7 χρόνια με διαρκείς διαρροές. 15 από την έναρξη του WikiLeaks του Ζουλιάν Ασάνζ. Τα Pandora Papers που δημοσίευσε χθες βράδυ πρώτη η Guardian, είναι ο τελευταίος κρίκος σε μια μεγάλη αλυσίδα διαρροών εγγράφων που αποκαλύπτουν κινήσεις των πλουσίων σε φορολογικούς παράδεισους και υπεράκτιες εταιρείες. Μέσα στην τελευταία 7ετία έχουμε δει τα Panama Papers, Paradise Papers, FinCen Files και LuxLeaks, μέχρι που ξεκίνησε ο νέος κύκλος αποκαλύψεων με τα Pandora Papers.
300 αξιωματούχοι και προσωπικότητες δημοσίου ενδιαφέροντος βρίσκονται στα έγγραφα αυτά, ενώ σε δεσπόζουσα θέση είναι 35 πολιτικοί ηγέτες, νυν και πρώην, όπως ο Βλάντιμιρ Πούτιν, ο πρωθυπουργός της Τσεχίας, Αντρέι Μπαμπίς, ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ και ο βασιλιάς της Ιορδανίας.
https://twitter.com/Quicktake/status/1444839399410241540?ref_src=twsrc%5Egoogle%7Ctwcamp%5Eserp%7Ctwgr%5Etweet
Πελάτες από τη λίστα 14 offshore εταιρειών περιλαμβάνονται στα Pandora Papers, με τον αριθμό των εταιρειών-κέλυφος να ξεπερνούν τις 95.000. Το σύνολο των εγγράφων ανέρχεται στα 6.4 εκατομμύρια, ενώ περιλαμβάνονται στα αρχεία και 1.2 εκατομμύρια mails γραμμένα σε αγγλικά, ισπανικά, μανδαρίνικα, κορεάτικα, ρώσικα και ελληνικά. Πρόκειται για αρχεία 2.94 terrabytes, τα οποία θα δημοσιεύονται σταδιακά στο επόμενο διάστημα. Μαζί με τις φωτογραφίες και άλλης μορφής αρχεία, τα έγγραφα υπερβαίνουν τα 11 εκατομμύρια και να αφορούν σε περιοχές όπως Βρετανικές Παρθένες Νήσοι, Μπελίζ, Σιγκαπούρη, Κύπρος, Παναμάς, Ελβετία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Η επένδυση ή ίδρυση offshore εταιρειών για την αποφυγή φορολόγησης δεν θεωρείται ως παράνομο, αλλά ως ανήθικο. Παραμένει όμως ένα παράθυρο του παγκόσμιου νομικού πλαισίου που επιτρέπει στους πολύ πλούσιους να διασφαλίζουν ότι τα λεφτά τους θα έχουν μόνο ανοδική πορεία.
Όσο όμως εκείνοι σπρώχνουν τα έσοδα τους στην Καραϊβική και σε νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού ή στην Κεντρική Αμερική, αυτοί που μένουν πίσω, η μεσαία αστική τάξη και τα κατώτερα λαϊκά στρώματα, αναγκάζονται να επωμιστούν την κανονική φορολόγηση των χωρών τους. Σύμφωνα με τη Guardian, οι απώλειες φόρων σε παγκόσμιο επίπεδο μόνο από τις offshore, ανέρχονται στα 600 δισεκατομμύρια δολάρια. Υπολογίζεται όμως ότι τα χρήματα που βρίσκονται «κρυμμένα» εκεί, κυμαίνονται μετά των 5.6 και των 32 τρισεκατομμυρίων δολαρίων!
7 times bitten, never shy. As global elite find new ways to hide their riches, good journalism finds new ways to seek. @IndianExpress reporters & editors, with @ICIJorg, investigate Pandora Papers. Series starts today. Proud and privileged. https://t.co/7Et36RMFUT
— Raj Kamal Jha (@rajkamaljha) October 3, 2021
Η παρανομία, τα σκάνδαλα, το ξέπλυμα χρήματος
Πέρα από την επιβάρυνση των λαϊκών στρωμάτων φορολογικά, αυτός ο πακτωλός που βρίσκεται σε φορολογικούς παραδείσους, επηρεάζει τομείς της ζωής των ανθρώπων που δεν συνδέονται άμεσα και δεν είναι εύκολα ορατοί όπως η εκπαίδευση, η παροχή περίθαλψης, η πρόσβαση σε ένα σπίτι.
Παρόλο λοιπόν που η κατοχή offshore δεν κρίνεται οριζόντια ως παράνομη, η δημοσίευση εγγράφων όπως τα Paradise, τα Panama και τώρα τα Pandora Papers, προσφέρουν υπηρεσίες στις κυβερνήσης. Υπολογίζεται ότι από τα Paradise Papers το 2016, οι κυβερνήσεις μπόρεσαν να συλλέξουν 1.36 δισ. δολάρια. Φαίνεται μικρό το ποσό, αλλά όσο υπάρχουν τέτοιες διαρροές, όλο και θα μεγαλώνει. Και μετά από ένα διάστημα πανδημίας, το να βλέπει ο κόσμος πως τέτοιες πρακτικές ενισχύθηκαν, αντί να μειωθούν, δείχνει και το πραγματικό ποιόν των παγκόσμιων ηγετών.
Η μη απόλυτη παρανομία ως προς τις offshore δεν αναιρεί πως στις περιπτώσεις που αποκαλύπτουν και τα Pandora Papers, βρίσκονται υποθέσεις ξεπλύματος, διαφθοράς και under the table συναλλαγών.
Pandora Papers: Secret wealth and dealings of world leaders exposed | BBC #PandoraLeaks https://t.co/yO5QryaDTm
— WikiLeaks (@wikileaks) October 3, 2021
Μια τέτοια τρανή περίπτωση είναι ο Ιλχάμ Αλίγιεφ, πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, ο οποίος με την οικογένεια του προέβησαν σε άγνωστες συναλλαγές με το Ηνωμένο Βασίλειο, ύψους 400 εκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία μετέφεραν σε φορολογικούς παραδείσους.
«Χρησιμοποιούν αυτές τις υπεράκτιες εταιρείες, αυτά τα trusts για να αγοράσουν περιουσία εκατοντάδων εκατομμυρίων σε άλλες χώρες και να πλουτίσει η οικογένεια τους εις βάρος των φορολογούμενων πολιτών» εξηγεί ο Φέργκους Σιλ της ICIJ στο BBC.
Τα ονόματα των Pandora Papers
Όντως, οι Αλίγιεφ φέρονται να πούλησαν ένα από τα σπίτια τους στο Λονδίνο για 31 εκατομμύρια λίρες, συναλλαγή που δεν δηλώθηκε ποτέ σε καμία από τις δύο χώρες. 17 σπίτια βρίσκονται στην κατοχή τους, μεταξύ των οποίων και ένα γραφείο 33 εκατομμυρίων που ο κάτοχος του είναι ο γιος τους, ηλικίας 11 ετών!
Ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμποντουλάχ μπιν αλ-Χουσείν ΙΙ έχτισε μια αυτοκρατορία real estate σε ΗΠΑ και Βρετανία από το 1999 που ανέβηκε στην εξουσία. Σε αυτά τα χρόνια αγόρασε σπίτια συνολικής αξίας 70 εκατομμυρίων λιρών, τρεις εκ των οποίων στο Μαλιμπού, μία στο Άσκοτ και άλλη μία στο Λονδίνο. Όλες οι αγορές έγιναν μέσω offshore που εδράζονται στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους.
Ο Ουχούρου Κενιάτα, πρόεδρος της Κένυας, έχει στην κατοχή του μαζί με 6 μέλη της οικογένειας του 11 offshore, με μία εξ αυτών μάλιστα να έχει καταπιστεύματα μεγέθους 30 εκατομμυρίων δολαρίων.
Η νομική εταιρεία του Προέδρου της Κύπρου, Νίκου Αναστασιάδη, φέρεται να απέκρυψε τον πραγματικό κάτοχο μιας σειράς offshore εταιρειών και να παρουσίασε ψεύτικους ιδιοκτήτες, όμως η ίδια αρνείται αυτή την κατηγορία.
Το BBC προχώρησε μάλιστα σε αποκάλυψη για τον Μοχάμεντ Αμερσί, έναν χορηγό των Tories, του κυβερνόντος κόμματος δηλαδή, πως είχε συμμετάσχει σε μια συνδιαλλαγή 220 εκατομμυρίων το 2010, που περιελάμβανε την κόρη του μετέπειτα προέδρου του Ουζμπεκιστάν, την Γκουλνάρα Καρίμοβα.
Ο Αμερσί, που έχει δωρίσει πάνω από 525.000 λίρες στο κόμμα του Μπόρις Τζόνσον από το 2018, φημισμένος δικηγόρος που εργάστηκε για μια εξαετία ως σύμβουλος στην Telia, είχε κάνει τη μεταβίβαση των 220 εκατ. σε offshore εταιρεία της Καρίμοβα, μια μεταβίβαση που έφερε τη σήμανση «bribe», δηλαδή δωροδοκία. Το όνομα του Αμερσί εμπλέκεται και στα 11 εκατομμύρια έγγραφα που περιλαμβάνουν τα Pandora Papers, ενώ συνολικά το Ηνωμένο Βασίλειο είναι στο μάτι του κυκλώνα.
Ο πρωθυπουργός της Τσεχίας, Αντρέι Μπαμπίς, δεν δήλωσε την εξαγορά μέσω offshore εταιρειών του, δύο σπιτιών στη Νότια Γαλλία, αξίας 12 εκατομμυρίων λιρών έκαστο. Συνολικά, πολιτικοί από 90 χώρες εμπλέκονται στα Pandora Papers.
Για τη συλλογή και δημοσίευση των Pandora Papers εργάστηκαν 600 δημοσιογράφοι από 117 χώρες, υπό την σκέπη του International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), που βρίσκεται στην Ουάσινγκτον, εκπροσωπώντας πάνω από 140 δημοσιογραφικούς οργανισμούς.
