Με την ανεξάρτητη βουλευτή Κωνσταντίνα Αδάμου να δίνει την 191η ψήφο, η συμφωνία Γαλλίας-Ελλάδας ψηφίστηκε χθες στη Βουλή, με το άρθρο για τη ζώνη του Sahel να αποτελεί το ζήτημα σύγκρουσης κυβέρνησης-αντιπολίτευσης. Με αυτή τη συμφωνία, η Ελλάδα εξασφαλίζει τη στήριξη της Γαλλίας έναντι των αντιδιπλωματικών πράξεων της Τουρκίας, αλλά ταυτόχρονα υποχρεούται να συνδράμει τη Γαλλία στην περιοχή του Sahel, όπου ο γαλλικός στρατός βρίσκεται τα τελευταία πολλά χρόνια για να ελέγχει τις πραξικοπηματικές ηγεσίες που εμφανίζονται εκεί.
Η ζώνη του Sahel βρίσκεται στην έρημο Σαχάρα και αποτελεί μια έκταση 3.860 χιλιομέτρων από τη δύση ως την ανατολή της αφρικανικής ηπείρου. Η έκταση της είναι τέτοια που τμήματα της βρίσκονται στη βόρεια Σενεγάλη, στη νότια Μαυριτανία, στο κεντρικό Μάλι, στη βόρεια Μπουρκίνα Φάσο, στον νότο της Αλγερίας, τον Νίγηρα, στο βορρά της Νιγηρίας και του Καμερούν, στην Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, στο κέντρο του Τσαντ, στο κεντρικό και νότιο Νότιο Σουδάν, στην Ερυθραία και στον βορρά της Αιθιοπίας. Πρακτικά, οι μισές χώρες της Αφρικής έχουν δικαιοδοσία σε εδάφη της ζώνης αυτής.
Πρόκειται για ένα κομμάτι γης γεμάτο με σαββάνες που χαρακτηρίζονται από υγρασία, είναι από τα μέρη όπου η κλιματική αλλαγή είναι πιο εμφανής, οι πολεμικές συγκρούσεις είναι διαρκείς και παρόλο τον αυξανόμενο πληθυσμό, η έλλειψη θέσεων εργασίας και εκπαίδευσης, οδηγούν τους ανθρώπους στη βία και τον αφανισμό.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 26 Σεπτεμβρίου μέχρι την 1η Οκτωβρίου (την τελευταία εβδομάδα καταγραφής δηλαδη), στην ζώνη του Sahel έλαβαν χώρα πάνω από 1.400 γεγονότα βίας και υπήρξε τριψήφιος αριθμός νεκρών, σύμφωνα με τα στοιχεία του Armed Conflict Location and Event Data Project. Ειδικά από το 2012 και μετά, όταν άλλαξε το πολιτικό στάτους της Λιβύης με τον θάνατο του Καντάφι, οι εισβολές εξτρεμιστικών ενόπλων γκρουπ σε διάφορα σημεία της ερήμου είναι καθημερινές, ιδίως από το Μάλι, με τη Μπουρκίνα Φάσο και τον Νίγηρα να είναι οι δύο χώρες στις οποίες η βία αναπτύσσεται εσχάτως με ρυθμό επιδημίας.
Οι συγκρούσεις έχουν οδηγήσει πάνω από 215.000 ανθρώπους από το Μάλι στο να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ενώ αυξανόμενοι είναι οι αριθμοί και στις άλλες χώρες.
Στη Νιγηρία, στα βόρεια της χώρας, μπορεί η δράση της Μπόκο Χαράμ να έχει ατονίσει ως ενωμένο μέτωπο, αλλά το δυτικό της φτερό, το IS West African Province (ISWAP), έχει αρχίσει να κυριαρχεί στην περιοχή από το 2018, επεκτείνοντας τις πράξεις βίας σε Νίγηρα, Καμερούν και Τσαντ. Στη Νιγηρία έχουν εγκαταλείψει τη χώρα τους 353.000 άνθρωποι, ενώ οι άνθρωποι που έχουν αφήσει τα σπίτια τους για να μετακινηθούν σε άλλες περιοχές εντός της χώρας το 2018, είναι 2.216.000. Στο Καμερούν, η Μπόκο Χαράμ εκδίωξε από τους τόπους τους 437.000 ανθρώπους μόνο το 2018.
Συνολικά, στην ζώνη του Sahel έχουν μετατοπιστεί πληθυσμοί της τάξεως των 4.2 εκατομμυρίων από το 2018 ως τον Μάρτιο του 2019 και δικαιολογημένα χώρες όπως Νίγηρας, Μαυριτανία, Τσαντ, Μάλι και Μπουρκίνα Φάσο βρίσκονται στον πάτο της κατάταξης στη λίστα του ΟΗΕ για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη.
Τα στοιχεία αυτά αναμένεται να ενταθούν ελέω κλιματικής κρίσης, με τον ΟΗΕ να εκτιμά ότι το 80% των εδαφών της περιοχής έχουν επηρεαστεί απ΄αυτό. Στη ζώνη του Sahel βρίσκονται πάνω από 150 εκατομμύρια άνθρωποι, οι οποίοι εξαρτώνται από την επιβίωση των κοπαδιών τους για να έχουν τροφή. Τα εδάφη όμως πλέον, σε μεγάλες εκτάσεις τους, δεν παράγουν τροφή για τα ζώα και είναι πολύ δύσκολο για τους ντόπιους να βρουν τα μέσα για να τονώσουν τις καλλιέργειες.
Αυτό σημαίνει πως η πείνα θα οδηγήσει σε νέες συγκρούσεις, νέους θανάτους και περισσότερη βία. Ήδη 33 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν κηρυχτεί από τον ΟΗΕ σε κατάσταση λιμού. Οι εκτιμήσεις είναι δυσοίωνες καθώς ως το 2050 προβλέπεται να έχει αυξηθεί ο πληθυσμός εκεί κατά 180 εκατομμύρια!
Τι αναφέρει για τη ζώνη του Sahel το άρθρο 18 της συμφωνίας
Οι γαλλικές ένοπλες δυνάμεις στην περιοχή αυτή, δρουν με χειρουργικά πλήγματα σε βάσεις που διατηρεί ο EIGS στην περιοχή, ενώ η Γαλλία προσφέρει στρατιωτική, οικονομική και συμβουλευτική βοήθεια στις κυβερνήσεις των χωρών που «πατάνε» στο Sahel και πλήττονται από τις επιθέσεις των ισλαμιστών.
Εφόσον γίνει επίκληση του άρθρου 18, η Ελλάδα θα εμπλακεί στην περιοχή, ενώ υπάρχει, μεταξύ άλλων, πρόβλεψη για «κοινές δραστηριότητες, εκπαίδευση και στρατιωτικές ασκήσεις, είτε επί του εδάφους είτε επί Ελληνικών ή Γαλλικών Κρατικών πλοίων ή αεροσκαφών, στο πλαίσιο της αυξημένης ναυτικής παρουσίας της Γαλλίας στην Μεσόγειο ή της κοινής συμμετοχής σε διμερείς ή πολυμερείς ασκήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος».
Η παράγραφος 1 του άρθρου 18 κάνει λόγο για συμμετοχή σε κοινές αναπτύξεις δυνάμεων ή αναπτύξεις σε θέατρα επιχειρήσεων προς υποστήριξη κοινών συμφερόντων, όπως, για παράδειγμα, τις υπό γαλλική διοίκηση επιχειρήσεις στο Sahel.
Η εμπλοκή της Ελλάδας στην περιοχή μπορεί να υποστηριχθεί σε επίπεδο διαλόγου και από την δράση τουρκικού στρατού σε αρκετά σημεία. Η Τουρκία θέλει να πλήξει τα γαλλικά συμφέροντα σε χώρες που αποτελούσαν ή αποτελούν αποικίες της και χρησιμοποιεί τους 100 στρατιώτες που έχει εκεί, στο πλαίσιο της αποστολής MINUSMA του ΟΗΕ, για να κάνει επίδειξη σημαίας. Μάλιστα, η Τουρκία έχει νοικιάσει από το Σουδάν το νησί Σουάκιν για να το χρησιμοποιήσει ως στρατιωτική βάση για τα επόμενα 100 χρόνια.
