Σε μια εποχή που ο πλανήτης ταλανίζεται από τη μετάλλαξη Όμικρον και τη Δέλτα του κορωνοϊού, ο επόμενος πανδημικός ιός περιμένει στη γωνία. Τον λένε Nipah και το ποσοστό θνησιμότητας του ειναι τρομακτικά μεγαλύτερο από τον κορωνοϊό. Μάλιστα, κι ενώ υπάρχει περισσότερα χρόνια, δεν έχει βρεθεί ακόμα εμβόλιο.

«Οι νυχτερίδες των φρούτων είναι ο φυσικός του οικοδεσπότης. Η μεγάλη μας ανησυχία είναι ότι δεν υπάρχει θεραπεία και το ποσοστό θανάτου είναι υψηλό» αναφέρει η Supaporn Wacharapluesadee, μια εκ των κορυφαίων επιδημιολόγων στον κόσμο, με καταγωγή από την Ταϊλάνδη.

Κάθε χρόνο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανανεώνει τη λίστα του με τους παθογόνους μικροοργανισμούς που θα μπορούσαν να προκαλέσουν κατάσταση κινδύνου στη δημόσια υγεία, ώστε να θέσουν προτεραιότητες στην έρευνα και στα κεφάλαι που διανέμουν. Ο Nipah βρίσκεται σταθερά στο top-10 και εσχάτως έχουν υπάρξει αρκετές περιπτώσεις μικρών ξεσπασμάτων του στην Ασία.

Ο λόγος που ο Nipah είναι τόσο επικίνδυνος αφορά στο διάστημα επώασης του ιού. Πρέπει να περάσουν ως και 45 ημέρες μέχρι να εμφανιστούν τα συμπτώματα και να γίνει ανιχνεύσιμος στον οργανισμό. Αν με τον κορωνοϊό περνάνε 3-4 ημέρες μέχρι να βρεθούμε θετικοί και έχει υπάρξει τέτοια μετάδοση, φανταστείτε τι θα συμβεί σε μια πανδημία του Nipah.

Προς το παρόν ο Nipah έχει υψηλά ποσοστά εμφάνισης στα ζώα, όμως το γεγονός πως η Ασία έχει διαρκώς αυξανόμενο πληθυσμό, σημαίνει πως η απόσταση ανάμεσα στις ζούγκλες και τα μέρη που ζουν αυτά τα ζώα, με τις ανθρώπινες κοινωνίες, μειώνεται. Καθώς δε η μετάδοση γίνεται και μέσω της κατανάλωσης μολυσμένου φαγητού, τότε ο περιορισμός του καθίσταται πολύ δύσκολος.

Κάποια από τα συμπτώματα του Nipah είναι ο βήχας, ο ξερός λαιμός, οι πόνοι, η κούραση, η εγκεφαλίτιδα και πίεση στον εγκέφαλο που μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικά επεισόδια ή και θάνατο. Αν υπάρχει μια πανδημία που θα έκανε ο ΠΟΥ τα πάντα για να αποφευχθεί, αυτή είναι του ιού Nipah. Το ποσοστό θνησιμότητας είναι 40-75%. Από το 2001 ως το 2011, σε 196 περιπτώσεις νοσούντων από τον Nipah, οι 150 κατέληξαν.

Στην αγορά του Μπαταμπάνγκ, πόλη στη βορειοδυτική Καμπότζη, αν σηκώσει κάποιος το βλέμμα του στοννουρανό, θα δει πλειάδα από δέντρα, οπωροφόρα δέντρα, όπου κάθονται νυχτερίδες. Καταναλώνουν τους καρπούς, αφοδεύουν και ουρούν σε οτιδήποτε περνάει από κάτω τους και αρκεί μια σταγόνα για να υπάρξει μετάδοση. Οι οροφές των πάγκων και των καταστημάτων στην αγορά αυτή είναι καλυμμένες από περιττώματα. Ακόμα κι αν οι άνθρωποι προσέξουν, ένα σκυλί μπορεί να γίνει το ενδιάμεσο όχημα μετάδοσης.

«Παρατηρούμε νυχτερίδες και εδώ και στην Ταϊλάνδη, σε αγορές, σε σημεία λατρείας, σε σχολεία, σε τουριστικές τοποθεσίες όπως η Angkor Wat – υπάρχουν μεγάλα σμήνη νυχτερίδων εκεί» λέει ένας ειδικός από την Καμπότζη. Η Angkor Wat έχει κάθε χρόνο 2.5 εκατομμύρια επισκέπτες. Ένας να κολλήσει απ΄αυτούς τον Nipah, θα τον μεταφέρει στη χώρα και να πώς γίνεται μια πανδημία.

Ο Nipah θεωρείται όπλο βιολογικού πολέμου

Εκτός από την Καμπότζη, το Μπανγκλαντές και η Ινδία είναι δύο hotspots με μεγάλους πληθυσμούς από νυχτερίδες φρούτων. Τα ξεσπάσματα του Nipah σε αυτές τις χώρες συνδέονται με την κατάποση χυμού φοίνικα. Τα βράδια οι νυχτερίδες πετάνε σε καλλιέργειες φοίνικα και πίνουν τον χυμό που βγαίνει από το δέντρο. Μετά, αφού πιουν, ουρούν στα δοχεία συλλογής. Οι αγρότες δε μπορούν να καταλάβουν ότι πρόκειται για ούρα και εμφιαλώνουν τον χυμό.

Οι νυχτερίδες αυτές καλύπτουν αποστάσεις ως και 100 χιλιομέτρων κάθε βράδυ, άρα οι άνθρωποι δεν πρέπει να προσέχουν μόνο την επαφή με αυτές, αλλά και την επαφή με τα φρούτα που καταναλώνουν. Στην Καμπότζη και την Ταϊλάνδη, τα περιττώματα των νυχτερίδων πωλούνται από ανθρώπους για τα προς το ζην και χρησιμοποιούνται ως λίπασμα. Αρκετοί μάλιστα προσελκύουν με φρούτα τις νυχτερίδες για να αφοδεύσουν στις στέγες τους και να συλλέξουν τα περιττώματα.

«Η μετάδοση αυτών των παθογόνων και το ρίσκο της μετάδοσης επιταχύνουν μαζί με την αύξηση της καλλιεργήσιμης γης μέσα από την αποψίλωση, την αστικοποίηση και την εντατικοποίηση της γεωργίας» γράψει η Rebekah J. White και ο Orly Razgour από το Πανεπιστήμιο του Εξετέρ.

Αν σκεφτεί κανείς πως το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει στην Ασία και την περιοχή του Ειρηνικού, αλλά και την αύξηση των αστικών τοπίων – 200 εκατομμύρια άνθυρωποι μετακόμισαν από το 2000 ως το 2010 σε αστικά κέντρα στην Ανατολική Ασία – τότε μπορεί να δει τη μεγάλη εικόνα του ιού Nipah.

Πίσω στο 1998, ο Nipah σκότωσε 100 ανθρώπους στη Μαλαισία. Στην Ασία, όπου βρίσκεται το 15% των τροπικών δασών και υπάρχει και αποψίλωση, η απόσταση από τον Nipah είναι μηδαμινή. Όταν οι νυχτερίδες δεν έχουν πια δέντρα για να φωλιάσουν και να τραφούν, θα στραφούν στις πόλεις.

Κάποιος θα μπορούσε να πει ότι αφού οι νυχτερίδες ευθύνονται για τον κορωνοϊό και τον Nipah, θα ήταν εύλογος ένας μαζικός αφανισμός. Η Tracey Goldstein από τον ΠΟΥ εξηγεί όμως πως έχουν τεράστιο οικολογικό αποτύπωμα, μιας και οι νυχτερίδες γονιμοποιούν περισσότερα από 500 είδη φυτών.

Ο Nipah θεωρείται τόσο επικίνδυνος, ώστε να κρίνεται σαν όπλο βιολογικού πολέμου και γι΄αυτό δεν επιτρέπεται σε πολλά κράτη να έχουν εργαστήρια όπου αναπτύσσουν και πειραματίζονται μαζί του. Είναι δηλαδή όπλο μαζικής καταστροφής!

Πηγή: BBC