Το ανώτατο δικαστήριο του Καναδά αποφάνθηκε ότι ο κωμικός Mike Ward είχε το δικαίωμα να κοροϊδεύει έναν έφηβο τραγουδιστή με αναπηρία, τον Jeremy Gabriel – συμπεριλαμβανομένου του αστείου ότι ήθελε να τον πνίξει -. Η υπόθεση εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη σάτιρα και την ανάγκη προστασίας των ευάλωτων παιδιών, την ίδια ώρα που πολλές ομάδες βρίσκονται στο στόχαστρο της σάτιρας.
Η απόφαση 5-4 από το ανώτατο δικαστήριο της χώρας έδωσε τέλος σε μια δικαστική μάχη, που διήρκησε πάνω από μια δεκαετία, ενώ υπό εξέταση βρίσκονταν τα όρια της καλλιτεχνικής έκφρασης και ελευθερίας.
Ο Jéremy Gabriel, ο οποίος είναι τώρα 24 ετών, γεννήθηκε με παραμορφώσεις στο κεφάλι, το πρόσωπο, το αυτί και το κρανίο. Έγινε γνωστός όταν τραγούδησε για τον Πάπα Βενέδικτο XVI το 2006 και τον εθνικό ύμνο του Καναδά σε έναν αγώνα χόκεϊ.
Όλα ξεκίνησαν το 2010, ο κωμικός Mike Ward χλεύασε τη φυσική εμφάνιση του Gabriel και το τραγούδι του. Ο Ward είπε ότι οι άνθρωποι ήταν καλοί με τον τραγουδιστή μόνο επειδή πίστευαν ότι μπορεί να πεθάνει. Αστειεύτηκε επίσης στο κοινό ότι προσπάθησε να σκοτώσει τον Gabriel πνίγοντάς τον. Ο τότε έφηβος Gabriel, δέχθηκε bullying στο σχολείο και απέκτησε αυτοκτονικές τάσεις.
Ωστόσο, το 2016, ο Ward υποχρεώθηκε από το δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κεμπέκ να πληρώσει 28.000 δολάρια ΗΠΑ στον Gabriel, καθώς και 7.000 δολάρια στη μητέρα του, Σίλβι Γκάμπριελ, σαν αποζημίωση. Το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Ward είχε βλάψει την αξιοπρέπεια και την τιμή τους και είχε κάνει διακρίσεις.
Το 2019, το εφετείο του Κεμπέκ επικύρωσε το πόρισμα περί διακρίσεων, λέγοντας ότι η καλλιτεχνική ελευθερία έχει όρια. Την Παρασκευή, όμως, η πλειοψηφία των δικαστών του ανωτάτου δικαστηρίου έγραψε ότι ενώ ο Ward «είπε κάποια άσχημα πράγματα», η υπόθεση δεν πληρούσε το επίπεδο που ορίζει ο νόμος του Κεμπέκ για την απόδειξη των διακρίσεων και ότι το σχόλιο του «δεν παρακίνησε το κοινό να αντιμετωπίσει τον κύριο Gabriel ως κατώτερο».
Με λίγα λόγια δίνεται ελαφρυντικό στα λόγια του γιατί δεν αγγίζουν τα «όρια» της προσβολής Στην απόφασή τους, ωστόσο, η πλειοψηφία άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να ασκηθεί αξίωση διάκρισης όταν κάποιος υποκινεί άλλους να « δυσφημήσουν ή να απεχθάνονται έναν συνάνθρωπό τους» λόγω μιας αναπηρίας ή κάποιου άλλου λόγου διάκρισης.
Η απόφαση του Δικαστηρίου σημειώνει ότι ο Gabriel και οι γονείς του είχαν υποβάλει καταγγελία στο δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Κεμπέκ ισχυριζόμενοι ότι «τα σχόλια του κ. Ward ήταν μια προκατειλημμένη παρέμβαση στο δικαίωμά τους στην αξιοπρέπεια, την τιμή και τη φήμη τους».
Η μειοψηφία υπέρ του Gabriel
Η μειοψηφία του δικαστηρίου, τόνισε την ανάγκη προστασίας των ευάλωτων ατόμων από τον εξευτελισμό. Ίσως η απόφαση θα έπρεπε να μας ανησυχεί, αν σκεφτούμε και τα πρόσφατα σχόλια του David Chappelle κατά της τρανς κοινότητας.
Η ταπεινωτική, απανθρωπιστική συμπεριφορά απέναντι σε άτομα με αναπηρίες, σίγουρα δεν θα έπρεπε να ευνοείται. Ούτε θα έπρεπε να υπάρχει κάποιο όριο για ανοχή λέξεων που στην τελική έχουν το ίδιο υβριστικό αποτέλεσμα. Το να τυλίγουμε μια τέτοια μεροληπτική συμπεριφορά με τον προστατευτικό μανδύα του λόγου, είναι σαν να την αποδέχεσαι, όπως και την συναισθηματική κακοποίηση που επιφέρει.
Ο Gabriel είπε ότι ανησυχεί για το μήνυμα που στέλνει η απόφαση του δικαστηρίου στους κωμικούς για τη χρήση παιδιών ως μέρος της παράστασής τους. «Θα ήθελα να πω στον Ward ότι αν σήμερα δεν ήμουν εδώ για να μιλήσω για αυτό επειδή θα είχα χάσει τη ζωή μου, πώς θα ένιωθε; Πώς θα αντιδρούσε; Θα μιλούσε για ελευθερία του λόγου; Αυτή είναι μια ερώτηση που θα του έκανα. Ποιο είναι το όριο στο πώς συμπεριφέρεσαι στα παιδιά; Ανησυχώ λίγο για το μέλλον».