Τα τελευταία τρία χρόνια η Τήλος είναι το νησί που πρωτοπορεί στον ελλαδικό χώρο σε επίπεδο πράσινης μετάβασης. Από το 2018 και μετά καλύπτει ένα μεγάλο ποσοστό των αναγκών του με καθαρές μορφές ενέργειας. Το κυβερνητικό πρότζεκτ Gr-eco Islands έρχεται να ενισχύσει το ακριτικό νησί, προσθέτοντας και άλλα μικρά νησιά στον μεγάλο ορίζοντα της μετάβασης σε ένα μέλλον με καθαρές μορφές ενέργειας, μακριά από λιγνίτη και φυσικό αέρο.
«Η πρωτοβουλία GR-eco islands έρχεται να αξιοποιήσει την εμπειρία και τα πολύ χρήσιμα συμπεράσματα, από πιλοτικά έργα που υλοποιήθηκαν ή υλοποιούνται στον ενεργειακό κατά βάση τομέα σε μεμονωμένα νησιά, όπως αυτά στην Τήλο, στον ‘Αη-Στράτη ή στην Αστυπάλαια. Γίνεται έτσι μια προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα κοινό πλαίσιο μέσα από το οποίο όλα τα ελληνικά νησιά, ξεκινώντας από τα πιο μικρά, θα μπορέσουν να είναι συμμέτοχοι στην πράσινη μετάβαση που συντελείται, αποτελώντας εν τέλει παραδείγματα προς μίμηση για άλλες ευρωπαϊκές περιοχές και χώρες».
Συγκεντρώνοντας ευρωπαϊκά και κρατικά κονδύλια, συν την ιδιωτική στήριξη, η κυβέρνηση ξεκινά από την Χάλκη το Gr-eco Islands Project, διανέμοντας 3 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε δηλώσει την Παρασκευή κατά την παρουσία του στη Χάλκη ότι τα μικρά νησιά «πρέπει να ακολουθήσουν αυτό το παράδειγμα, να δημιουργήσουν, με την υποστήριξή μας, τις δικές τους Ενεργειακές Κοινότητες και να ενταχθούν με τη σειρά τους στην πρωτοβουλία GR – eco islands».
Στη Χάλκη έχει στηθεί φωτοβολταϊκό πάρκο, με τους κατοίκους και τις τοπικές επιχειρήσεις να συμμετέχουν στην Ενεργειακή Κοινότητα. Όσοι συμμετέχουν, θα παράγουν μόνοι τους την πράσινη ενέργεια που χρειάζονται και αυτό θα συμψηφίζεται στο σκέλος της προμήθειας που αποτυπώνεται στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, περικόπτοντας δραστικά το κόστος και θωρακίζοντας τους καταναλωτές από τυχόν ξαφνικές διακυμάνσεις στο κόστος της ενέργειας.
Χάρη στις ΑΠΕ, η Χάλκη θα απεξαρτηθεί από τις ρυπογόνες μονάδες γειτονικών νησιών και θα απαλλαγεί από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα μικρά και μη διασυνδεδεμένα νησιά στον ενεργειακό εφοδιασμό.
Η Κομισιόν έχει ήδη εγκρίνει την χρηματοδότηση των ελληνικών νησιών για τον περιορισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο πλαίσιο του συνολικού «Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης» που απευθύνεται στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. Αναμένεται πάντως, σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος, τον κ. Κώστα Σκρέκα, η παρουσίαση των δράσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η εξασφάλιση της έγκρισης προκειμένου να ακολουθήσει διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για να συμμετάσχει στην συγχρηματοδότηση και να επιτευχθεί η Ενεργειακή και Κλιματική Ουδετερότητα.
Τι περιλαμβάνει το Gr-eco Islands Project
Το σχέδιο περιλαμβάνει τη μέγιστη αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών, μέσω υβριδικών συστημάτων ηλεκτροπαραγωγής, αποθήκευσης ενέργειας, παραγωγή υδρογόνου και την αύξηση της ενεργειακής εξοικονόμησης στον κτιριακό τομέα. Προς αυτή την κατεύθυνση, έχει μπει σε προτεραιότητα και ο εξηλεκτρισμός στις Μεταφορές, τόσο σε επίπεδο οδικών μεταφορών, αλλά και θαλάσσιων.
Ένα σχέδιο όπως το Gr-eco Islands, για να πετύχει, απαιτείται και η συνδεσιμότητα των νησιών, καθώς κάποια μπορούν να παράξουν ενέργεια παραπάνω από τις ανάγκες τους και να τη διανείμουν σε νησιά με πολύ μεγαλύτερους πληθυσμούς και συσσώρευση τουριστών τη θερινή σεζόν. Έτσι, προκρίνεται η ανάπτυξη νέων λιμενικών υποδομών και ο εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων, όπως και του στόλου του ακτοπλοϊκού δικτύου που εξυπηρετούν ενδονησιωτικά δρομολόγια.
Σημαντικό κομμάτι του Gr-eco Islands είναι και η διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων, με αρκετά νησιά να αντιμετωπίζουν προβλήματα σε αυτόν τον τομέα και να έχει γεμίσει η υποθαλάσσια περιοχή τους με τόνους σκουπίδια, όπως είχαμε δει για την Άνδρο πριν από 2 καλοκαίρια, με τον ΝτιΚάπριο μάλιστα να δημοσιεύει σχετικό βίντεο. Ζητούμενο για τους υδάτινους πόρους είναι η διασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε επαρκές και καλής ποιότητας νερό, συμπεριλαμβανόμενης της ανάπτυξης φιλικών προς το περιβάλλον λύσεων αφαλάτωσης.
Μέσα απ΄αυτές τις επενδύσεις και προσαρμογές, στόχος είναι να χτίσουν τα νησιά ένα eco profile, ώστε να αποτελέσουν ακόμα πιο ελκυστικούς προορισμούς για τους τουρίστες, με τον παγκόσμιο τουρισμό τα τελευταία χρόνια να τοποθετεί πολύ ψηλά την επαφή του με το φυσικό περιβάλλον και την Ελλάδα μέχρι σήμερα να μην παίρνει υψηλή βαθμολογία σε αυτό το κομμάτι.
Το παράδειγμα της Τήλου
Τα οφέλη προς τα νησιά είναι πολλά. Η Τήλος για παράδειγμα, που πρωτοπορεί στην πράσινη μετάβαση, αναδείχτηκε πριν δύο χρόνια νικητής στη κατηγορία Ενεργειακά Νησιά που επιβραβεύει πρωτοβουλίες που έχουν ως αποτέλεσμα αυτονομία σε καθαρή ενέργεια, πρωτοβουλίες, οι οποίες συμβάλλουν στην αύξηση της βιώσιμης ενεργειακής ασφάλειας.
Έχει αποσπάσει επίσης το «βραβείο Πολίτη» μετά από ανοικτή ψηφοφορία στο διαδίκτυο, για το οποίο πραγματοποιήθηκε online ψηφοφορία μεταξύ 12 έργων και αφορά την «ενεργειακή επανάσταση» με στόχο την απεξάρτηση από ακριβές και ρυπογόνες εισαγωγές ενέργειας και την στροφή προς ανανεώσιμες πηγές.
Μέσω του πρότζεκτ TILOS, το νησί κατάφερε το 2018 και το 2019 να καλύψει το 75% των ενεργειακών του αναγκών με ηλιακή και αιολική ενέργεια, χρησιμοποιώντας έναν υβριδικό σταθμό που συνδυάζει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές με ανεμογεννήτρια και φωτοβολταϊκή βάση.
