Η παρουσία του Airbnb στο κέντρο της Αθήνας έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, επηρεάζοντας σημαντικά την αγορά ακινήτων και τις τιμές ενοικίων. Ιστορικά, το Airbnb υπήρξε μια ελκυστική επιλογή για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που επιθυμούν να κερδίσουν περισσότερα χρήματα από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, αντί να ενοικιάζουν τα ακίνητά τους σε μόνιμους ενοικιαστές.
Η ανάπτυξη του Airbnb έχει οδηγήσει σε μια σειρά από αλλαγές στην πόλη. Περιοχές του κέντρου της Αθήνας, όπως το Μοναστηράκι, το Σύνταγμα, το Κολωνάκι και το Θησείο, έχουν γίνει ιδιαίτερα δημοφιλείς για τουρίστες που επιθυμούν να μείνουν σε κεντρικές και τουριστικά ελκυστικές περιοχές.
Ως αποτέλεσμα, παρατηρείται αύξηση του αριθμού των ακινήτων που μετατρέπονται σε Airbnb, ενώ οι ιδιοκτήτες κατοικιών αναζητούν πιο επικερδείς τρόπους εκμετάλλευσης των ακινήτων τους.
Η έλλειψη ελέγχου και ρύθμισης σε πολλές περιπτώσεις έχει δημιουργήσει προκλήσεις, όπως την αύξηση των ενοικίων για τους μόνιμους κατοίκους, καθώς οι ιδιοκτήτες επιλέγουν να ενοικιάζουν τα ακίνητά τους σε τουρίστες αντί να τα προσφέρουν σε μόνιμη βάση. Αυτό έχει προκαλέσει ανησυχία για την κοινωνική συνοχή και την ποιότητα ζωής σε περιοχές που πλήττονται από αυτήν την τουριστική πίεση.
Συνολικά, το Airbnb έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην αλλαγή του τοπίου της αγοράς ακινήτων στην Αθήνα, ενώ παράλληλα έχει ενισχύσει την τουριστική ανάπτυξη της πόλης. Ωστόσο, οι συνέπειες για τους μόνιμους κατοίκους είναι διφορούμενες και απαιτούν προσεκτική διαχείριση και στρατηγικές ρύθμισης.
Σύμφωνα με μελέτη του Δήμου Αθηναίων για την Φέρουσα Τουριστικής Ικανότητα της περιοχής, δείχνει ότι 8 περιοχές παρουσιάζουν τον υψηλότερο δείκτη τουριστικής πυκνότητας σε Airbnb και ξενοδοχεία.
Πρόκειται για Πλάκα, Θησείο, Εξάρχεια, Μετς, εμπορικό τρίγωνο, Ψυρρή-Ομόνοια, Μεταξουργείου και τμήμα οδού Πειραιώς.
Η Μελέτη αναδεικνύει έντονες χωρικές συγκεντρώσεις σε συγκεκριμένες κορεσμένες περιοχές του κέντρου της Αθήνας, όπως το Εμπορικό Κέντρο, το Μοναστηράκι – Πλάκα, το Ψυρρή – Κουμουνδούρου και ο Μακρυγιάννης. Σε αυτές τις γειτονιές παρατηρούνται σταθερές πιέσεις από μόνιμους κατοίκους και επισκέπτες/τουρίστες, καθώς και αυξημένη κατανάλωση πόρων όπως νερό, ενέργεια και απορρίμματα, με τις εντάσεις να είναι πιο έντονες σε περιοχές με υψηλό κορεσμό.
Παράλληλα, εμφανίζονται τάσεις τουριστικοποίησης και πιέσεις στις πιο περιφερειακές συνοικίες της πόλης, όπως το Δουργούτι, η Φωκίωνος Νέγρη, τα Κάτω Πατήσια, ο Άγιος Νικόλαος και οι Αμπελόκηποι, που ανήκουν σε περιοχές με μέτριο ή χαμηλό κορεσμό. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής και την αγορά σε αυτές τις γειτονιές.
Οι γειτονιές
Αναλυτικά, εντοπίζονται 14 κορεσμένες γειτονιές (9,7% του συνόλου) στην 1η και 2η Δ.Κ. και 17 Μετρίου Κορεσμού (11,8%) στην 1η, 2η, 3η, 5η, 6η και 7η Δ.Κ. ως εξής:
● Κορεσμένες γειτονιές
○ 1η Δ.Κ. : Ιουλιανού – Φιλαδέλφειας, Άγιος Παύλος, Άγιος Κων/νος – Πλατεία Βάθης, Μουσείο, Εξάρχεια, Ψυρρή – Κουμουνδούρου, Εμπορικό Κέντρο, Κολωνάκι, Μοναστηράκι – Πλάκα, Μακρυγιάννη, Βεΐκου, Κουκάκι
○ 2η Δ.Κ. : Καλλιρρόης, Δουργούτι Ι
● Μετρίου Κορεσμού
○ 1η Δ.Κ. : Λόφος Στρέφη, Νεάπολη Ι, Κολωνάκι – Λυκαβηττός, Ιλίσια – Πάρκο
○ 2η Δ.Κ. : Πλαστήρα, Λόφος Λαμπράκη, Δουργούτι ΙΙ
○ 3η Δ.Κ. : Κεραμεικός, Καμπά, Θησείο
○ 5η Δ.Κ. : Άγιος Ελευθέριος Ι
○ 6η Δ.Κ. : Πλατεία Αττικής, Πλατεία Βικτωρίας
○ 7η Δ.Κ. : Πεδίο Άρεως, Κουντουριώτικα, Αμπελόκηποι Ι, Άγιος Θωμάς
Ταυτόχρονα, 27 είναι οι γειτονιές που συνδυάζουν υψηλές τιμές κορεσμού με υψηλές μέσες τιμές ενοικίων.
Η επιβάρυνση που δέχεται διαχρονικά η πόλη σε τουρισμό και δίκτυα (ύδρευση, απορρίμματα, ενέργεια) φαίνεται να αποτελεί ζήτημα Φέρουσας Ικανότητας τόσο για τον μόνιμο κάτοικο όσο και για τον επισκέπτη.
Ένα ακόμη σημαντικό συμπέρασμα από τη μελέτη είναι ότι η τουριστική κίνηση στην Αθήνα κατά την υψηλή τουριστική περίοδο (Μάιος – Οκτώβριος) δεν επιβαρύνει περισσότερο την πόλη, καθώς ο μόνιμος πληθυσμός τείνει να εγκαταλείπει την Αθήνα, με αποτέλεσμα το ισοζύγιο μεταξύ μόνιμων κατοίκων και επισκεπτών να παραμένει σχεδόν σταθερό. Η Αθήνα, ως προορισμός για «city break», δέχεται τουρίστες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, με αποτέλεσμα η επιβάρυνση να είναι συνεχής, χωρίς περιόδους ηρεμίας για τη μείωση της τουριστικής δραστηριότητας.
Από τα ευρήματα προκύπτει ότι από το 2021 έως το 2023 σημειώθηκε αύξηση του όγκου απορριμμάτων και την τουριστική και την μη τουριστική περίοδο, με ποσοστά 2,6% και 6,3% αντίστοιχα. Οι μεγαλύτερες πιέσεις από τον τουρισμό εντοπίζονται στην 1η, 2η και 3η δημοτική κοινότητα, με την 1η δημοτική κοινότητα να παράγει πάνω από το 50% των συνολικών απορριμμάτων, κατανάλωσης ενέργειας και νερού από επισκέπτες.
Η πρωτογενής έρευνα που διεξήχθη με 788 ερωτηματολόγια από όλες τις δημοτικές κοινότητες της Αθήνας, δείχνει ότι η τουριστική παρουσία επηρεάζει έντονα την καθημερινότητα της πόλης, κυρίως στο κέντρο, ενώ οι περιφερειακές περιοχές επηρεάζονται λιγότερο.
Η 1η Δημοτική Κοινότητα έχει τη μεγαλύτερη οικονομική εξάρτηση από τον τουρισμό, και η σημασία του τουρισμού αναγνωρίζεται περισσότερο στις περιοχές με αυξημένη τουριστική δραστηριότητα. Παρόλα αυτά, υπάρχει αρνητική ή ουδέτερη στάση απέναντι στις περιβαλλοντικές συνέπειες του τουρισμού. Οι κάτοικοι αντιλαμβάνονται την αύξηση των αποβλήτων στην περιοχή τους και την επίδραση του τουρισμού στην ησυχία και την κυκλοφοριακή πίεση. Η αύξηση των ενοικίων θεωρείται η πιο σημαντική αρνητική συνέπεια, αν και αναγνωρίζουν ότι αυτό δεν οφείλεται μόνο στον τουρισμό.
Η πλειοψηφία των κατοίκων της Αθήνας δεν πιστεύει ότι ο τουρισμός επηρεάζει έντονα τις τοπικές συμπεριφορές και αισθάνεται άνετα με την τουριστική παρουσία. Υπάρχει θετική στάση απέναντι στον τουρισμό σε ποσοστό 53%, παρά τις διαφορές μεταξύ κεντρικών και περιφερειακών περιοχών. Οι τουριστικές κοινότητες αναγνωρίζουν περισσότερο τις επιπτώσεις του τουρισμού στην καθαριότητα, ενώ οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις αντιμετωπίζονται με ουδέτερη ή αρνητική στάση.
Εξίσου σημαντική είναι η ανάλυση δεδομένων από 24.000 αξιολογήσεις επισκεπτών από δημοφιλείς διαδικτυακές πλατφόρμες για την περίοδο 2023-2024. Οι επισκέπτες εντοπίζουν ηχορύπανση στις κεντρικές περιοχές της Αθήνας, καθώς και συνωστισμό σε αρχαιολογικούς χώρους όπως η Ακρόπολη και το Αρχαιολογικό Μουσείο, καθώς και στις κεντρικές γραμμές των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Επίσης, σημειώνουν υψηλότερες τιμές στις κεντρικές δημοτικές κοινότητες, κάτι που επιβεβαιώνεται και από τις απαντήσεις των ντόπιων κατοίκων.
Πηγή: Cityofathens
