Έβλεπα τις προάλλες μία ελληνική σειρά εποχής και η σκηνή κυριολεκτικά με ξάφνιασε… Ο πρωταγωνιστής έδινε στην πρωταγωνίστρια ένα τσιγάρο και εκείνη έκανε το πρώτο της τσιγάρο…
Και θα μου πείτε: γιατί να ξαφνιαστείς, εκείνη την εποχή το κάπνισμα ήταν ελεύθερο. Και θα απαντήσω ότι τα τελευταία χρόνια το κάπνισμα απαγορευόταν ακόμη και ως εικόνα, όχι μόνο σε δημόσιους χώρους κλειστούς, αλλά ακόμη και σε σειρές ή ταινίες.
Θα ξεχάσω εγώ που όλοι κάθονταν στις Άγριες Μέλισσες στο καφενείο και δεν υπήρχε τσιγάρο πουθενά, αν και στην εποχή που αναφερόταν η σειρά στα καφενεία υπήρχε ντουμάνι;
Δεν είναι όμως μόνο ελληνική πρωτοτυπία αυτό, η… μόδα ήρθε από το εξωτερικό όπου οι celebrities εδώ και κάποιο χρονικό διάστημα απενοχοποίησαν το κάπνισμα.
Μπορεί το καλοκαίρι να έχει τελειώσει και ενώ παλεύουμε να βρούμε πόσο σκοτεινά είναι στις 4 το απόγευμα, ένα «πακέτο τσιγάρα και αναπτήρας Bic», σύμφωνα με την τραγουδίστρια Charli XCX «ζουν» ξανά ανάμεσά μας.
Η Rosalia έκανε δώρο στην Charli XCX ένα μπουκέτο τσιγάρα στα γενέθλιά της, η Addison Rae καπνίζει όχι ένα αλλά δύο ταυτόχρονα στο μουσικό της βίντεο Aquamarine και ο ηθοποιός Paul Mescal δηλώνει ότι αρνήθηκε να κόψει το κάπνισμα όταν έμπαινε σε φόρμα για τον Μονομάχο ΙΙ.
Οι κίνδυνοι του καπνίσματος είναι γνωστοί -εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου που μπορεί να αποφευχθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο και ευθύνεται για σχεδόν 78.000 θανάτους ετησίως.
Ο γενικός ιατρός και ειδικός στον καρκίνο δρ Μίσρα Σαρπ λέει ότι ακόμη και σε μικρές ποσότητες, το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών ασθενειών, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα, ο οποίος έχει 90% πενταετή θνησιμότητα.
Παρόλα αυτά, τραγουδιστές, ηθοποιοί και influencers φαίνεται να επαναφέρουν το κάπνισμα στη μόδα κυριολεκτικά, με τα τσιγάρα να επιστρέφουν στις πασαρέλες της Εβδομάδας Μόδας της Νέας Υόρκης φέτος ως αξεσουάρ.
Γιατί, λοιπόν, το τσιγάρο γίνεται ξανά στοιχείο γοητείας;
Η Λούσι, μια 20χρονη φοιτήτρια πανεπιστημίου, λέει ότι άρχισε να καπνίζει πρόσφατα επειδή «αυτό κάνουν όλοι».
Σχεδόν όλοι οι φίλοι της καπνίζουν επίσης και λέει ότι είναι κάτι περισσότερο από μια συνήθεια, είναι αισθητική.
«Σίγουρα πιστεύω ότι όλοι προσπαθούν να γίνουν brat και αυτό έχει επηρεάσει τους ανθρώπους να αρχίσουν να καπνίζουν, γιατί η ίδια η Charli λέει ότι πρέπει να έχεις ένα πακέτο τσιγάρα αν θέλεις πραγματικά να ενσαρκώσεις το vibe».
Οι cigfluencers
Η Charli XCX δεν είναι η μόνη διασημότητα που έγινε άθελά της «cigfluencer».
Υπάρχουν πλέον λογαριασμοί στο Instagram που μοιράζονται στιγμιότυπα εκατοντάδων διασημοτήτων, όπως η Dua Lipa, η Chappell Roan και η Anya Taylor-Joy που καπνίζουν.
Η στερεοτυπική εικόνα του καπνιστή μπορεί κάποτε να ήταν ένας ηλικιωμένος, υπέρβαρος άντρας με σάπια δόντια, αλλά αυτό έχει πλέον αντικατασταθεί από τις νεαρές και γοητευτικές διασημότητες που κοιτάνε την κάμερα μυστηριωδώς με ένα Marlboro Gold στο χέρι.
Η αισθητική αυτών των διασημοτήτων που καπνίζουν θυμίζει τη δεκαετία του ’80, όταν οι Κέιτ Μος και Τζένιφερ Άνιστον έβγαιναν με χαμηλοκάβαλα τζιν και μωρουδιακά μπλουζάκια με ένα τσιγάρο στα χείλη.
Η δημοσιογράφος Ολίβια Πέτερ λέει ότι το τσιγάρο έχει γίνει ένα σύμβολο που αντιπροσωπεύει τη νοσταλγία μας προς μια περασμένη εποχή ανεμελιάς, επιπολαιότητας και ηδονισμού και επιστρέφει στην ποπ κουλτούρα.
Το σαγηνευτικό και σκανδαλώδες θρίλερ Saltburn της Έμεραλντ Φενέλ συμπυκνώνει τέλεια τα μέσα της δεκαετίας του ’80 και μας θυμίζει μια εποχή όπου ήταν νόμιμο να καπνίζουμε σε εσωτερικούς χώρους.
Όχι μόνο υπήρχαν promo pics για την ταινία με τον χαρακτήρα του Τζέικομπ Ελόρντι να καπνίζει, αλλά το κάπνισμα ήταν τόσο αναπόσπαστο κομμάτι που ο ηθοποιός Archie Madekwe (που υποδύεται τον Φάρλεϊ) ζήτησε μαθήματα καπνίσματος επειδή δεν είχε καπνίσει ποτέ πριν.
Σύμφωνα με την Πρωτοβουλία Αλήθειας, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση για την υγεία κατά του καπνίσματος, εννέα από τις 10 ταινίες που ήταν υποψήφιες για το κορυφαίο βραβείο Όσκαρ νωρίτερα φέτος περιείχαν σκηνές καπνίσματος, αριθμός αυξημένος σε σχέση με τις επτά του προηγούμενου έτους.
Μερικά από τα μεγαλύτερα τραγούδια του 2024 έχουν επίσης εικόνες καπνού -το Die With A Smile, του Μπρούνο Μαρς και της Lady Gaga, δείχνει την Gaga να καπνίζει ενώ παίζει πιάνο και τραγουδά.
Η Τζέσικα, μια 26χρονη που εργάζεται στο μάρκετινγκ, λέει ότι το κάπνισμα «έχει γίνει και πάλι τόσο φυσιολογικό».
«Δεν ήξερα κανέναν που κάπνιζε πριν από μερικά χρόνια, αλλά τώρα φαίνεται ότι όλοι το κάνουν και κατά κάποιο τρόπο ξεχνάς πόσο κακό είναι για σένα».
Μια πρόσφατη εκτίμηση από την έρευνα για τον καρκίνο δείχνει ότι περίπου 350 νέοι εξακολουθούν να αρχίζουν το κάπνισμα κάθε μέρα στο Ηνωμένο Βασίλειο και σχεδόν ένας στους 10 15χρονους δηλώνει ότι καπνίζει μερικές φορές.
Αλλά, συνολικά, ο αριθμός των νέων που καπνίζουν μειώνεται -οι επίσημες εκτιμήσεις δείχνουν ότι λιγότεροι από ένας στους 10 νέους ενήλικες στο Ηνωμένο Βασίλειο καπνίζουν τσιγάρα- μια απότομη πτώση από το ένα τέταρτο των 18-24χρονων πριν από 12 χρόνια.
Μισώ το άτμισμα
Παρόλο που ο αριθμός των νέων που καπνίζουν μειώνεται, το άτμισμα έχει εκτοξεύσει τη δημοτικότητά του -ένας στους επτά νέους 18-24 ετών που δεν κάπνιζαν ποτέ τακτικά, χρησιμοποιεί πλέον ηλεκτρονικά τσιγάρα.
Η Τζέσικα συνήθιζε να ατμίζει, αλλά λέει ότι «τώρα όλοι το κάνουν, απλώς δεν είναι πια cool» και φαίνεται ότι η κανονικότητα του ατμίσματος κάνει κάποιους ανθρώπους να στραφούν στο τσιγάρο.
Σε ένα πρόσφατο βίντεο που αναρτήθηκε στο TikTok, η τραγουδίστρια Addison Rae απάντησε σε μια ερώτηση σχετικά με το άτμισμα λέγοντας: «E, μισώ το άτμισμα. Καπνίστε ένα τσιγάρο!».
Ο γιατρός Τζέιμς Χουκ, με έδρα τις ΗΠΑ, λέει στο BBC ότι έχει δει περιπτώσεις νέων ανθρώπων που άρχισαν να καπνίζουν μετά το άτμισμα.
Πιστεύει ότι ο τρόπος με τον οποίο το κάπνισμα εξιδανικεύεται από τις διασημότητες σημαίνει ότι το τσιγάρο «δίνει στους νέους μια ορισμένη αξιοπιστία για την οποία οι μεγαλύτεροι από αυτούς δεν χρειάζεται να δουλέψουν τόσο σκληρά».
Προσθέτει ότι πολλοί από αυτούς «μιμούνται τους μεγαλύτερους ανθρώπους που θεωρούνται εκλεπτυσμένοι, μοντέρνοι ή ελκυστικοί».
Ο δρ Χουκ λέει επίσης ότι οι βρετανικές Αρχές που υιοθετούν αυστηρότερη στάση απέναντι στο κάπνισμα μπορεί να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να επαναστατήσουν.
«Πάντα θα υπάρχουν άτομα που αμφισβητούν το status quo, οπότε δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η απαγόρευση κάποιου πράγματος απλώς ρίχνει λάδι στη φωτιά της επανάστασης και αποτελεί απειλή για την αίσθηση ανεξαρτησίας ενός ατόμου».
Η κυβέρνηση σχεδιάζει έναν από τους αυστηρότερους νόμους για το κάπνισμα στον κόσμο, ο οποίος τελικά θα απαγορεύσει την πώληση τσιγάρων στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς ο νέος νόμος θα αυξάνει ουσιαστικά τη νόμιμη ηλικία που οι άνθρωποι μπορούν να αγοράζουν τσιγάρα κατά ένα έτος κάθε χρόνο.
Με την πρόθεση της κυβέρνησης να εξαλείψει τη θανατηφόρα συνήθεια, η αναβίωση του τσιγάρου -και των cigfluencers- μπορεί να είναι περισσότερο μια περαστική τάση, παρά μια μόνιμη πολιτιστική αλλαγή, ιδιαίτερα καθώς η γοητεία του έχει να κάνει λιγότερο με την ίδια την πράξη και περισσότερο με την αισθητική και τον συμβολισμό που αντιπροσωπεύει.
