Η Μαγιόρκα, ένα από τα πιο δημοφιλή τουριστικά νησιά της Μεσογείου, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια αυξανόμενη κρίση που ονομάζεται υπερτουρισμός. Οι κάτοικοι νιώθουν ότι η ζωή τους έχει γίνει αφόρητη λόγω της αδιάκοπης ροής επισκεπτών, που γεμίζουν τις παραλίες, τους δρόμους και τις πλατείες του νησιού. Η στεγαστική κρίση, η αύξηση του κόστους ζωής και η περιβαλλοντική επιβάρυνση έχουν φέρει τους ντόπιους στα όριά τους, οδηγώντας τους σε μαζικές αντιδράσεις και ένα αυξανόμενο κίνημα ενάντια στον τουρισμό όπως τον ξέρουμε σήμερα.
Σε μια έντονη κίνηση διαμαρτυρίας, επτά ακτιβιστικές ομάδες από τη Μαγιόρκα υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή, καλώντας τους τουρίστες –ιδιαίτερα από τη Βρετανία– να μην επισκεφθούν το νησί αυτό το καλοκαίρι. Σύμφωνα με τους ακτιβιστές, η ανεξέλεγκτη τουριστική ανάπτυξη έχει προκαλέσει περιβαλλοντική καταστροφή, με τις παραλίες να γεμίζουν σκουπίδια, την κατανάλωση νερού να εκτοξεύεται και τα φυσικά οικοσυστήματα να καταστρέφονται.
Παράλληλα, ο υπερτουρισμός έχει εντείνει τη στεγαστική κρίση, καθώς οι ντόπιοι αδυνατούν να βρουν σπίτια, αφού οι τιμές των ενοικίων έχουν εκτοξευθεί λόγω των βραχυχρόνιων μισθώσεων, όπως αυτές που προσφέρονται μέσω Airbnb. Η ακρίβεια αποτελεί ένα ακόμη αγκάθι, αφού η υψηλή ζήτηση από τους επισκέπτες έχει αυξήσει τις τιμές των βασικών προϊόντων και υπηρεσιών, καθιστώντας τη ζωή στο νησί δυσβάσταχτη για τους μόνιμους κατοίκους. Την ίδια στιγμή, η πολιτιστική αλλοίωση είναι εμφανής, με το νησί να χάνει σταδιακά την ταυτότητά του και να μετατρέπεται σε μια τουριστική «βιομηχανία».
Η επιστολή, που δημοσιεύτηκε στη Majorca Daily Bulletin, χαρακτηρίζει το 2025 ως το «χειρότερο καλοκαίρι στην ιστορία της Μαγιόρκα» και κατηγορεί ξενοδόχους, πολιτικούς και επενδυτές ακινήτων για την «απληστία» που καταστρέφει την τοπική κοινωνία. Οι κάτοικοι της Μαγιόρκα δεν βλέπουν πλέον τον τουρισμό ως μια πηγή ευημερίας, αλλά ως μια απειλή για την ποιότητα ζωής τους.
Πολλοί αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το νησί, αφού τα ενοίκια και η γενικότερη ακρίβεια τους αποκλείουν από την ίδια τους την πατρίδα. «Δεν μπορούμε να βρούμε σπίτια. Οι μισθοί μας δεν φτάνουν για να ζήσουμε εδώ. Το νησί δεν είναι πλέον για εμάς», δηλώνει ένας ντόπιος κάτοικος σε συνέντευξή του στην τοπική εφημερίδα. Η τοπική κυβέρνηση προσπαθεί να βρει λύσεις, αλλά πολλές από τις πολιτικές που εφαρμόζονται φαίνεται να εξυπηρετούν περισσότερο τα συμφέροντα των μεγάλων τουριστικών επιχειρήσεων παρά των μόνιμων κατοίκων. Αντί δηλαδή ο υπερτουρισμός να περιορίζεται, ενισχύεται.
Ο υπερτουρισμός γέννησε ένα αντικίνημα που έχει αρχίσει να παίρνει πιο ριζοσπαστικές μορφές. Οι κάτοικοι δεν αρκούνται πλέον σε ειρηνικές πορείες και ανακοινώσεις, αλλά περνούν σε άμεσες δράσεις, όπως αποκλεισμούς τουριστικών σημείων, κλείνοντας γέφυρες, λιμάνια και δρόμους, ενώ διοργανώνουν διαμαρτυρίες σε αεροδρόμια και ξενοδοχεία, απαιτώντας αυστηρότερους περιορισμούς στον αριθμό των τουριστών.
Επιπλέον, αναφορές κάνουν λόγο για επιθέσεις σε ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα, με οχήματα τουριστών να υφίστανται φθορές, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί ακόμη και εμπρησμοί αυτοκινήτων. Αυτές οι ενέργειες υπογραμμίζουν την ένταση που επικρατεί στο νησί, καθώς οι ντόπιοι θεωρούν ότι ο τουρισμός πλέον απειλεί την ίδια την ύπαρξή τους.
Η Μαγιόρκα δεν είναι η μόνη περιοχή που την πλήττει ο υπερτουρισμός. Παρόμοιες αντιδράσεις καταγράφονται και σε άλλες δημοφιλείς ευρωπαϊκές πόλεις και νησιά, όπως η Βαρκελώνη, όπου οι κάτοικοι διαμαρτύρονται για την κατακόρυφη αύξηση των ενοικίων λόγω Airbnb, η Βενετία, η οποία έχει επιβάλει νέο τέλος εισόδου για τους ημερήσιους επισκέπτες, και η Λισαβόνα, όπου τα ιστορικά κέντρα έχουν γεμίσει από τουρίστες, αφήνοντας ελάχιστο χώρο για τους ντόπιους.
Ως απάντηση, τουλάχιστον 15 ακτιβιστικές ομάδες από την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία και τη Γαλλία θα συναντηθούν τον επόμενο μήνα στη Βαρκελώνη. Σκοπός τους είναι να δημιουργήσουν μια ενιαία στρατηγική αντίστασης στον υπερτουρισμό και να πιέσουν τις κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα.
Υπερτουρισμός: Μπορεί να επιτευχθεί ισορροπία;
Το ερώτημα πλέον είναι αν η Μαγιόρκα μπορεί να βρει μια ισορροπία μεταξύ τουρισμού και βιωσιμότητας, αν μπορεί ο υπερτουρισμός να αναχαιτιστεί. Οι κάτοικοι ζητούν αυστηρότερα όρια στον αριθμό των επισκεπτών, ειδικά κατά την τουριστική περίοδο αιχμής, καθώς και ρύθμιση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, ώστε να προστατευτεί η πρόσβαση των ντόπιων σε προσιτή στέγαση. Παράλληλα, απαιτούν αυξημένη φορολόγηση των τουριστικών επιχειρήσεων, ώστε να ενισχυθούν οι τοπικές κοινότητες, καθώς και την εφαρμογή αυστηρότερων κανόνων για την προστασία του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα σε ζητήματα που αφορούν τη χρήση νερού και τη διαχείριση αποβλήτων.
Αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, πολλοί φοβούνται ότι το νησί θα συνεχίσει να επιβαρύνεται, μέχρι να γίνει ένας τουριστικός προορισμός χωρίς ντόπιους. Η κατάσταση στη Μαγιόρκα αντικατοπτρίζει ένα μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλά τουριστικά hotspots και ο υπερτουρισμός είναι το πρόβλημα. Καθώς οι ακτιβιστικές δράσεις κλιμακώνονται και οι διαμαρτυρίες εντείνονται, γίνεται σαφές ότι το τρέχον μοντέλο μαζικού τουρισμού δεν είναι βιώσιμο. Το καλοκαίρι του 2025 φαίνεται πως θα είναι ένα σημείο καμπής – είτε θα οδηγήσει σε ουσιαστικές αλλαγές, είτε θα σηματοδοτήσει την πλήρη σύγκρουση μεταξύ τουριστών και κατοίκων.
