Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Κατάρ και Πακιστάν ήταν κατά βάση οι 3 χώρες που υποδέχτηκαν πρόσφυγες από το Αφγανιστάν σε αυτή την κρίση των 3 εβδομάδων που διήρκησε η εκκένωση των ξένων δυνάμεων από το αεροδρόμιο της Καμπούλ. Το Πακιστάν μάλιστα, εκτός από τις αεροπορικές αφίξεις, είχε και τους πρόσφυγες που έφταναν αθρόα από τα σύνορα.
Σε αυτή την ανθρωπιστική και πολιτική κρίση, η δεύτερη πιο κραταιά χώρα της Μέσης Ανατολής μετά το Ιράν, βρήκε την ευκαιρία που έψαχνε να αλλάξει το κλίμα της διεθνούς πολιτικής και να μεταστρέψει χώρες που στο διάστημα πριν τους Ταλιμπάν, είχαν πάρει το μέρος του μεγάλου εχθρού, της Ινδίας.
Πακιστάν και Ινδία βρίσκονται για πολλές δεκαετίες στα χαρακώματα και στα σύνορα των δύο χωρών διάφορες φυλές ανταλλάσσουν συχνά πυκνά πυρά, με τους νεκρούς εκατέρωθεν να είναι, αν όχι καθημερινή, σίγουρα εβδομαδιαία αναφορά. Κι ενώ το Πακιστάν έχει συναλλαγές με τις ΗΠΑ, οι οποίες βέβαια σε αυτά τα 20 χρόνια των Αμερικάνων στο Αφγανιστάν εξασθένησαν, κυρίως γιατί οι Πακιστανοί χορηγούσαν όπλα στους Ταλιμπάν, ο στρατηγικός στόχος της κυβέρνησης του Ίμραν Καν είναι άλλος.
Τον περασμένο Απρίλιο η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέγραψε το ινδο-ειρηνικό σύμφωνα με την Ινδία, σύμφωνα με το οποίο η τελευταία θα ήταν τα μάτια της Ευρώπης στην περιοχή για τις ενέργειες της Κίνας, η οποία είναι σύμμαχος του Πακιστάν και απειλεί τα εμπορικά σχέδια της Ε.Ε. Δεν είναι τυχαίο που οι Κινέζοι έχουν στην ουσία οικειοποιηθεί κάποια λιμάνια του Πακιστάν και έχουν στην ουσία εξοστρακίσει τους ντόπιους από την πρόσβαση σε νερό και ύδρευση.
Τον Μάιο η Ε.Ε. άρχισε μάλιστα και εμπορικές συνομιλίες με το Νέο Δελχί, ενώ τον περασμένο Ιούνιο είχε μπανάρει την Pakistan International Airlines, κατόπιν αναφορών για ψεύτικα διπλώματα σε αρκετούς από τους πιλότους της εταιρείας. Αυτό το ban παραμένει ακόμα ενεργό και ταυτόχρονα η χώρα είναι στην κόκκινη λίστα του Ηνωμένου Βασιλείου ως προς τον Covid-19. Το Η.Β. είναι στρατηγική χώρα για την οικονομική ανάπτυξη του Πακιστάν και προορισμός αρκετών Πακιστανών κάθε χρόνο για εύρεση εργασίας.
Θα έλεγε λοιπόν κανείς πως το Πακιστάν βρισκόταν σε δυσμένεια από την Ε.Ε. Άλλωστε, πέραν των παραπάνω, η Ευρώπη έχει επικρίνει πολλάκις στο παρελθόν τη χώρα και την κυβέρνησή της για την φίμωση των μίντια, για την καταπάτηση δικαιωμάτων όπως η ανεξιθρησκεία ή τα δικαιώματα των γυναικών, ενώ έχει τοποθετήσει το Πακιστάν στη γκρι λίστα του Financial Action Task Force, σύμφωνα με το οποίο η χώρα είναι κόμβος για διακίνηση και ξέπλυμα χρήματος και υποκίνησης τρομοκρατίας, κάτι που αποτελεί κηλίδα στη διεθνή εικόνα του.
Το Πακιστάν πάει για all in
Όλα αυτά άλλαξαν μετά την άνοδο των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Χώρες όπως η Ολλανδία και η Γερμανία, από κει που στηλίτευαν διαρκώς το Πακιστάν, έτειναν χείρα φιλίας και μιλούσαν με τα καλύτερα λόγια. Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Χέικο Μας, είχε επικρίνει τον Πακιστανό ομόλογο του σε συνάντησή τους παλιότερα για την κακή οικονομική κατάσταση της χώρας, για τους νόμους περί βλασφημίας και για την έλλειψη ασφάλειας στις μειονοτικές ομάδες.
Μετά τους Ταλιμπάν, η κριτική έγινε ένα χτύπημα στην πλάτη. «Το Πακιστάν είναι ο αποδέκτης των συνεπειών της κρίσης στο Αφγανιστάν. Η Γερμανία δεν θα αφήσει την περιοχή στο έλεος της. Πέραν των οικονομικών μας δεσμεύσεων, θα συνεχίσουμε με άλλα πρότζεκτ στην περιοχή, σε μια πιο στέρεη βάση συνεργασίας, όπως στον έλεγχο των συνόρων».
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρέσβης της Γερμανίας στο Πακιστάν, Μπέρχαρντ Σλάγκεκ, που τόνισε ότι χωρίς τη βοήθεια του Πακιστάν, θα ήταν αδύνατο να μεταφερθούν σώοι οι Γερμανοί και Ολλανδοί. Συνολικά, το Πακιστάν υποδέχτηκε 294 Ολλανδούς, 201 Βέλγους, 216 Ιταλούς, 273 Δανούς και περίπου 4.000 Αφγανούς που συνεργάστηκαν με αυτές τις χώρες σε διπλωματικό επίπεδο.
«Έχουμε τρομερό θαυμασμό και σεβασμό για το Πακιστάν και θα επαναλάβω την ευγνωμοσύνη μας προς τη χώρα» ανέφερε σε δήλωσή του η Ολλανδή υπουργός Εξωτερικών, Σίγκριντ Κάαγκ. Από κοντά και οι Αυστριακοί, οι Σλοβένοι και η Ε.Ε. ως θεσμός, μέσω του επιτρόπου της Μισέλ Σαρλ και του Γιόσεπ Μπορέλ.
Ειδικά Αυστρία και Σλοβενία θα έχουν πολύ μεγάλη υποχρέωση στο Πακιστάν, μιας και στο συμβούλιο της Ε.Ε. με επίκεντρο το νέο προσφυγικό κύμα, οι δύο χώρες ήταν ξεκάθαρες πως δε θα δεχτούν άλλους, μιας και το 2015 και το 2016 είχαν δεχτεί παραπάνω απ΄όσο τους αναλογεί. Έχουν επομένως κι αυτές οικονομική υποχρέωση απέναντι στο Πακιστάν.
Η Βρετανία με τη σειρά της απέστειλε ήδη ένα ποσό 30 εκατομμυρίων λιρών για στήριξη στο έργο της διαχείρισης των προσφυγικών ροών, με τον Ντομινίκ Ράαμπ, γραμματέα του ΥΠΕΞ να κάνει λόγο για έναν στρατηγικό και σημαντικό σύμμαχο στην περιοχή, αναφερόμενος στο Πακιστάν.
Ο Σαχ Μαχμούντ Κουρέσι, υπουργός Εξωτερικών της χώρας, διεμήνυσε προς τον Ράαμπ και την Ευρώπη εν συνόλω ότι θέλει να τοποθετηθεί στο Generalised Scheme of Preferences, το οποίο είναι ένας μετρητής της Ε.Ε. για το σημείο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες με τις οποίες συνεργάζεται και βάση του οποίου θα μπορεί να επιτρέψει στο Πακιστάν να εισάγει στην Ευρώπη προϊόντα με πολύ χαμηλό ή και μηδενικό δασμό.
Τέλος, ζητάει τη στήριξη των χωρών της Ευρώπης στο ζήτημα της διαμφισβητούμενης περιοχής του Κασμίρ, που αποτελεί βασικό παράγοντα ψυχροπολεμικού κλίματος με την Ινδία.
Μη νομίζει όμως κανείς πως το Πακιστάν λειτουργεί ως επαίτης. Έχει πια ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί και το εκφράζει συγκεκαλυμμένα, μα με σαφήνεια. Μιλώντας στο Politico, ο Πακιστανός πρέσβης στην Ε.Ε., Ζαχίρ Ασλάμ Τζαντζούα, ανέφερε με νόημα ότι «οι πρόσφυγες θα έχουν άμεση επίδραση στη χώρα μας. Και δε θα σταματήσουν σε εμάς. Θα μετακινηθούν και προς άλλες χώρες. Γι΄αυτό πρέπει να κάνουν και το δικό τους χρέος αυτές οι χώρες απέναντι μας».
Ακόμα πιο χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του Κουρέσι: «Η εγκατάλειψη θα είναι καταστροφική και δεν θα έχει κανένας κέρδος απ΄αυτό. Και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα συμβεί μετά».
