήματος ήταν άδικο, αφού οι βουλευτές του έλεγαν ότι είναι Κινέζος πολίτης και το αφεντικό του είναι ο ηγέτης του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας. Κάτι που έδειχνε άγνοια των πραγματικών γεγονότων, και αδυναμία του ίδιου να περάσει την «σωστή» εικόνα.

Βεβαίως, η απήχηση του Τσου ανέβηκε στο ζενίθ. Ο λογαριασμός του στο TikTok εκτινάχθηκε από λιγότερους από 15.000 ακόλουθους πριν από την ακρόαση σε περισσότερα από 3 εκατομμύρια! Ήταν φανερό ότι ο κόσμος τον υποστήριζε. Αλλά σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν νομοθετεί ο κόσμος.

Η ομάδα του Τσου συνεργάστηκε αθόρυβα με το Υπουργείο Δικαιοσύνης για να διασφαλίσει ότι το νομοσχέδιο είχε συνταχθεί με την καλύτερη δυνατή ευκαιρία αποτροπή μιας νομικής αμφισβήτησης. Το συναίσθημα, πάντως, κατά της Κίνας στο Κογκρέσο  (και φυσικά κατά του συγκεκριμένου μέσου) συνέχιζε να οξύνεται και η κριτική για το TikTok απέκτησε νέα δυναμική λόγω της οργής για τα βίντεο TikTok σχετικά με τη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς, τα οποία πολλοί επικριτές ισχυρίστηκαν ότι ήταν δυσανάλογα κατά του Ισραήλ. Το TikTok, πάντως, αναφέρει ότι δεν προωθεί ούτε υποστηρίζει κάποια πλευρά.

Όταν εμφανίστηκαν τα σχέδια για ψηφοφορία για το προτεινόμενο νομοσχέδιο της Βουλής στις αρχές Μαρτίου, τα στελέχη της TikTok έμειναν στα τυφλά. Η εφαρμογή έδειξε να προσπαθεί να εκμεταλλευθεί τη δημοφιλία της: εξέδωσε στους χρήστες μια ειδοποίηση που τους προέτρεπε να καλέσουν υποστηρικτές για να διαμαρτυρηθούν για πιθανή απαγόρευση. Το κόλπο απέτυχε, δείχνοντας την ισχυρή ικανότητα του TikTok να κινητοποιεί τους χρήστες για έναν πολιτικό στόχο, αλλά το αποτέλεσμα ήταν να φοβίσει ακόμα περισσότερο τους βουλευτές και γερουσιαστές.

Αντιδράσεις, φυσικά, υπάρχουν, και προέρχονται από το λεγόμενο «ελευθεριακό κίνημα», τους υποστηρικτές των ανθρώπινων ελευθεριών, μέσα στις οποίες εντάσσεται και η ελεύθερη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι συγκεκριμένοι, όμως, μπορεί να έχουν εκατοντάδες χιλιάδες ακολούθους, ίσως κι εκατομμύρια, αλλά αδύναμα ερείσματα στην Ουάσιγκτον. Η Επιτροπή Ενέργειας και Εμπορίου της Βουλής ενέκρινε το νομοσχέδιο ομόφωνα και πέρασε από τη Βουλή με ψήφους 352-65.

Η εταιρεία αποφάσισε να δημοσιεύσει ένα βίντεο στον κύριο λογαριασμό της που παρουσίαζε τον Τσου να ενθαρρύνει τους χρήστες να ασκήσουν πίεση στους γερουσιαστές τους. Το βίντεο έγινε viral σχεδόν αμέσως, υποδεικνύοντας ότι η εταιρεία είχε χρησιμοποιήσει τη δύναμή της. Το βίντεο έλαβε τελικά περισσότερες από 37 εκατομμύρια προβολές. Το νομοσχέδιο, πάντως,  πέρασε από το Κογκρέσο, επειδή το TikTok δεν μπορούσε να αποτρέψει το νομοθετικό σώμα ότι η ιδιοκτησία του αποτελεί απειλή για τις ΗΠΑ.

Παρ’ όλες τις αρνητικές εξελίξεις, ο Τσου δεν θα τα παρατήσει. Λέει ότι χάθηκε μια μάχη και όχι ο πόλεμος και το TikTok δεν θα πάει πουθενά. Αλλά τώρα οι πιθανότητες έχουν γυρίσει εναντίον του.

** Με πληροφορίες από Wall Street Journal.