Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναδείχθηκε την Κυριακή νικητής των προεδρικών εκλογών της γειτονικής χώρας, αποδεικνύοντας ότι είναι ανθεκτικός απέναντι σε οποιαδήποτε αντιπολιτευόμενη φωνή καθώς επεκτείνει την κυριαρχία του σε τρίτη δεκαετία.
Παρά τον θανατηφόρο σεισμό και την κατακρήμνιση της τουρικής λίρας, η νίκη του Ερντογάν έδειξε για άλλη μια φορά την ανθεκτικότητα του ηγέτη, η οποία σύμφωνα με τους αναλυτές δεν βασίζεται μόνο στους τρόπους με τους οποίους εδραίωσε την εξουσία με τα χρόνια, αλλά δείχνει επίσης τη διαρκή πίστη των βασικών υποστηρικτών του.
«Λαμβάνοντας υπόψη τη φθορά που έρχεται με τα 20 χρόνια στην εξουσία, αυτό είναι ένα σημαντικό επίτευγμα. Σηματοδοτεί επίσης την αποτυχία του αντιπολιτευόμενου μπλοκ», δήλωσε ο Can Acun, ερευνητής στο Ίδρυμα Πολιτικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών (SETA), ένα φιλοκυβερνητικό think tank στην Άγκυρα.
Η αντιπολίτευση προειδοποιεί για «δύσκολες μέρες»
Καθώς τα πρώτα αποτελέσματα έδιναν στον Ερντογάν ένα σαφές προβάδισμα, ο Τούρκος προέδρος άρχισε ήδη να πανηγυρίζει τον θρίαμβό του καθώς ο Κιλιτσντάρογλου προειδοποίησε για «δύσκολες μέρες που έρχονται».
Οι αναλυτές λένε ότι το περιθώριο νίκης του Ερντογάν μπορεί να είναι καθοριστικός παράγοντας για το πώς θα επιλέξει να προχωρήσει.
Ο ηγέτης κέρδισε με «ούτε μια μεγάλη μείωση ψήφων ούτε με στο νήμα», δήλωσε ο Soner Cagaptay, ανώτερος συνεργάτης στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής, κάτι που, όπως λέει, πιθανότατα θα σημαίνει business as usual.
Στο τουρκικό πλαίσιο, είπε, αυτό σημαίνει ότι ο Ερντογάν είναι πιθανό να επεκτείνει τις «ανορθόδοξες» οικονομικές του πολιτικές και να συνεχίσει την καταστολή της αντιπολίτευσης, ειδικά επειδή θα προσπαθήσει να ανακτήσει δημοτικότητα στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα – δύο κρίσιμες πόλεις στις οποίες έχασε καθαρά από τον Κιλιτσντάρογλου.
Ο Murat Somer, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Koc στην Κωνσταντινούπολη, αναμένει μια σκληρή προσέγγιση από τον Ερντογάν προς την αντιπολίτευση και τους επικριτές του.
«Ο Ερντογάν είναι πιθανό να συνεχίσει τις ανορθόδοξες οικονομικές του πολιτικές επειδή αυτές εξυπηρετούν πραγματικά τα συμφέροντά του», είπε ο Somer στο CNN. «Αλλά θα πρέπει να τα συνδυάσει με κάποια ορθόδοξα μέτρα για την επίλυση της νομισματικής κρίσης».
Ο Τούρκος πρόεδρος είχε προηγουμένως αποκαλέσει τον εαυτό του «εχθρό των επιτοκίων», τα οποία βλέπει ως την αιτία του πληθωρισμού.
Η τουρκική λίρα βυθίστηκε σχεδόν σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ την Κυριακή καθώς ο Ερντογάν διεκδίκησε τη νίκη του, αγγίζοντας τα 20,05 για το δολάριο, κοντά στο χαμηλό ρεκόρ των 20,06 την Παρασκευή, ανέφερε το Reuters.
Ο Somer προειδοποίησε επίσης για τις συνέπειες της νίκης του Ερντογάν, λέγοντας ότι μπορεί να ενθαρρύνει άλλους ηγέτες σε όλο τον κόσμο που υπονομεύουν τη δημοκρατία.
«Ο λαϊκιστής αυταρχικός ηγέτηςπου απρέκκλινε κάθε δημοκρατικού κανόνα και κανόνα κατά τη διάρκεια της εκστρατείας κέρδισε και η αντιπολίτευση που ενώθηκε για να ανοικοδομήσει τη δημοκρατία έχασε», είπε.
Ο Korhan Kocak, επίκουρος καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης του Άμπου Ντάμπι στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ανησυχεί για τις κινήσεις του Ερντογάν μετά τις εκλογές.
«Για πάνω από δέκα χρόνια, ο Ερντογάν έχει καταστήσει σαφές ότι έχει μια πλειοψηφική αίσθηση της δημοκρατίας: όσοι δεν ανήκουν –κατά την άποψή του– στην «ενάρετη» πλειοψηφία δεν έχουν δικαίωμα ούτε να εκφράζουν την άποψή τους ούτε να λογαριάζονται», είπε ο Kocak στο CNN.
Άλλοι, που ήταν στην πρώτη γραμμή των πολιτικών καταστολών του Ερντογάν, εξέφρασαν επίσης ανησυχία.
Μιλώντας στο CNN πριν ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των εκλογών, η Ceylan Akca, βουλευτής του Κόμματος της Πράσινης Αριστεράς στο Ντιγιαρμπακίρ, στο οποίο συμμετέχουν υποψήφιοι του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), εξέφρασε φόβο για το κόμμα της εάν κερδίσει ο Ερντογάν.
Το HDP πάλευε να επιβιώσει πολύ πριν από τη νίκη του Ερντογάν την Κυριακή.
Η Ακψα είπε ότι, εάν κερδίσει ο Ερντογάν, είναι πολύ πιθανό να εντείνει την καταστολή του HDP και της κουρδικής κοινότητας.
Μένει να φανεί πώς θα χειριστεί ο Ερντογάν την αντιπολίτευση, αλλά ο Acun είπε ότι «ο Ερντογάν ήταν πάντα ένας ρεαλιστής ηγέτης, όχι αυτός που οδηγείται από το αίσθημε της εκδίκησης».
Ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας είναι πιθανό να επικεντρωθεί στην οικονομία, πρόσθεσε, αλλά η μάχη ενάντια σε αυτό που χαρακτήρισε τρομοκρατία «μπορεί να ενταθεί».
Βαθιά πόλωση
Οι αναλυτές λένε ότι τα εκλογικά αποτελέσματα και στους δύο γύρους καταδεικνύουν την αυξανόμενη πόλωση της χώρας.
«Η Τουρκία είναι μια βαθιά πολωμένη κοινωνία τουλάχιστον τα τελευταία 40 περίπου χρόνια αυτό αυξάνεται ολοένα και περισσότερο», είπε ο Judd King, ανώτερος επίκουρος καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο στην Ουάσιγκτον, DC. «Οι υπέρμαχοι του κοσμικού κράτους άνθρωποι δεν θα σκέφτηκαν ποτέ στη ζωή τους να ψηφίσουν τον Ερντογάν, όπως οι πολέμιοι θα ψήφιζαν ποτέ το κοσμικό κόμμα».
Και ενώ πολλοί από τους επικριτές του Ερντογάν είναι θιγμένοι, άλλοι δεν είδαν καμία βιώσιμη επιλογή εκτός από τον πρόεδρο.
«Ο Ερντογάν έχει κερδίσει όλα αυτά τα χρόνια την πίστη από τους συντηρητικούς της χώρας, ειδικά στις πρώτες μέρες της διακυβέρνησής του», είπε ο King.
«Η βάση υποστήριξής του είναι διαφορετική», είπε, προσθέτοντας ότι «είναι σε γενικές γραμμές συμπαθής προς τη θρησκεία, αλλά ιδεολογικά κυμαίνεται από εθνικιστές έως εκείνους που αντιτίθενται ενεργά στον κοσμικό χαρακτήρα».
Πολλοί από τους υποστηρικτές του Ερντογάν ήταν ευχαριστημένοι με τα πρώτα επιτεύγματά του, ειδικά εκείνα που έδωσαν θρησκευτικά δικαιώματα και ελευθερίες στη μουσουλμανική πλειοψηφία της χώρας.
Η Τουρκία που κληρονόμησε ο Ερντογάν το 2003 υποστήριξε μια μορφή ανεξιθρησκίας που ήταν πιο αυστηρή από αυτή των περισσότερων δυτικών κρατών. Ο ρόλος της θρησκείας στο κοινό ελαχιστοποιήθηκε, με την ισλαμική μαντίλα για τις γυναίκες να απαγορεύεται σε πανεπιστήμια, κυβερνητικά ιδρύματα και κοινοβούλιο.
Με την ανάληψη της εξουσίας, ο Ερντογάν άρει σταδιακά αυτούς τους περιορισμούς. Αν και δεν αμφισβήτησε τη συνταγματικά κατοχυρωμένη κοσμικότητα της χώρας, η θρησκεία άρχισε να παίζει μεγαλύτερο ρόλο στο κοινό, καθώς και τη δική του ρητορική.
Οι κινήσεις του προς την επίσημη αποδοχή της θρησκείας θεωρήθηκαν ως αποκατάσταση της αξιοπρέπειας των συντηρητικών της Τουρκίας και του κέρδισαν μια μεγάλη, σκληρή βάση υποστήριξης.
Τα αποτελέσματα των εκλογών μπορεί επίσης να είναι ένα πλήγμα για τους δυτικούς συμμάχους που ήλπιζαν ότι μια εποχή μετά τον Ερντογάν θα έβλεπαν την Τουρκία να επιστρέφει στους παραδοσιακούς συμμάχους της στη Δύση, ειδικά εν μέσω της φιλίας του προέδρου με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο King είπε ότι παρά τις διαφωνίες του με τη Δύση, οι πρόσφατες κινήσεις εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν μπορεί να έχουν δώσει στην Τουρκία ένα είδος ανεξαρτησίας που πολλοί από τους υποστηρικτές του εκτιμούν.
Με πληροφορίες από το CNN
