AUKUS. Australia, UK, US. Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Τα ούτως ή άλλως πολύ ταραγμένα νερά της διεθνούς διπλωματίας, τάραξε ακόμα περισσότερο η ανακοίνωση των Μπάιντεν-Τζόνσον-Μόρισον για μια τριημερή σχέση η οποία θα έφερνε στην Αυστραλία εξοπλισμό για να φτιάξει πυρηνοκίνητα υποβρύχια και να αποτελέσει τα μάτια της Δύσης στη Νότια Κινεζική Θάλασσα. Όμως πρόκειται για μια συμφωνία που έγινε ερήμην σημαντικών εταίρων, που προκάλεσε τριγμούς.
Η Γαλλία είναι η χώρα που βρέθηκε στο επίκεντρο της ζημίας από την AUKUS, καθώς η συμφωνία της με την Αυστραλία για αγορά 12 υποβρυχίων, κατέληξε στα σκουπίδια. Η γαλλική πλευρά κάνει λόγο για μια διπρόσωπη Αυστραλία, για μια κλασική βρετανική αλαζονεία και, έτι χειρότερα, για έναν Μπάιντεν που υιοθετεί προσωπείο Τραμπ.
«Τίποτα δεν επιχειρήθηκε να γίνει με ύπουλο και πισώπλατο τρόπο» τόνισε σε ανακοίνωση του ο Μπεν Γουάλας, υπουργός Άμυνας της Βρετανίας, αλλά δεν έπεισε το Παρίσι. Η ομόλογός του, Φλοράνς Πάρλι, δήλωσε πως «αυτό είναι μια μεγάλη απογοήτευση» και προσπαθεί να μετριάσει την οικονομική ζημιά που υπέστη το γαλλικό πολεμικό ναυτικό (περίπου 48 δισ. λίρες) από την ακύρωση αυτής της συμφωνίας με την Αυστραλία.
Άλλωστε, πριν την AUKUS, η Πάρλι είχε βρεθεί στο Παρίσι με τον Αυστραλό υπουργό Άμυνας, τον Πίτερ Ντάτον, και είχαν ανακοίνωσει αυτή τη συμφωνία στο πλαίσιο της προσπάθειας ελέγχου και εποπτείας της Κίνας στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού. Επί της ουσίας, η AUKUS είναι μια συμμαχία που θέτει εκτός τους Γάλλους. Το γεγονός πως ο Ντάτον δεν ενημέρωσε την Πάρλι για τις συζητήσεις με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, έδειξε πως είτε τον είχαν στην άγνοια είτε, πιο πιθανό, άφησε επί σκοπού εκτός κάδρου τη Γαλλία.
Εξάλλου, η Αυστραλία καθυστερούσε επιδεικτικά να προχωρήσει στην υπογραφή της συμφωνίας και είχε ζητήσει διορία ως τον Σεπτέμβριο για να ελέγξει τους όρους αυτής της συναλλαγής με τη Γαλλία. Ο υπουργός Εξωτερικών, Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, ο οποίος είχε ξεκινήσει το 2016 τις συζητήσεις για την κατασκευή των 12 ντιζελοκίνητων υποβρυχίων, είναι ενδεικτική.
«Αυτή η σκαιή, μονομερής και απροσδόκητη απόφαση, μου θυμίζει έντονα την περίοδο Τραμπ και όσα έκανε. Είμαι οργισμένος και πικραμένος. Δεν συμπεριφέρονται έτσι οι σύμμαχοι. Είναι ξεκάθαρα πισώπλατη μαχαιριά».
Ακόμα και μετά την ανακοίνωση της AUKUS, δεν υπήρξε ενημέρωση της Γαλλίας για ακύρωση της συμφωνίας. Το έμαθε πρώτα από διαρροές στα μίντια και στη συνέχεια από επικοινωνία με την κυβέρνηση στην Καμπέρα. Η αίσθηση που υπάρχει στη πλευρά της Γαλλίας είναι ότι ΗΠΑ και Βρετανία δεν την εμπιστεύονται και δεν ήθελαν να μοιραστούν μαζί της την τεχνολογία τους για τα πυρηνοκίνητα υποβρύχια.
Η Γαλλία δεν είναι η μόνη θιγμένη. Αναταραχή υπάρχει εν συνόλω στις σχέσεις των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς η ανακοίνωση της AUKUS έγινε ένα 24ωρο πριν η Ε.Ε. ανακοινώσει το συμφωνημένο με τις ΗΠΑ πλάνο για την δράση της στην Ινδο-Ειρηνική επικράτεια. Το Πεντάγωνο υποστηρίζει πως είχε ενημερώσει την Ε.Ε. για την ανακοίνωση του Μπάιντεν με τους άλλους δύο ηγέτες, όμως η ευρωπαϊκή πλευρά απορρίπτει τον ισχυρισμό.
Η AUKUS προκαλεί τριγμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την αίσθηση σταθερότητας
Από την πλευρά τους, στις ΗΠΑ θεωρούν πως όλα γίνονται για το θεαθήναι και εξυπηρετούν εσωτερικούς πολιτικούς σκοπούς της γαλλικής κυβέρνησης. Καθώς η Γαλλία είναι από τους μεγαλύτερους πωλητές πολεμικού εξοπλισμού, θεωρούν ότι μια απώλεια των 10 δισ. είναι διαχειρίσιμη, ενώ ετοιμάζουν μια σειρά από κινήσεις για να γλυκάνουν τον Μακρόν. Μια πρόσκληση του στον Λευκό Οίκο, μια συμφωνία με το γαλλικό πολεμικό ναυτικό για εξαγορά εξοπλισμού, μια συζήτηση με τον Μπάιντεν και επίρριψη ευθυνών στην πλευρά της Αυστραλίας, θα επαναφέρουν τη σύμπνοια στις σχέσεις ΗΠΑ-Γαλλίας.
Μέσα σε αυτή την τριγωνική σχέση, υπάρχει και η Βρετανία, η οποία δεν έχει μπει για τα καλά στο κάδρο των ευθυνών, αλλά έχει βγει μεγάλη κερδισμένη. Όχι μόνο ως προς τη σημασία που έχει για τις ΗΠΑ, μα και για την ενίσχυση του BREXIT. Η Ευρώπη πίστευε ότι μετά το BREXIT η Βρετανία θα βρεθεί κάπως απομονωμένη και θα έχει την ανάγκη της, όμως αυτή που βρίσκεται από τότε στα σχοινιά, τόσο σε θέμα εμβολίων, όσο και σε επίπεδο διπλωματίας, είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, που σε πολλά της σημεία δείχνει σημάδια αποσύνθεσης.
Ως προς την Κίνα, κι ενώ διαχέεται συνέχεια μια αίσθηση Ψυχρού Πολέμου και μια λεπτή ισορροπία που θα μπορούσε από τη μια της πλευρά να φέρει τις χώρες της AUKUS σε εμπλοκή σε μια πιθανή σύρραξη στην Ταϊβάν, η κυβέρνηση του Ζι Ζινπίνγκ κατέθεσε αίτηση συμμετοχής της Κίνας στην Εμπορική Ομοσπονδία για τον Ειρηνικό Ωκεανό (Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific Partnership – CPTPP) όπου βρίσκονται από το 2018 11 χώρες, μεταξύ των οποίων ο Καναδάς, η Χιλή, η Ιαπωνία και η Αυστραλία.
Αν η Κίνα γίνει δεκτή σε αυτή την εμπορική συμμαχία, θα είναι η δεύτερη μεγάλη διπλωματική της νίκη μετά την είσοδο της στο Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP), όπου βρίσκονται 15 κράτη. Η Βρετανία που ξεκίνησε τον Ιούνιο συζητήσεις για να γίνει μέλος της CPTPP, ακόμα δεν έχει προχωρήσει την περίπτωση της.
Το πώς θα συνεργαστούν όμως Κίνα και Αυστραλία μέσα απ΄αυτή τη συνομοσπονδία, παραμένει αδιευκρίνιστο, μιας και μέσα σε ένα 24ωρο έχει υπάρξει ένα μπαράζ επιθετικών εκατέρωθεν δηλώσεων, με την Αυστραλία, που θα γίνει μόλις η 7η χώρα με πυρηνοκίνητα υποβρύχια, να υπερθεματίζει πως στέκεται στο πλευρό των συμμάχων της στον Ινδο-Ειρηνικό και στοχεύει στη διασφάλιση της ειρήνης και της ασφάλειας.
