Περιεχόμενα
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για την μεγαλύτερη κρίση από το 1995 και μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα έναν πόλεμο». Με αυτή τη φράση περιγράφει ο Ισμαίλ Κίντις, επικεφαλής του ΜΚΟ Bosnian Advocacy Center που προωθεί μια ανεξάρτηση και δημοκρατική Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Τους τελευταίους μήνες η σέρβικη μειονότητα που εκπροσωπείται από το Republica Srpska και τον Μίλοραντ Ντόντικ, έχει μια άκρως πολεμική ρητορική, επιθυμεί την απόσχιση της από την τριμερή κυβέρνηση που υπάρχει στη χώρα από το τέλος του πολέμου.
Όλα ξεκίνησαν όταν οι διεθνείς οργανισμοί που δρουν στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη για τη διασφάλιση της ειρηνικής πολιτικής κατάστασης, πρότειναν διά νόμου να αποδοθούν ευθύνες εγκληματιών πολέμου στους Σέρβους που επιχείρησαν την τριετία 1992-1995 και δολοφόνησαν 100.000 Βόσνιους.
Εκείνη η τριετία είναι η πιο αιματηρή στην ευρωπαϊκή ιστορία μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, με τη σφαγή στη Σρεμπένιτσα από τις 11 ως τις 22 Ιουνίου του 1995 να είναι η κορωνίδα του αιματοκυλίσματος. Το τέλος του πολέμου ήρθε με τη Συμφωνία Ντέιτον, η οποία χώριζε τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη σε δύο εθνοτικές περιοχές, μία για τους Σέρβους της Βοσνίας και μία που μοιράζονται οι καθολικοί Κροάτες με τους μουσουλμάνους Βόσνιους. Οι δύο περιοχές ενώνονται μέσω της τριμερούς προεδρίας, των διεθνών απεσταλμένων και διαμεσολαβητών και της κεντρικής κυβέρνησης.
«Αυτός ο νόμος είναι το τελευταίο καρδί στον τάφο της Βοσνίας. Η Republica Srpska δεν έχει άλλη επιλογή από…τη διάλυση» είχε δηλώσει νωρίτερα στο 2021 ο Ντόντικ.
Η στάση του Σέρβου ηγέτη που έχει τη στήριξη της «μαμάς» Σερβίας και την καθοδήγηση της – ω, τι έκπληξη – Ρωσίας, κρίνεται απ΄όλους ως casus belli που μπορεί να φέρει αποσταθεροποίηση στην περιοχή, να προκαλέσει νέο κύκλο αίματος και φυσικά ένα μεγάλο μεταναστευτικό ρεύματα στα Βαλκάνια.
1.1 εκατομμύρια πρόσφυγες προκάλεσε ο πόλεμος του 1992-1995 στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη
«Αυτή η κίνηση ισούται με απόσχιση. Η πιθανότητα για περαιτέρω σύγκρουση και διάσπαση, είναι πολύ ορατή» έγραψε στην αναφορά του ο Κρίστιαν Σμιντ, Πρέσβης Ειρήνης του ΟΗΕ.
Η Αρμίνκα Χέλιτς, πολιτικός στη Βουλή των Λόρδων με καταγωγή από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, εξηγεί στο CNN ότι «οι πολίτες σε όλη τη χώρα, ακόμα και στη μειονότητα της σερβικής δημοκρατίας, φοβούνται τη βία. Μια κίνηση προς την απόσχιση, θα οδηγήσει σε αντιδράσεις. Δεν υπάρχει τρόπος να διασπαστεί με ειρηνικό τρόπο η Βοσνία».
Η Χέδερ Σταφ, σύμβουλος του RAMP Project, οργανισμού που ασχολείται με τις πολιτικές γύρω από τη μετανάστευση, προειδοποιεί ότι «μια βίαιη σύγκρουση θα οδηγήσει σε προσφυγική κρίση και θα μετακινήσει μεγάλους πληθυσμούς – είδαμε τη δεκαετία του ’90 και του 2000 ανθρώπους να τρέχουν να γλιτώσουν από τη Βοσνία σε γειτονικές χώρες όπως το Μαυροβούνιο. Πρόκειται για μια περιοχή όπου η ρητορική γύρω από την αντιμετώπιση των αιτούντων άσυλο έχει γίνει βάναυση. Πώς θα αντιμετωπιστούν όσοι φύγουν από τη Βοσνία προς τις γειτονικές χώρες;».
Ο Γιάσμιν Μουγιάνοβιτς, ερευνητής και συγγραφέας γύρω από την κρίση δημοκρατίας στα Βαλκάνια, δίνει μεγαλύτερη διάσταση στο πρελούδιο πολέμου και κάνει λόγο για μια «καταστροφή για την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ατλαντική Κοινότητα, καθώς θα είναι μια ακόμα κρίση σε μια εξαιρετικά άστατη νοτιοανατολική Ευρώπη». Ο Μουγιάνοβιτς αναφέρθηκε στις κρίσεις που αντιμετωπίζει η ήπειρος στο μέτωπο της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας και φυσικά στα προσφυγικά ρεύματα από τη Συρία και το Αφγανιστάν. «Μια αποσταθεροποίηση στην ασφάλεια και την πολιτική κατάσταση στη Βοσνία, είναι κάτι που Ε.Ε. και ΗΠΑ δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν τώρα».
Το πρόβλημα στα Βαλκάνια αυτή τη στιγμή είναι ακόμα μεγαλύτερο, αφού εκτός από την κατάσταση στη Βοσνία, υπάρχει η πτώση της κυβέρνησης Ζάεφ στη Βόρεια Μακεδονία και στη Βουλγαρία έχουν διεξαχθεί τρεις βουλευτικές εκλογές μέσα σε ένα χρόνο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση μοιάζει ανήμπορη να αντιδράσει στις δολοπλοκίες της Ρωσίας
Ευρωπαίος αξιωματούχος δήλωσε στο CNN ότι υπάρχει μεγάλη ανησυχία για την κατάληξη της κατάστασης. «Είμαστε μεταξύ σφύρας και άκμονος. Η διεθνής κοινότητα δε μπορεί να φανεί ότι θυματοποιεί τους Σέρβους, καθώς ωθεί τη Σερβία στην αγκαλιά της Ρωσίας. Τα Βαλκάνια είναι το κατώφλι της Ευρώπης προς την Ανατολή. Μια αυξημένη επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή, δίνει ένα ακόμα πάτημα για να προκαλέσουν περαιτέρω αποσταθεροποίηση».
Η Ε.Ε. όντως φοβάται τον υποδόρειο τρόπο που λειτουργεί η Ρωσία και ο Πούτιν, όχι μόνο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, αλλά σε διεθνές επίπεδο, με τη λογική ενός υβριδικού πολέμου, ενώ στο κάδρο υπάρχει και η Κίνα που είναι αρκετά επιθετική και…ιμπεριαλιστική εσχάτως.
Η Ευρώπη πάντως έχει επιδείξει μια χαλαρότητα και μια ανικανότητα να διαχειριστεί αυτή την 20ετία σχεδόν το ζήτημα της Βοσνίας και την ομίχλη αναταραχών που έχει καλύψει τη χώρα. «Ο Ντόντικ και η κλίμα των αποσχιστών του και των αρνητών της γενοκτονίας, δέχονται το χάδι της διεθνούς κοινότητας για 15 χρόνια. Από το 2006 μιλάει για απόσχιση» αναφέρει η Χέλιτς.
Τι μπορεί να συμβεί όμως με τον Ντόντικ; «Η διεθνής κοινότητα έχει ξεκάθαρη εντολή να διαφυλάξει την ειρήνη στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Οποιαδήποτε κλιμάκωση της βίας, μπορεί να προκαλέσει τεράστια ζημιά, αφού δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν μια σύγκρουση που υποστηρίζεται από τη Ρωσία και μάλιστα με εμπλοκή κινεζικών και άλλων συμφερόντων, στα σύνορα του ΝΑΤΟ» τονίζει ο Κίντιτς.
«Ζητάμε από τη Ρωσία να διαδραματίσει έναν εποικοδομητικό ρόλο στα δυτικά Βαλκάνια. Διαρκώς όμως τη βλέπουμε να κάνει το αντίθετο. Το ΝΑΤΟ προσπαθεί να διασφαλίσει τη σταθερότητα, την ασφάλεια και τη συνεργασία στην περιοχή. Οποιαδήποτε εξωτερική εμπλοκή στις εγχώριες δημοκρατικές διαδικασίες, είναι απαράδεκτη» λέει πηγή του ΝΑΤΟ στο CNN.
Το ΝΑΤΟ πάντως δε μπορεί να προχωρήσει σε οποιαδήποτε ενέργεια χωρίς την εντολή των 27 μελών της Ε.Ε, μια ομοφωνία που δεν έχει επιτευχθεί σε τόσα και τόσα κρίσιμα ζητήματα για την Ένωση τους τελευταίους μήνες. Η Ένωση είναι αυτή που πρέπει να προχωρήσει σε μονομερείς κυρώσεις προς τον Ντόντικ και τους αυλικούς του. Και το συμβούλιο του ΟΗΕ δεν μπορεί επίσης να αναλάβει δράση δίχως τη συγκατάθεση και της Ρωσίας.
Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι: πόσο αφορά η Βοσνία-Ερζεγοβίνη τη Δύση; Πόσο ψηλά μπορεί να φτάσει στις προτεραιότητες της όταν έχει να διαχειριστεί τόσες «καυτές πατάτες»;
