Η εσκεμμένη χειραγώγηση των μεταναστών από τον Πρόεδρο της Λευκορωσίας, Alexander Lukashenko, που διευκολύνει το πέρασμά τους από και μέσω της χώρας του προς τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεωρείται επίθεση στη δημοκρατία από έναν αυταρχικό ηγέτη που γνωρίζει ότι οποιαδήποτε απόπειρα αντεπίθεσης κινδυνεύει να υπονομεύσει τις αξίες του μπλοκ.

Αρνείται τις κατηγορίες των G7 -των πλουσιότερων δημοκρατιών του κόσμου- ότι ενορχηστρώνει την «παράτυπη μετανάστευση» σε μια επιθετική εκστρατεία, όπως απορρίπτει και την κατηγορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι η επανεκλογή του στην προεδρία πέρυσι, η έκτη συνεχόμενη πενταετής θητεία του, ήταν μια απάτη.

Μετανάστες, ορισμένοι με μικρά παιδιά και κυρίως από τη Μέση Ανατολή, ταλαιπωρήθηκαν ενώ τους είδαμε να εξαναγκάζονται να μείνουν υπό συνθήκες παγετού στα δασικά σύνορα με την ΕΕ. Ο αυξανόμενος θυμός τους που δεν τους επέτρεπαν να περάσουν ξέσπασε κατά καιρούς καθώς εκσφενδόνισαν πέτρες στους Πολωνούς συνοριοφύλακες που τελικά άνοιξαν κανόνια νερού εναντίον τους.

Σε μια αποκαλυπτική συνέντευξη στο CNN την περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός Εξωτερικών του Lukashenko, Vladimir Makei, εξέθεσε τα συναισθήματα πίσω από την απόφαση του αφεντικού του να εξαπολύσει κατά μέτωπο επίθεση στα σύνορα της Ευρώπης.

«Η Λευκορωσία έδειξε τη σκοτεινή πλευρά της ευρωπαϊκής δημοκρατίας», υποστήριξε και είναι ένα θέμα που απασχολεί τις ΗΠΑ, με τον Joe Biden να υποστηρίζει ότι πρέπει να αποδείξουν πως η δημοκρατία μπορεί να βοηθήσει ακόμα τους λαούς των εθνών.

Ο Biden υποσχέθηκε μια «σύσκεψη κορυφής των δημοκρατιών», η οποία πρόκειται να πραγματοποιηθεί τον επόμενο μήνα, αν και οι λεπτομέρειες δεν είναι ακόμα ακριβείς. Η δύναμή του όμως μειώνεται μεταξύ των συμμάχων, λόγω διπλωματικών σφαλμάτων, όπως η  απόσυρση των στρατευμάτων από το Αφγανιστάν και το σύμφωνο της AUKUS με την Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο που περιθωριοποίησαν τη Γαλλία.

Ο Lukashenko και ο Ρώσος Πρόεδρος, Putin, φαίνεται να εκμεταλλεύονται την ευκαιρία για να διχάσουν, να αποθαρρύνουν και να αντιτεθούν στις δημοκρατίες που βρίσκονται πιο κοντά τους στην Ευρώπη.

Όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Λευκορωσίας Makei είπε στο CNN ότι: «Η Πολωνία παραβίασε όλους τους πιθανούς διεθνείς νομικούς κανόνες  και τις δημοκρατικές αξίες», αγνόησε τις αυταρχικές πρακτικές του Lukashenko, όπως αυτό που ορισμένες κυβερνήσεις καταδίκασαν ως παράνομη «αεροπειρατεία» ενός εμπορικό αεροσκάφος στο Μινσκ για την σύλληψη ενός ακτιβιστή της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας που επέβαινε σε αυτό. Την πρακτική αυτή χρησιμοποιούν συνήθως οι απολυταρχίες κυβερνήσεις για να καλύψουν τα ίχνη τους.

Το λάθος της Πολωνίας

Ομάδες Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επέκριναν την Πολωνία επειδή εμπόδισε τους δημοσιογράφους να έχουν πρόσβαση στα σύνορα και ότι φέρεται να απωθούσε μετανάστες που είχαν περάσει με επιτυχία από το συρμάτινο φράχτη από τη μεριά της Λευκορωσίας. H κυβέρνηση του Lukashenko πρότεινε ότι η Γερμανία έπρεπε να δεχθεί 2.000 μετανάστες και ότι η Λευκορωσία θα χειριζόταν τους υπόλοιπους.

Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών της χώρας, τόσο ο Lukashenko, όσο και ο Putin, πίεσαν την Merkel σε κάποιου είδους συμφωνία, καθώς γνωρίζουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν θεμέλιο της δημοκρατίας. Η Merkal και οι εταίροι της στην ΕΕ είδαν το τέχνασμα και αρνήθηκαν να παίξουν μπάλα.

Ο υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, Horst Seehofer, δήλωσε κατηγορηματικά: «Δεν θα δεχθούμε πρόσφυγες. Δεν θα υποκύψουμε στην πίεση και θα πούμε ότι παίρνουμε πρόσφυγες στις ευρωπαϊκές χώρες, γιατί αυτό θα σήμαινε εφαρμογή της ίδιας της βάσης αυτής της ύπουλης στρατηγικής».

Αυτό δεν είναι «η σκοτεινή πλευρά της ευρωπαϊκής δημοκρατίας», όπως ισχυρίζεται ο Makei, αλλά ο έλεγχος της ΕΕ σε αυτά που θεωρεί ως ψέματα του Lukashenko. Ωστόσο αυτό δεν φαίνεται να τους επηρεάζει. Ευδοκιμούν καθώς η αμφιβολία αντικαθιστά τη βεβαιότητα, και η καταπάτηση του ηθικού σκοπού της δημοκρατίας είναι μια νίκη από μόνη της.

Η εκμετάλλευση της δημοκρατίας από τον Lukashenko

Μπορεί η εσκεμμένη κρίση να μην κατάφερε να διχάσει την ΕΕ, ωστόσο λίγα από αυτά που συνέβησαν είναι σπατάλη για τους δύο αυταρχικούς, καθώς τους βοηθά να στηρίξουν τη δική τους παράνομη διακυβέρνηση.

Η παραπληροφόρηση και παραποίηση της αλήθειας σχετικά με την υποτιθέμενη κακομεταχείριση από τους συνοριοφύλακες και τα κανόνια τους είναι αρκετή για να παραπλανήσει μερικούς ανθρώπους να πιστέψουν ότι η άλλη πλευρά δεν είναι καλύτερη από αυτούς.

Ο Lukashenko εκμεταλλεύεται τη βασική αξία της δημοκρατίας, την συμπόνια, χρησιμοποιώντας τους μετανάστες ως πιόνια, για να κάνει την ηθική δύναμη της ΕΕ πιο ευάλωτη. Η πραγματική αδυναμία της Ευρώπης, την οποία φαίνεται να εκτιμά, δεν είναι τα φυσικά της σύνορα αλλά οι αρχές της.

Αυτό είναι το ζήτημα που απασχολεί τον Biden, που θέλει να ρίξει φως σε όσα διακυβεύονται στον αγώνα για την προστασίας της δημοκρατίας. Μέσα στην Ε.Ε, το κύριο αποτέλεσμα των μηχανορραφιών του Lukashenko είναι να αυξήσει τις ροές των μεταναστών κάτι που έχει ήδη τροφοδοτήσει τον εθνικισμό.

Στην εναρκτήρια ομιλία του ο Biden χρησιμοποίησε τη λέξη δημοκρατία πέντε φορές στην εισαγωγή του και 11 φορές σε όλη την ομιλία του. Μόλις δύο εβδομάδες νωρίτερα, είχε εκτυλιχθεί η πρώτη απόπειρα πραξικοπήματος των Ηνωμένων Πολιτειών. «Μάθαμε ξανά ότι η δημοκρατία είναι πολύτιμη. Η δημοκρατία είναι εύθραυστη» είπε χαρακτηριστικά.

Έκτοτε έχει γίνει ακόμη πιο ξεκάθαρο ότι ο αγώνας για την δημοκρατία δεν έχει τελειώσει, τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και σε όλο τον κόσμο, και σίγουρα τα λόγια δεν είναι αρκετά.