Πιο άμεση από ποτέ μοιάζει να είναι η ενεργειακή μετάβαση του πλανήτη σε πηγές ενέργειας πέρα από τα ορυκτά καύσιμα, σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών του Ιράν. Πετρέλαιο και φυσικό αέριο πέρασαν τη χρονιά της πανδημίας μια καθίζηση, όμως μετά από 18 μήνες σημειώνεται τεράστια άνοδος στην τιμή τους. Αυτό θα προκαλέσει μεγάλα προβλήματα στις δυτικές χώρες το φθινόπωρο και το χειμώνα, με το Bloomberg να χτυπάει καμπανάκι.
Καμπάνα κανονική φαίνεται να χτυπάει ο Άλι Αλάουι, υπουργός Οικονομικών και αναπληρωτής πρωθυπουργός στο Ιράν, ο οποίος με επιστολή του στη Guardian κάνει έκκληση στις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες να ξεκινήσουν άμεσα τη μετάβασή τους.
«Πρέπει να κάνουμε μια νέα οικονομική συμφωνία που να βασίζεται σε περιβαλλοντικά συμβατές πολιτικές και τεχνολογίες» γράφει στην επιστολή του ο Αλάγουι, η οποία απευθύνεται στην OPEC, τη διακρατική ομοσπονδία κρατών που παράγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο, όπου βρίσκονται αυτή τη στιγμή 13 ιδρυτικά κράτη: Αλγερία, Ανγκόλα, Κονγκό, Ισημερινή Γουινέα, Γκαμπόν, Ιράν, Ιράκ, Κουβέιτ, Λιβύη, Νιγηρία, Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Βενεζουέλα. Σε αυτές προστίθενται η Ρωσία και άλλες 9 χώρες με μικρή παραγωγή.
Το Ιράν σχεδιάζει τα τελευταία χρόνια την απεξάρτησή του από τα ορυκτά καύσιμα και εξετάζει την ηλιακή ενέργεια ως την κεντρική επιλογή του σε ενεργειακό επίπεδο, αλλά και την αύξηση των πυρηνικών αντιδραστήρων του.
Μαζί με τον Φατίχ Μπιρόλ, διευθύνοντα σύμβουλο στον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA), ο ΥΠΟΙΚ του Ιράν εξηγεί στην επιστολή πως «για να έχουμε τύχη απέναντι στην κλιματική καταστροφή, θα πρέπει να αλλάξουμε εκ βάθρων τον τρόπο παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας, καίγοντας λιγότερο κάρβουνο, πετρέλαιο και αέριο. Αν οι τιμές του πετρελαίου αρχίσουν να πέφτουν και η παραγωγή μειωθεί προτού οι χώρες έχουν έτοιμη τη διάδοχη κατάσταση, θα καταστραφούν οικονομίες, θα χαθούν περιουσίες και η φτώχεια θα ανέβει δραματικά».
Μέχρι το τέλος του 2021, η διαθεσιμότητα πετρελαίου προβλέπεται να μην υπερβαίνει τα 825.000 βαρέλια ανά ημέρα, με την OPEC να δεσμεύεται για προσθήκη 400.000 ακόμα, αλλά κάτι τέτοιο είναι αρκετά δύσκολο. Πρόκειται για έναν πολύ χαμηλό αριθμό, με τα αποθέματα των χωρών να είναι σχετικά άδεια, κάτι που οδηγεί σε μεγάλη αύξηση την τιμή. Το 2020 μειώθηκε αρκετά η παραγωγή λόγω πανδημίας και θα χρειαστεί τουλάχιστον ως τον Σεπτέμβριο του 2022 για να υπάρξει ανάκαμψει και αυτό θα συμβεί μόνο αν δεν υπάρξει κάποιο άλλο παγκόσμιο συμβάν τύπου πανδημίας. Είναι όμως βέβαιο πως θα υπάρξουν άλλα ζητήματα που προκύπτουν από την κλιματική κρίση.
Το Ιράν και η Μέση Ανατολή θα πληγούν περισσότερο από την κλιματική κρίση
Από τον Ιανουάριο του 2022 πάντως, η παραγωγή θα αυξηθεί στα 2.5 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα και αυτό θα οδηγήσει σταδιακά στα σχεδόν 100 εκατομμύρια βαρέλια στο δεύτερο μισό του χρόνου, ενώ θα υπάρξει ένα απόθεμα 913 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με το Bloomberg. Και πάλι όμως αυτό το απόθεμα θα κληθούν οι 13 του OPEC μαζί με τις χώρες εκτός του συνεταιρισμού που έχουν μερίδιο στην παραγωγή πετρελαίου, να το αχρηστεύσουν, στην προσπάθεια τους να πάνε σε ανανεώσιμες πηγές.
Στη συνεδρίαση που θα γίνει σήμερα, η συζήτηση θα επικεντρωθεί για πρώτη φορά και στη Σύνοδο Κορυφής για το περιβάλλον στη Γλασκώβη τον Νοέμβριο, το COP26, με τους Αλάγουι και Μπιρόλ να τονίζουν πως η Μέση Ανατολή και η βορειοανατολική Αφρική θα βιώσουν τις πιο σκληρές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Σε μια εκτίμηση που έκανε για το 2050 το International Energy Agency, καθώς τότε οι περισσότερες χώρες θα έχουν φτάσει σε net neutrality, θα εκπέμπουν δηλαδή στην ατμόσφαιρα τόσους ατμοσφαιρικούς ρύπους, όσους απορροφούν πίσω, ενώ κάποιες θα έχουν μηδέν εκπομπές ρύπων, η ζήτηση θα έχει πέσει από τα 90 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα στα 25 εκατομμύρια.
Αυτή η αποστροφή προς το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, θα έχει δαιδαλώδεις επιπτώσεις που μόνο αφού συμβούν, θα μπορούν να εντοπιστούν. Για να το εξηγήσουμε καλύτερα, σε αυτές τις χώρες που το πετρέλαιο και τα ορυκτά καύσιμα αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι της οικονομίας τους (από 10 ως και 45%), πλήθος ανθρώπων ζει απ΄αυτή τη βιομηχανία, είτε έμμεσα είτε άμεσα. Καθώς σε αυτές τις χώρες υπάρχει ο πιο νεανικός μέσος όρος ηλικίας (το Ιράν είναι στα 31.7 έτη), η φτώχεια που θα κυριαρχήσει, θα οδηγήσει αρκετούς να παρατήσουν τις χώρες τους.
Κάτι τέτοιο σημαίνει πως στις επόμενες 3 δεκαετίες θα σημειωθούν υψηλά κύματα μετανάστευσης λόγω πετρελαίου, που θα έρθουν να προστεθούν στους μετανάστες λόγω έλλειψης νερού και γόνιμων εδαφών, στους πρόσφυγες λόγω εμφυλίων και πολέμων και στους πρόσφυγες που ζουν σε παράκτιες πόλεις οι οποίες θα πλημμυρίσουν από την άνοδο της στάθμης των ωκεανών.
Καθώς όμως το Ιράν επιχειρεί να παρακινήσει σε μια πιο καθαρή ενεργειακή πολιτική, η Σαουδική Αραβία, που είναι ένας από τους μεγαλύτερους παίκτες στον τομέα του πετρελαίου και μια πολιτικά ισχυρή χώρα, κωφεύει και θεωρεί πως πρόκειται για «ένα sequel του La La Land. Γιατί να πάρουμε στα σοβαρά τις προειδοποιήσεις;». Αυτή η φράση βγήκε διά στόματος του Πρίγκιπα Αμπντουλαζίζ μπιν Σαλμάν, υπουργού Ενέργειας της χώρας. Η Σαουδική Αραβία γενικά τα τελευταία χρόνια αγνοεί τις προσπάθειες του ΟΗΕ για να παρθούν μέτρα ενεργειακής μετάβασης.
Κάποιες άλλες χώρες, όπως το Ομάν ή η Αίγυπτος, το Μορόκο και η Ιορδανία, επενδύουν σε αποθέματα υδρογόνου ως ένα μεταβατικό στάδιο ή αυξάνουν τα πυρηνικά τους εργοστάσια.
«Περισσότερο από ποτέ, αυτή τη στιγμή οι δομικές αλλαγές στα οικονομικά μοντέλα της περιοχής, κρίνονται ως αναπόφευκτες. Κάποιες χώρες έχουν κάνει προσπάθειες για την ενεργειακή αλλαγή. Υπάρχουν υποσχόμενες πρωτοβουλίες, όμως, όπως συμβαίνει σε πολλές άλλες χώρες στον κόσμο, πρέπει να γίνουν πιο αποφασιστικές και άμεσες δράσεις και απαιτείται διακρατική συνεργασία σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό» αναφέρει ο Μπιρόλ στη Guardian και εξηγεί πως η χρονιά της πανδημίας, το 2020, έδωσε ένα teaser στο Ιράν και όλες τις χώρες για το πώς θα είναι το μέλλον της οικονομίας τους σε εποχές με ελάχιστη ζήτηση πετρελαίου και αερίου.
