Δεν έχει περάσει ούτε μήνας από το τέλος της παρουσίας τους στο Αφγανιστάν και οι ΗΠΑ-Αυστραλία-Ηνωμένο Βασίλειο προχώρησαν στην συμμαχία AUKUS, έχοντας και οι τρεις στο στόχαστρό τους την Κίνα. Τον τελευταίο χρόνο η Κίνα κάνει κινήσεις προς τη Μέση Ανατολή, αλλά και προς χώρες της Άπω Ανατολής, όπως η Ταϊβάν, που εκλαμβάνονται από τις 3 δυνάμεις της Δύσης ως επιθετικές και φαίνεται πως περνάμε σε μια νέα εποχή Ψυχρού Πολέμου.
Τζο Μπάιντεν, Μπόρις Τζόνσον και Σκοτ Μόρισον ανακοίνωσαν χθες τη συμμαχία AUKUS, σύμφωνα με την οποία θα επιτραπεί στην Αυστραλία να κατασκευάσει πυρηνοκίνητα υποβρύχια, κάτι που γίνεται για πρώτη φορά, με τις ΗΠΑ να προσφέρουν την τεχνολογία τους στην μεγαλύτερη χώρα της Ωκεανίας και έναν από τους στρατηγικούς παίκτες στον Ινδο-Ειρηνικό ωκεανό. Αυτό είναι κάτι που, με εξαίρεση τη Βρετανία, δεν το έχουν κάνει για 50 χρόνια τώρα, σύμφωνα με το BBC.
Τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια είναι ταχύτερα και πιο δύσκολα ανιχνεύσιμα στα ραντάρ, μπορούν να μένουν για μήνες κάτω από το νερό, εκτοξεύουν μακρύτερα πυραύλους και έχουν μεγαλύτερο αποθηκευτικό χώρο. Πρόκειται για μια θαλάσσια εποπτεία της Κίνας από τις AUKUS.
Εκτός από τα υποβρύχια, η συμμαχία αυτή σημαίνει πως οι 3 χώρες θα μοιράζονται ψηφιακές και υποθαλάσσιες τεχνολογίες, αλλά και θα ανταλλάσσουν στοιχεία σχετικά με την ψηφιακή ασφάλεια και κατασκοπεία.
Στη διάρκεια της ανακοίνωσης, οι τρεις ηγέτες έκαναν λόγο για αυξημένη ανησυχία στην περιοχή της Ασίας, χωρίς να κατονομάσουν την Κίνα, αλλά είναι εμφανές πως υπάρχει ενόχληση απ΄όσα κάνει ο γίγαντας της ηπείρου, ιδίως στο Πακιστάν και στην Ταϊβάν, αλλά και στην Νότια Κινεζική Θάλασσα.
Τους τελευταίους μήνες η Κίνα έχει ρίξει αρκετό χρήμα στον στρατό, έχει αυξήσει τη δύναμη της σε πεζικό και πολεμικό ναυτικό κι αυτό έχει εκληφθεί από τη Δύση ως ένα πρελούδιο πολεμικών επιχειρήσεων σε κράτη με τα οποία έχουν αναπτυχθεί συμμαχίες. Παράλληλα, υπάρχει το China’s Belt and Road Initiative, ένα στρατηγικό σχέδιο της Κίνας για να εδραιωθεί σε κάποτε προπύργια των ΗΠΑ.
Η Ταϊβάν ειδικά, αποτελεί το επίκεντρο της ανησυχίας για τις ΗΠΑ, με την κατάσταση στα σύνορα με την Κίνα να είναι έκρυθμη, ενώ στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, ο Μπάιντεν είχε κάνει μια δήλωση στήριξης σε όπλα της Ταϊβάν.
«Οι σύμμαχοι μας σε αυτές τις περιοχές πρέπει να είναι ικανοί να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους. Δεν πρόκειται για ανταγωνισμό» δήλωσε ο υπουργός Άμυνας της Βρετανίας, Μπεν Γουάλας για την AUKUS.
«Η συμφωνία αυτή θα εξασφαλίσει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στον κόσμο, ενώ θα παράξει εκατοντάδες νέες θέσεις εργασίας με υψηλά skills» ανέφερε ο Μπόρις Τζόνσον, λες και μιλάει για μια βιομηχανία.
«Πρόκειται για την μεγαλύτερη συμμαχία των τριών χωρών από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο» εκτιμούν οι αναλυτές. Μια εκτίμηση που δεν κάνει με τίποτα η Κίνα, η οποία μιλάει για έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο. Ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Ζάο Λιξιάν έκανε λόγο για πράξεις που «είναι ανεύθυνες, υπονομεύουν τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή και επισπεύδουν τον στρατιωτικό ανταγωνισμό. Είναι μια ψυχροπολεμική ιδεολογία και μια νοοτροπία προκατάληψης».
Η AUKUS διασπά τη Δύση;
Εκτός όμως από την Κίνα, υπάρχουν κι άλλοι ενοχλημένοι. Ο Καναδάς και η Νέα Ζηλανδία, δύο χώρες με τις οποίες οι AUKUS έχουν την Five Eyes Alliance, μια συμμαχία που κάνει ακριβώς αυτά που κάνει και η AUKUS, δηλαδή αποτελεί μια ένωση των 5 χωρών σε επίπεδο κατασκοπείας και ασφάλειας.
Ο Καναδάς αυτή τη στιγμή βέβαια είναι στραμμένος στην προεκλογική εκστρατεία και δεν θα ήταν εφικτό να ασχοληθεί με μια τέτοια κίνηση, αλλά για τη Νέα Ζηλανδία, που θεωρούσε εαυτόν τον Νο1 σύμμαχο της Αυστραλίας, αυτή η στάση κρίνεται ως και προδοσία.
Η Γιασίντα Άρντερν μπορεί να μίλησε με καθησυχαστικό τόνο, λέγοντας ότι «δεν περιμένω καμία αλλαγή στις σχέσεις μας με τις τρεις χώρες. Δεν αλλάζει ούτε τη θέση μας στην Five Eyes ούτε τη συμμαχία μας σε επίπεδο άμυνας με την Αυστραλία», αλλά η AUKUS φέρνει στην επιφάνεια τις διαφορές νοοτροπίας των δύο κρατών, των δύο κυβερνήσεων.
Η Άρντερν ήταν ξεκάθαρη πως δεν θέλει καμία συμμετοχή σε υποθέσεις πυρηνοκίνητων υποβρυχίων και γι΄αυτό δεν εξεπλάγη που δεν την προσέγγισαν οι άλλοι τρεις, ενώ ξεκαθάρισε πως στην υδάτινη περιοχή της Νέας Ζηλανδίας δεν θα επιτραπή σε κανένα τέτοιο υποβρύχιο να βρεθεί.
«Θέλουμε ειρήνη, θέλουμε σταθερότητα, θέλουμε κανόνες που να διατηρούν αυτή την τάξη και να μη διασαλεύουν τα δικαιώματα της χώρας μας».
Η Νέα Ζηλανδία έχει καλές σχέσεις και με την Κίνα, τις οποίες δεν θέλει να διαταράξει, επομένως αυτή η νέα στρατηγική αλλαγή, ίσως την φέρει σε πλεονεκτική θέση και βγει η μεγάλη κερδισμένη από μια πόλωση που δεν ξέρει κανείς που θα οδηγήσει.
Στο κάδρο των αντιδράσεων βρίσκεται και η Γαλλία, η οποία είχε κάνει συμφωνία με την Αυστραλία για να της πουλήσει 12 υποβρύχια, όμως δεν θα προχωρήσει αυτή η συνδιαλλαγή. «Είναι πισώπλατη μαχαιριά» ανέφερε χαρατηριστικά ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν.
O Γιούκα Κομπαγιάσι, καθηγητής στο School of Oriental and African Studies του Λονδίνου, εξηγεί στη Guardian ότι αυτή η κίνηση από τον Μπάιντεν, που ενορχήστρωσε τη συμφωνία, έχει διπλή ανάγνωση. Από τη μία θέλει να αντιστρέψει το κλίμα στο αμερικανικό έθνος μετά τα όσα έγιναν στο Αφγανιστάν και με όσα γίνονται με τα εμβόλια, να απαντήσει σε όσους τον αποκαλούν παθητικό ηγέτη, να δείξει στην Κίνα ότι είναι έτοιμος να απαντήσει, αλλά την ίδια στιγμή να φωτίσει ένα μονοπάτι συζητήσεων και συνεργασίας με την Κίνα σε άλλους τομείς.
Εν όψει της Συνόδου Κορυφής για το κλίμα (COP26), τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Βρετανία, θέλουν να ακολουθήσουν μια τακτική καρότου και μαστιγίου με την Κίνα. Άλλωστε, χωρίς την Κίνα, δε μπορεί να επιτευχθεί καμία αλλαγή στην κλιματική κρίση.
