Αν βρεθείς ποτέ στη Γαλικία της Ισπανίας, θα παρατηρήσεις στον δρόμο μερικά χαραγμένα κοχύλια. Στην αρχή νομίζεις ότι είναι τυχαία, αλλά στην πραγματικότητα έχουν λόγο ύπαρξης. Διαγράφουν την διαδρομή του γνωστού «El camino de Santiago de Compostela», και αν τα ακολουθήσεις σίγουρα κάπου θα σε οδηγήσουν. Ανάλογα βέβαια από που έρχεσαι και σε ποιον δρόμο θες να περιπλανηθείς.
Η πρώτη φορά που θα διασχίσεις το Camino de Santiago είναι σαν το πρώτο φιλί. Ποτέ δεν ξεχνάς, λένε χαρακτηριστικά όσοι το δοκίμασαν. Αν και παλιότερα το Camino ήταν ακόμα μια δραστηριότητα για τους geeks, και δεν υπήρχε ούτε το ένα δέκατο των ξενώνων που υπάρχουν τώρα, πλέον χιλιάδες τουρίστες σπεύδουν να το δοκιμάσουν. Έχει έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα κι αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα θρησκευτικού τουρισμού.
Η διαδρομή χρονολογείται μετά την ανακάλυψη των λειψάνων του Ιακώβου του Ζεβεδαίου στις αρχές του 9ου αιώνα. Η «Οδός του Αγίου Ιακώβου» έγινε σημαντικός προσκυνηματικός δρόμος του μεσαιωνικού Χριστιανισμού από τον 10ο αιώνα και μετά. Όπως φανερώνει και το όνομα, οδηγούν στο ιερό του αποστόλου Αγίου Ιακώβου στον καθεδρικό ναό του Santiago de Compostela στη Γαλικία στη βορειοδυτική Ισπανία. Η παράδοση λέει ότι τα λείψανα του αποστόλου είναι θαμμένα εκεί. Όλες οι περιοχές είναι γεμάτες από εμβληματικές καθολικές εκκλησίες, που και μόνο στη θέα τους σε κάνουν να νιώθεις μικρός.
Οι διαφορετικές διαδρομές του Camino de Santiago de Compostela
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές διαδρομές τις οποίες μπορείς να ακολουθήσεις. Το Camino Francés είναι η πιο δημοφιλής. Η Via Regia είναι το τελευταίο τμήμα του κι οι περισσότεροι προσκυνητές προέρχονταν από τη Γαλλία: τυπικά από την Arles , το Le Puy , το Παρίσι και το Vézelay, ή από το Saint Gilles. Οι περισσότεροι Ισπανοί θεωρούν τα γαλλικά σύνορα στα Πυρηναία το φυσικό σημείο εκκίνησης. Μακράν το πιο κοινό, σύγχρονο σημείο εκκίνησης στο Camino Francés είναι το Saint-Jean-Pied-de-Port, στη γαλλική πλευρά των Πυρηναίων, με το Roncesvalles στην ισπανική πλευρά να είναι επίσης δημοφιλές. Η απόσταση από το Roncesvalles στο Santiago de Compostela μέσω της León είναι περίπου 800 χλμ. Η Γαλλική Οδός και οι διαδρομές στην Ισπανία εγγράφηκαν στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Επίσης, δημοφιλής είναι και η διαδρομή από από τον καθεδρικό ναό της Λισαβόνας (συνολικά περίπου 610 χλμ.) ή από τον καθεδρικό ναό στο Πόρτο στα βόρεια της Πορτογαλίας, περίπου 227 χλμ, ή περνώντας στη Γαλικία από τη Valença. Η διαδρομή είναι γνωστή ως Camino Portugués.
Ακόμα μια αποτελεί το Camino del Norte, που θέτει ως σημείο αφετηρίας τη βασκική πόλη Irun στα σύνορα με τη Γαλλία ή μερικές φορές στο Σαν Σεμπαστιάν. Είναι μια λιγότερο δημοφιλής διαδρομή λόγω των αλλαγών στο υψόμετρο. Η διαδρομή ακολουθεί την ακτή κατά μήκος του Βισκαϊκού Κόλπου μέχρι να πλησιάσει το Σαντιάγο. Αν και δεν περνά από τόσα ιστορικά σημεία ενδιαφέροντος όπως το Camino Frances, μπορεί να είναι καλύτερη η διαδρομή από άποψη κλίματος.
H καλύτερη λέγεται ότι είναι αυτή που πηγαίνει από το Oviedo στο Melide (La Coruña), όπου ενώνεται με το γαλλικό δρόμο. Σύμφωνα με την ιστορία (ή το μύθο) αυτήν την διαδρομή ακολούθησε ο βασιλιάς Αλφόνσος Β’ για να επιβεβαιώσει με τα μάτια του την εμφάνιση του τάφου του Αποστόλου Σαντιάγο στο όρος Libredón. Τι το ιδιαίτερο έχει; Περισσότερη μοναξιά, πολλά βουνά και γενικότερα μια άγνωστη περιοχή της Αστούριας. Η Γαλικία άλλωστε φημίζεται για την βλάστηση της, τις θάλασσες, την φυσική ομορφιά της και τον μεσαιωνικό χαρακτήρα των πόλεών της.
Τι συμβολίζουν τα χτένια
Το κέλυφος του χτενιού που θα δεις ζωγραφισμένο στο έδαφος ή σε πινακίδες, ακόμα και σε πολλά τουριστικά μαγαζάκια, έχει ειδικό συμβολισμό. Δεν είναι καθόλου τυχαία, ούτε είναι θέμα γοήτρου. Τα φοράνε οι οδοιπόροι στον λαιμό τους καθόλη του διάρκεια της διαδρομής. Κατά τη μεσαιωνική περίοδο, το κοχύλι ήταν περισσότερο απόδειξη ολοκλήρωσης παρά σύμβολο που φοριόταν κατά τη διάρκεια του προσκυνήματος.
Σύμφωνα με τους ισπανικούς θρύλους, ο Άγιος Ιάκωβος είχε περάσει χρόνο κηρύττοντας το ευαγγέλιο στην Ισπανία, αλλά επέστρεψε στην Ιουδαία όταν είδε ένα όραμα της Παναγίας στην όχθη του ποταμού Έβρου. Δύο εκδοχές του πιο συνηθισμένου μύθου για την προέλευση του συμβόλου αφορούν τον θάνατο του Αγίου Ιακώβου.
Με βάση την πρώτη εκδοχή, το σώμα του στάλθηκε από τους μαθητές του στην Ιβηρική Χερσόνησο για να ταφεί στο σημερινό Σαντιάγο. Στα ανοικτά των ακτών της Ισπανίας, μια σφοδρή καταιγίδα έπληξε το πλοίο και το πτώμα χάθηκε στον ωκεανό. Μετά από λίγο, όμως, ξεβράστηκε στη στεριά άθικτο, καλυμμένο με χτένια.
Η δεύτερη εκδοχή το σώμα του μεταφέρθηκε με ένα πλοίο από έναν άγγελο, πίσω στην Ιβηρική Χερσόνησο για να ταφεί στο σημερινό Σαντιάγο. Καθώς το πλοίο πλησίαζε στη στεριά, ένας γάμος γινόταν στην ακτή. Ο νεαρός γαμπρός ήταν έφιππος και, μόλις είδε το πλοίο να πλησιάζει, το άλογό του τρόμαξε και οι δυο τους βυθίστηκαν στη θάλασσα. Τότε λένε ότι έγινε ένα θαύμα και βγήκαν ζωντανοί από το νερό, καλυμμένοι με κοχύλια.
