Λίγοι άνθρωποι προκάλεσαν τόσο διφορούμενα συναισθήματα στην παγκόσμια κοινή γνώμη όσο ο Τζούλιαν Ασάνζ. Ο 53χρονος Αυστραλός δημοσιογράφος συνέδεσε το όνομά του με τα Wikileaks, τη διαρροή στο διαδίκτυο ευαίσθητων πληροφοριών που αφορούσαν κυρίως το στρατό των ΗΠΑ, αλλά και δεκάδες άλλες υποθέσεις. Παρουσιάστηκε σαν προδότης όλου του δυτικού κόσμου, για τις αποκαλύψεις του. Ο ίδιος αντέκρουσε επί χρόνια όλες τις κατηγορίες και υπεραμύνθηκε του δικαιώματός του για ερευνητική δημοσιογραφία.

Εδώ και μερικές ημέρες, όμως, αναπνέει και πάλι τον αέρα της ελευθερίας. Ήδη βρίσκεται στην Αυστραλία, τη χώρα που γεννήθηκε, έχοντας παραδεχτεί την ενοχή του στην κατηγορία της κατασκοπείας. Ποινή, πάντως, δεν θα υπάρξει. Ως τώρα αντιμετώπιζε το ενδεχόμενο να εκδοθεί στις ΗΠΑ και να δικαστεί εκεί με βαριές κατηγορίες που θα τον έφερναν αντιμέτωπο με την ποινή των ισοβίων.

Μετά από 15 χρόνια δικαστικών μαχών με το αμερικανικό σύστημα δικαιοσύνης, αλλά και προσωπικής ταλαιπωρίας με περιορισμό σε διάφορες πρεσβείες ανά τον κόσμο, ο Ασάνζ ουσιαστικά δικαιώθηκε για τις πράξεις του, άσχετα αν δήλωσε ένοχος. Το ζήτημα είναι η από εδώ και στο εξής στάση του. Το 1995, όταν είχε συλληφθεί πρώτη φορά στην Αυστραλία στα 24 του χρόνια για hacking, είχε αποφύγει την φυλακή με την υπόσχεση ότι δεν θα προσπαθούσε να παραβεί τους κώδικες ασφαλείας των κρατικών υπολογιστών. Δεν το έκανε.

Το 2006 ο Ασάνζ ίδρυσε το WikiLeaks, το οποίο ο ίδιος περιέγραψε ως ένα διαδικτυακό «dead letter drop» για όσους διαρρέουν απόρρητες ή ευαίσθητες πληροφορίες. Οι πρώτες αποκαλύψεις ήταν ήσσονος σημασίας και δεν απασχολούσαν παρά ελάχιστους, όμως το 2010 Το WikiLeaks κυκλοφόρησε βίντεο που διέρρευσε που δείχνει ένα αμερικανικό στρατιωτικό ελικόπτερο να πυροβολεί 11 πολίτες, συμπεριλαμβανομένων δύο δημοσιογράφων, κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ. Στη συνέχεια, το πλήρωμα των Apache πυροβολεί ένα βαν που προσπαθεί να σώσει τους τραυματίες.

Όπως ήταν φυσικό, τα πλάνα προκάλεσαν θύελλα στα μέσα ενημέρωσης και δυνάμωσαν ακόμα περισσότερο τον Ασάνζ και την ομάδα του, ώστε να έχουν πρόσβαση σε ακόμα περισσότερες πληροφορίες. Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου το WikiLeaks δημοσίευσε περισσότερα από 91.000 έγγραφα, κυρίως μυστικές αναφορές του αμερικανικού στρατού σχετικά με τον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Εκεί αρχίζουν και οι δικαστικές περιπέτειες για τον Ασάνζ.

Τζούλιαν Ασάνζ: Το χρονικό της περιπέτειας

Ας παρακολουθήσουμε το χρονικό:

Αύγουστος 2010: Σουηδοί εισαγγελείς εκδίδουν ένταλμα σύλληψης για τον Ασάνζ με βάση τον ισχυρισμό μιας γυναίκας για βιασμό και μια άλλη για παρενόχληση. Το ένταλμα αποσύρεται λίγο αργότερα, με τους εισαγγελείς να αναφέρουν ανεπαρκή στοιχεία για τον ισχυρισμό βιασμού. Ο Ασάνζ από την αρχή αρνήθηκε τις κατηγορίες.

Σεπτέμβριος 2010: Ο γενικός εισαγγελέας της Σουηδίας ανοίγει εκ νέου την έρευνα για βιασμό. Ο Ασάνζ έχει πλέον άμεσο κίνδυνο να συλληφθεί, φεύγει από τη Σουηδία για το Ηνωμένο Βασίλειο.

Οκτώβριος 2010: Το WikiLeaks δημοσιεύει 400.000 απόρρητα στρατιωτικά αρχεία που εξιστορούν τον πόλεμο στο Ιράκ. Τον επόμενο μήνα, δημοσιεύει χιλιάδες διπλωματικά τηλεγραφήματα των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων ειλικρινών απόψεων ξένων ηγετών και ωμών εκτιμήσεων για απειλές κατά της ασφάλειας.

Νοέμβριος 2010: Σουηδικό δικαστήριο διέταξε τη σύλληψη του Ασάνζ για κατηγορίες για βιασμό, κάτι που ο ίδιος αρνείται. Συνελήφθη στο Ηνωμένο Βασίλειο τον επόμενο μήνα με ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης, αλλά αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση.

Δεκέμβριος 2010: Ο Ασάνζ παραδίδεται στην αστυνομία στο Λονδίνο και κρατείται εν αναμονή της ακρόασης για την έκδοση. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Λονδίνου χορηγεί εγγύηση.

Φεβρουάριος 2011: Το Δικαστήριο του Ουεστμίνστερ στο Λονδίνο διατάσσει την έκδοση του Ασάνζ στη Σουηδία. Ο ίδιος εφεσιβάλλει την απόφαση.

Ιούνιος 2012: Το Βρετανικό Ανώτατο Δικαστήριο απορρίπτει την τελική έφεση του Ασάνζ. Πέντε ημέρες αργότερα, και πριν συλληφθεί, ο δημοσιογράφος καταφεύγει στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο και ζητά πολιτικό άσυλο, το οποίο χορηγεί ο Ισημερινός τον Αύγουστο του 2012. Το καθεστώς ασύλου του επιτρέπει να παραμείνει νόμιμα στην πρεσβεία.

Ιούλιος 2014: Ο Ασάνζ χάνει την προσπάθειά του να ακυρωθεί το σουηδικό ένταλμα σύλληψης που εκδόθηκε εναντίον του. Ένας δικαστής στη Στοκχόλμη επικυρώνει το ένταλμα για σεξουαλικά αδικήματα κατά δύο γυναικών.

Αύγουστος 2015: Οι Σουηδοί εισαγγελείς σταματούν τις έρευνες για ορισμένες κατηγορίες εναντίον του Ασάνζ λόγω της παραγραφής, όμως η έρευνα για καταγγελία βιασμού παραμένει ενεργή.

Οκτώβριος 2015 – Η Μητροπολιτική Αστυνομία τερματίζει την 24ωρη φρουρά της έξω από την πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο, αλλά λέει ότι θα συλλάβει τον Ασάνζ αν φύγει. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να πετάξει στον Ισημερινό, καθώς θα συλληφθεί με το που θα βγει έξω από την πρεσβεία.

Απρίλιος 2017: Ο Μάικ Πομπέο, τότε επικεφαλής της CIA, περιγράφει το WikiLeaks ως «μια μη κρατική εχθρική υπηρεσία πληροφοριών που συχνά υποκινείται από κρατικούς παράγοντες όπως η Ρωσία».

Μάιος 2017:  Οι Σουηδοί εισαγγελείς διακόπτουν την έρευνά τους, λέγοντας ότι είναι αδύνατο να προχωρήσουν όσο ο Ασάνζ βρίσκεται στην πρεσβεία του Ισημερινού.

Απρίλιος 2019: Ο Ασάνζ απομακρύνεται από την πρεσβεία και συλλαμβάνεται αφού ο Ισημερινός ανακαλεί το πολιτικό του άσυλο.

Μάιος 2019: Καταδικάστηκε σε φυλάκιση 50 εβδομάδων από βρετανικό δικαστήριο για παράλειψη εγγύησης. Ολοκληρώνει την ποινή νωρίτερα, αλλά παραμένει στη φυλακή εν αναμονή των ακροάσεων για την έκδοση. Ξεχωριστά, οι Σουηδοί εισαγγελείς ανοίγουν εκ νέου την έρευνά τους και λένε ότι θα ζητήσουν την έκδοση του Ασάνζ στη Σουηδία.

Ιούνιος 2019 – Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ζητά επίσημα από το Ηνωμένο Βασίλειο να εκδώσει τον Ασάνζ στις ΗΠΑ για να αντιμετωπίσει κατηγορίες ότι συνωμότησε για να χακάρει τους κυβερνητικούς υπολογιστές των ΗΠΑ και ότι παραβίασε νόμο περί κατασκοπείας.

Νοέμβριος 2019: Οι Σουηδοί εισαγγελείς σταματούν την έρευνά τους για βιασμό, λέγοντας ότι τα στοιχεία δεν είναι αρκετά ισχυρά για να απαγγελθούν κατηγορίες.

Φεβρουάριος 2020: Δικαστήριο του Λονδίνου ξεκινά το πρώτο μέρος των ακροάσεων έκδοσης που αναβάλλονται μετά από μια εβδομάδα. Οι ακροάσεις υποτίθεται ότι θα επαναληφθούν τον Μάιο, αλλά αναβάλλονται μέχρι τον Σεπτέμβριο λόγω της πανδημίας COVID-19.

Ιανουάριος 2021: Η Βρετανίδα δικαστής Βανέσα Μπαρέιτσερ συμπεραίνει ότι θα ήταν «καταπιεστικό» να εκδοθεί ο Ασάνζ στις ΗΠΑ λόγω της εύθραυστης ψυχικής του υγείας, λέγοντας ότι υπήρχε πραγματικός κίνδυνος να αυτοκτονήσει. Αρνείται, όμως, την καταβολή εγγύησης απ’ αυτόν, κρίνοντας ότι είναι ύποπτος φυγής.

Ιούλιος 2021: Το Ανώτατο Δικαστήριο χορηγεί στην κυβέρνηση των ΗΠΑ την άδεια να ασκήσει έφεση κατά της απόφασης του κατώτερου δικαστηρίου που εμποδίζει την έκδοση του Ασάνζ.

Ιούλιος 2021: Ο Ισημερινός ανακαλεί επισήμως την υπηκοότητα του Ασάνζ. Οι αρχές της χώρας δήλωσαν ότι η επιστολή που υποστηρίζει την πολιτογράφηση του είχε «ασυνέπειες, διαφορετικές υπογραφές και πιθανή τροποποίηση εγγράφων».

Δεκέμβριος 2021: Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου αποφάνθηκε ότι οι διαβεβαιώσεις των ΗΠΑ σχετικά με την κράτηση του Ασάνζ είναι αρκετές για να εγγυηθούν ότι θα τύχει ανθρώπινης μεταχείρισης.

Μάρτιος 2022: Το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας αρνείται να χορηγήσει στον Ασάνζ την άδεια να ασκήσει έφεση κατά της έκδοσής του.

Ιούνιος 2022: Η βρετανική κυβέρνηση διατάσσει την έκδοση του Ασάνζ στις ΗΠΑ. Ο Ασάνζ ασκεί έφεση και πάλι.

Μάιος 2023: Ο Αυστραλός πρωθυπουργός Άντονι Αλμπανέζε λέει ότι ο συμπατριώτης του πρέπει να αφεθεί ελεύθερος και ότι «τίποτα δεν εξυπηρετείται» από τη συνεχιζόμενη φυλάκισή του.

Ιούνιος 2023: Ένας δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου αποφάνθηκε ότι ο Ασάνζ δεν μπορεί να ασκήσει έφεση κατά της έκδοσής του.

Φεβρουάριος 2024: Οι δικηγόροι του Ασάνζ ξεκινούν μια τελική νομική προσπάθεια για να σταματήσουν την έκδοσή του στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Μάρτιος 2024: Δύο δικαστές του βρετανικού Ανώτατου Δικαστηρίου στο Λονδίνο δίνουν στις αρχές των ΗΠΑ τρεις εβδομάδες για να υποβάλουν περαιτέρω διαβεβαιώσεις, συμπεριλαμβανομένης της εγγύησης ότι ο Ασάνζ δεν θα επιβληθεί η θανατική ποινή, προτού αποφασίσουν αν θα του δώσουν την ευκαιρία να ασκήσει εκ νέου έφεση κατά της έκδοσής του.

Μάιος 2024:  Οι δύο Βρετανοί δικαστές αποφάνθηκαν ότι ο Ασάνζ μπορεί να ασκήσει νέα έφεση με βάση επιχειρήματα σχετικά με το αν θα λάβει προστασία για την ελευθερία του λόγου ή θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση επειδή δεν είναι πολίτης των ΗΠΑ.

Ιούνιος 2024: Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ αναφέρει σε επιστολή που κατατέθηκε στο δικαστήριο ότι, βάσει συμφωνίας με την υπηρεσία, ο Ασάνζ θα έχει τη δυνατότητα να αφήσει ελεύθερος σε αντάλλαγμα για την παραδοχή της ενοχής του για την κατηγορία του νόμου περί κατασκοπείας, για συνωμοσία για παράνομη απόκτηση και διάδοση διαβαθμισμένων πληροφοριών που αφορούν στην εθνική άμυνα.

* Photo credits: Shutterstock