Πριν από 10-15 χρόνια, ακούγαμε για την Κίνα ότι έχει επιβληθεί νόμος από το κράτος ώστε τα ζευγάρια να μη μπορούν να κάνουν πάνω από ένα παιδί. Εν έτει 2021, με μια πανδημία να βρίσκεται στη ζωή μας, έχουμε φτάσει στο αντίθετο άκρο, με την Κίνα να αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογεννητικότητας και γήρανσης του πληθυσμού. Το 2020 το ποσοστό γεννήσεων χτύπησε ιστορικό χαμηλό και φαίνεται πως το 2021 θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα.
Πιο συγκεκριμένα, για κάθε 1.000 ανθρώπους, σημειώνονταν 8.5 γεννήσεις το 2020, σύμφωνα με το Γραφείο Στατιστικής που δημοσίευσε τα στοιχεία πριν λίγες ημέρες. Αυτή η αναλογία είναι η χαμηλότερη όχι μόνο από το 1978, όταν και άρχισε η καταγραφή, αλλά και από το 1949, βάσει προγενέστερων στοιχείων.
Είναι η πρώτη φορά που το ποσοστό γεννήσεων βρίσκεται σε μονοψήφια επίπεδα, όμως πόσο δόκιμο είναι να μιλήσει κανείς για γήρανση και πρόβλημα πληθυσμού σε ένα κράτος των 1.4 δισεκατομμυρίων που ζει σε μια πυκνοκατοικημένη χώρα με 153 ανθρώπους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο και με διάμεση ηλικία τα 38.4 έτη;
Η ανάλυση των αρχών είναι πως πρόκειται για ένα ανησυχητικό σημάδι που ίσως σημάνει την αρχή μιας εποχής με λιγότερες γεννήσεις από θανάτους. Το 2020 γεννήθηκαν συνολικά 12 εκατομμύρια μωρά, μείωσε κατά 18% σε σχέση με τα 14.65 εκατομμύρια του 2019. Οι ειδικοί στα δημογραφικά έχουν προβλέψει πως η Κίνα θα βιώσει μια πτώση πληθυσμού στις επόμενες δεκαετίες, αλλά φαίνεται πως θα ξεκινήσει συντομότερα από το αναμενόμενο. Μια τέτοια πρόβλεψη είναι οξύμωρη δεδομένης της αύξησης πληθυσμού παγκόσμια, κάτι που σημαίνει ότι ενδεχομένως να δούμε μια μεγάλη απόκλιση ανάμεσα σε Κίνα και Ινδία.
Λιγότερες γεννήσεις από θανάτους στην Κίνα
«Από τις πρώιμες προγνώσεις που βασίζονται στα δεδομένα μας, οι γέννες θα βρίσκονται γύρω στα 10 εκατομμύρια ή και πιο κάτω. Και φυσικά, με τέτοιο αριθμό, η είδηση είναι πως η Κίνα θα έχει μείωση πληθυσμού. Το 2021 η Κίνα θα έχει αρνητική ανάπτυξη» αναφέρει στο CNN ο James Liang, καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου.
Η He Yafu, μια αναλύτρια δημογραφικών στη Γκουάνγκζου είχε κάνει την ίδια εκτίμηση δουλεύοντας για ανεξάρτητο οργανισμό, κάνοντας λόγο για 9.5 ως 10.5 εκατομμύρια γεννήσεις το 2021. Την ίδια στιγμή, οι θάνατοι κάθε χρόνο είναι στα 10 εκατομμύρια τα τελευταία χρόνια, επομένως αν οι γεννήσεις βρεθούν στο ένα άκρο της εκτίμησης, οι θάνατοι θα είναι περισσότεροι κατά 500 χιλιάδες. «Η εκτίμηση που είχα κάνει πριν από μισό χρόνο, ίσως ήταν αρκετά αισιόδοξη».
Αυτά τα δεδομένα έχουν σχηματιστεί κιόλας ενώ από το 2015 η κυβέρνηση της χώρας επιτρέπει στα ζευγάρια να κάνουν και δεύτερο παιδί. Εσχάτως, αρκετοί προτείνουν η πολιτική να αλλάξει και να επιτρέπεται και τρίτο παιδί. Στο παρελθόν μάλιστα το κράτος ανάγκαζε γυναίκες που ήταν έγκυες σε δεύτερο παιδί να κάνουν έκτρωση. Πλέον, πέρασε στο άλλο άκρο, εξαπολύοντας μια προπαγάνδα κατά των εκτρώσεων, υποσχόμενο προνόμια όπως χρηματικό bonus, ελαφρύνσεις στο κομμάτι της κατοικίας ή αύξηση της άδειας μητρότητας.
Το 2021 πάνω από 20 τοπικές αυτοδιοικήσεις έχουν αλλάξει τους οικογενειακούς νόμους. Στην ανατολική επαρχία Zhejiang η άδεια μητρότητας έχει πάει στις 188 ημέρες για το τρίτο παιδί. Στην επαρχία Shaanxi στα βόρεια, οι γυναίκες μπορούν να έχουν 350 ημέρες άδειας στο τρίτο παιδί. Τέτοιες πολιτικές όμως φέρνουν τις γυναίκες σε δύσκολη θέση στην αγορά εργασίας, γιατί οι εταιρείες δεν επιλέγουν όσες έχουν δύο παιδιά υπό τον φόβο να μείνουν έγκυες σε τρίτο και να λείψουν 9-12 μήνες.
Η Κίνα έχει το χαμηλότερο ποσοστό γεννήσεων
Παρόλα αυτά, η Κίνα διαθέτει το χαμηλότερο ποσοστό γονιμότητας, με 1.3 παιδιά ανά ζευγάρι, με την Ιαπωνία να είναι από πάνω της στον πάτο της λίστας, με 1.34. Εξίσου χαμηλά είναι και η Σιγκαπούρη με τη Νότια Κορέα. Είναι κατά τα φαινόμενα ένα συνολικό ζήτημα στην Άπω Ανατολή.
«Αν κοιτάξεις τις μεγάλες πόλεις στην Κίνα, όπως το Πεκίνο και τη Σαγκάη, το ποσοστό γεννήσεων είναι ακόμα πιο χαμηλό, με 0.7 γεννήσεις ανά ζευγάρι. Αυτή η κατάσταση θα ζημιώσει την Κίνα οικονομικά, γιατί θα αυξηθούν οι γέροι που χρειάζονται στήριξη και θα μειωθεί το παραγωγικό δυναμικό της χώρας. Το χειρότερο όμως είναι πως η χώρα θα χάσει το μεγάλο της πλεονέκτημα, να είναι η μεγαλύτερη αγορά για κάθε τομέα. Έχει μια πολύ αποδοτική αλυσίδα προμηθειών εξαιτίας ακριβώς του πληθυσμού της. Ακόμα και το μέγεθος της πρωτοπορίας δε θα είναι εξίσου δυναμικό όταν έχεις τους μισούς νέους σε σχέση με παλιότερα».
Η μείωση του νεανικού πληθυσμού έχει αντίκτυπο και στην επιθυμία των ανθρώπων να παντρευτούν. Άλλοι αναβάλλουν γάμους, άλλοι δεν παντρεύονται καθόλου. Το 2020 υπήρξε μείωση στους γάμους για 7η συνεχή χρονιά, με 8.1 εκατομμύρια ανθρώπους να πληρώνονται, κάτι που συνιστά πτώση 40% σε σχέση με το 2013 που σημειώθηκε το peak.
Σύμφωνα με τον Liang, τα προνόμια από τις τοπικές αρχές σε κάθε επαρχία δεν αρκούν. Πρέπει η κεντρική κυβέρνηση να αφιερώσει ένα ποσοστό του ΑΕΠ για να προσφέρει οικονομικές ευκολίες στις οικογένειες είτε με χρήματα είτε με φορολογικές ελαφρύνσεις και άλλα κοινωνικά προνόμια. Η ανατροφή ενός παιδιού έχει γίνει πανάκριβη, ιδίως από τη στιγμή που έχουν μειωθεί τα ολοήμερα σχολεία και οι γονείς αναγκάζονται να δουλέψουν λιγότερο για να τα προσέχουν ή να προσλάβουν δάσκαλο στο σπίτι ή κάποιον άνθρωπο να τα φυλάει.
Τέλος, ο Liang αναφέρει ως ένα πολύ σημαντικό μέτρο την διευκόλυνση των μαθητών που δίνουν εξετάσεις για τα πανεπιστήμια, οι οποίες είναι από τις πιο σκληρές και απαιτητικές, με αποτέλεσμα πολλοί να αποτυγχάνουν. Στην Κίνα το πανεπιστήμιο θεωρείται μεγάλο προνόμιο στην αγορά εργασίας και ένα εχέγγυο για να προσφέρουν τα παιδιά καλύτερη ζωή στους γονείς τους.
Το πιο αισιόδοξο σενάριο για την Κίνα είναι να πάει τον ρυθμό γεννήσεων από το 1.3 στο 1.6 ή 1.7, αλλά δεν είναι καθόλου εύκολο.
Πηγή: CNN
* Φωτογραφία: Hanny Naibaho/Unsplash
