Όταν κάποιος διαβάζει «ξέπλυμα χρήματος» προφανώς φαντάζεται υπόγειες μεθόδους, βαλίτσες που αλλάζουν χέρια σε σκοτεινά σημεία ή λεγόμενες τρύπες ασφάλειας σε τριτοκοσμικές χώρες, με υπαλλήλους που κάνουν τα στραβά μάτια με το αζημίωτο, αν δεν είναι και οι ίδιοι μέρος του κυκλώματος. Το πρόσφατο ρεπορτάζ της Wall Street Journal ανέτρεψε τα πάντα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η εφημερίδα, τεράστια ποσά (μιλάμε για δισεκατομμύρια δολάρια) μετακινούνται μέσα σε βαλίτσες αεροπορικώς, μάλιστα από αεροδρόμια τόσο σύγχρονα και δημοφιλή όσο το Χίθροου του Λονδίνου ή του Ντουμπάι των Εμιράτων.
Τυπικά, το Ηνωμένο Βασίλειο απαιτεί από όλους τους επιβάτες των πτήσεων να ενημερώσουν τις τελωνειακές αρχές εάν φεύγουν από τη χώρα με περισσότερα από 10.000 δολάρια, αλλιώς θα κατηγορηθούν για παράνομη εξαγωγή συναλλάγματος και θα ελεγχθούν για ξέπλυμα χρήματος. Τότε, πώς γίνεται να φεύγουν δισεκατομμύρια, μέσα σε ογκώδεις βαλίτσες, χωρίς να ελέγχονται; Είναι πολύ απλό. Οι βαλίτσες μπαίνουν μεν στο σύστημα διακίνησης αποσκευών του Χίθροου και σαρώνονται από ένα τρισδιάστατο μηχάνημα, το οποίο όμως έχει προγραμματιστεί να σημαίνει συναγερμό όταν εντοπίζει εκρηκτικά και άλλα δυνητικά επικίνδυνα αντικείμενα, όχι μετρητά.
Στο τέλος της διαδρομής τα πράγματα είναι πολύ απλούστερα. Κάθε ποσό μετρητών επιτρέπεται να εισέλθει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αρκεί να δηλωθεί. Οποιοσδήποτε μπορεί να ακολουθήσει τις πινακίδες στην αίθουσα αφίξεων προς το τελωνείο και να δηλώσει ότι μεταφέρει ποσό εκατομμυρίων δολαρίων, χωρίς να ελεγχθεί πώς το πέρασε ή πού το βρήκε.
Τα περισσότερα αεροδρόμια σε όλο τον κόσμο δεν σαρώνουν τις αποσκευές των επιβατών για μετρητά. Αυτή θα ήταν μια δαπανηρή επιχείρηση σε εξοπλισμό και προσωπικό. Οι χώρες όπου όλα τα χρήματα είναι ευπρόσδεκτα δεν έχουν καμία υποχρέωση να αναφέρουν βαλίτσες γεμάτες μετρητά που φτάνουν από το εξωτερικό. Τα κενά επιτρέπουν σε μετρητά δισεκατομμυρίων δολαρίων να πετάξουν κυρίως από τη Βρετανία σε χώρες με ηπιότερους κανόνες.
Πόσα λεφτά «μεταφέρονται» μ’ αυτόν τον τρόπο; Η συνολική αξία εκτιμάται σε πολλά δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα και τη Financial Action Task Force, μια διακυβερνητική υπηρεσία που αναπτύσσει πρότυπα κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες για χώρες.
Οι τράπεζες φοβούνται το ξέπλυμα χρήματος
Αυτή η διαδικασία μεταφοράς τεράστιων ποσών έγινε δημοφιλής μετά την δυσκολία πολλών τραπεζών να «εξυπηρετήσουν» τέτοιες μεταφορές. Τα σκάνδαλα σε πελάτες που εμπλέκονται σε ξέπλυμα χρήματος έχουν ωθήσει περισσότερες τράπεζες σε όλο τον κόσμο να αναφέρουν ύποπτες συναλλαγές. Δεν μπορεί κάποιος να μπει σ’ ένα υποκατάστημα με βαλίτσες γεμάτες λεφτά χωρίς να κινήσει υποψίες και χωρίς η συναλλαγή του να κοινοποιηθεί στις αρχές.
Στην ουσία υπάρχει ένα κενό ασφαλείας. Η ασφάλεια του αεροδρομίου επιμένει ότι είναι υπεύθυνη να ελέγχει την ασφάλεια των πτήσεων, όχι τι μεταφέρουν οι επιβάτες κι αν αυτό είναι νόμιμο ή παράνομο. Οι δε αεροπορικές εταιρείες λένε ότι δεν είναι δική τους ευθύνη τι μπαίνει στο αεροπλάνο. Ο ένας πετάει το μπαλάκι στον άλλο. Και το ξέπλυμα χρήματος καλά κρατεί.
Το παράξενο είναι ότι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ένας παγκόσμιος προορισμός για τους πλούσιους, αφαιρέθηκαν πρόσφατα από τη λίστα μιας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής επιτήρησης. Αυτή η απόφαση προφανώς διευκόλυνε αφάνταστα όσους ασχολούνται με τέτοιου είδους μεταφορές. Πολλές απ’ αυτές τις δουλειές γίνονται πλέον τόσο εξώφθαλμα, που είναι να απορεί κανείς πώς περνούν από τα ραντάρ των αρμόδιων υπαλλήλων για την καταπολέμηση στο ξέπλυμα χρήματος. Κάποιοι καθημερινοί τουρίστες, με αμφίεση που δεν συνάδει με υπέρμετρο πλούτο, εμφανίζονται ξαφνικά στο αεροδρόμιο να κλείνουν θέσεις business class και να μεταφέρουν οκτώ βαλίτσες ο καθένας.
Ο απολογισμός της επιχείρησης λαθρεμπορίας μετρητών (που αφορά το ξέπλυμα χρήματος) για το αεροδρόμιο Χίθροου του Λονδίνου βασίζεται σε έγγραφα και στοιχεία που έδωσαν στη δημοσιότητα οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου, δικαστικά αρχεία που περιελάμβαναν γραπτά μηνύματα και φωτογραφίες, δικαστικές μαρτυρίες από ταχυμεταφορείς χρημάτων, καθώς και συνεντεύξεις με ανακριτές και άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Φυσικά και οι μεταφορείς αυτών των τεράστιων ποσών δεν έχουν άμεση σχέση με τους πραγματικούς κατόχους των χρημάτων. Και κινδυνεύουν να συλληφθούν, αν με οποιονδήποτε τρόπο κάποιος τους ανακαλύψει. Η αμοιβή τους, όμως, καλύπτει κατά πολύ τον κίνδυνο.
** Με πληροφορίες από Wall Street Journal.
