Αν ρωτήσει κανείς τους ξένους τι είναι αυτό που γνωρίζουν για την Ελλάδα, στις πρώτες δέκα λέξεις που θα πουν, θα υπάρχει και η Σαντορίνη. Είναι μαζί με τη Μύκονο τα δημοφιλέστερα νησιά, ιδίως στο διεθνές jet set και προσφέρει τον μύθο του ελληνικού τουρισμού, του καλοκαιριού. Το ηλιοβασίλεμα, το ηφαίστειο, το κρασί. Όλα αυτά είναι Σαντορίνη. Το δεύτερο όμως, μπορεί να είναι αυτό που θα κατασπαράξει τα υπόλοιπα.

Η επιστήμη μας μαθαίνει πως η Σαντορίνη σχηματίστηκε μετά από την έκρηξη ενός ηφαιστείου και η μυθολογία υποστηρίζει πως ενδεχομένως αυτή η έκρηξη διέλυσε τον μινωικό πολιτισμό και ίσως να εξαφάνισε την Ατλαντίδα.

Αυτά ανήκουν στο παρελθόν, περί τις 3.5 χιλιετίες πίσω. Στο παρόν και στο εγγύς μέλλον η Σαντορίνη είναι και θα είναι ένα νησί που έχει να προσφέρει αυτή τη μυθολογία. Το ερώτημα όμως είναι για πόσο ακόμα;

Κι αυτό γιατί κάτω από αυτό το λευκό των σπιτιών και το γαλάζιο της θάλασσας των Κυκλάδων, υπάρχει ένα ενεργό ηφαίστειο.

Η Σαντορίνη ανήκει στην Αψίδα των Ελληνικών Ηφαιστείων, βρίσκεται δηλαδή σε ένα από τα πιο σημαντικά ηφαιστειακά πεδία στην Ευρώπη, με πάνω από 100 εκρήξεις τα τελευταία 400.000 χρόνια.

Σε αυτή την περιοχή βρίσκεται το ηφαίστειο Κολούμπος, στα 5 μίλια βορειοδυτικά της Σαντορίνης και οι ερευνητές εκτιμούν πως είναι δυνητικά καταστροφικό.

Για περίπου 400 χρόνια ο Κολούμπος δεν έχει δώσει σημάδια δραστηριότητας. Αυτό δε σημαίνει όμως πως κοιμάται.

Την τελευταία φορά που εξερράγη, το 1650, πέθαναν 70 άνθρωποι και προκλήθηκε τσουνάμι 13 μέτρων, με ισχυρούς σεισμούς να έπονται, ενώ από τη θάλασσα απελευθερώθηκαν τοξικά αέρια και τολίπες καπνού.

Στην επιστημονική κοινότητα είναι κοινό μυστικό ότι μια νέα έκρηξη του Κολούμπο θα μπορούσε να προκαλέσει καταστροφή στη Σαντορίνη.

Οι μεγαλύτερες ωκεανογραφικές αποστολές έχουν γίνει στην περιοχή και έχουν καταγράψει ότι το ηφαίστειο έχει μεγαλώσει τα τελευταία 20 χρόνια. Το αμερικανικό ερευνητικό υποβρύχιο JOIDES Resolution, ερεύνησε την υποθαλάσσια περιοχή της Σαντορίνης από τον Δεκέμβριο του 2022 μέχρι τον Φεβρουάριο του 2023 και έκανε εργασίες σε βάθος 8.000 μέτρων, συλλέγοντας τμήματα του φλοιού του βυθού, με σκοπό αυτά να τους «αφηγηθούν» την πορεία των ηφαιστείων στην περιοχή.

Τα αποτελέσματα της έρευνας θα βγουν σε μερικούς μήνες και με αυτά οι επιστήμονες θα μπορούν όχι μόνο να προβλέψουν το μέλλον σε επίπεδο εκρήξεων, αλλά να εκτιμήσουν και τη συμπεριφορά άλλων ενεργών ηφαιστείων σε όλο τον κόσμο που θα μπορούσαν να είναι επικίνδυνα.

Η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας στο ΕΚΠΑ, Εύη Νομικού, συμμετείχε σε όλες τις αποστολές που έχουν γίνει στη Σαντορίνη, απ’ όπου κατάγεται, τα τελευταία 20 χρόνια και εξηγεί στην δημοσιογράφο Ελίντα Λαμπροπούλου στο CNN ότι «αν μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις παρελθοντικές εκρήξεις και την επίδρασή τους, θα έχουμε έναν χάρτη για να αντιμετωπίσουμε τις μελλοντικές προκλήσεις».

Το πιο συνταρακτικό για τον Κολούμπο όμως, δεν είναι η ενεργειακή του δραστηριότητα, αλλά το ότι στον βυθό του κρατήρα του, υπάρχει ένας εξωγήινος ωκεανός με στοιχεία ζωής που συναντώνται σε άλλους πλανήτες και αυτό το ανακάλυψε η NASA σε μια έρευνα που έκανε το 2019.

Μάλιστα, η NASA είχε χρησιμοποιήσει σε εκείνη την αποστολή μηχανήματα με τα οποία στοχεύει να ερευνήσει ωκεανούς στον Δία και στον Κρόνο!

Στην γεωλογική δομή της Σαντορίνης περιλαμβάνεται και το ηφαίστειο της Νέας Καμένης, ένα από τα πέντε νησιά που σχηματίζουν τη ηφαιστειακό συγκρότημα του νησιού και αποτελεί και Εθνικό Γεωλογικό Πάρκο.

Τη δεκαετία του ’50 έγινε εκεί η τελευταία έκρηξη και από τότε το ηφαίστειο είναι σε ύπνο, με τους ντόπιους να το έχουν εκμεταλλευτεί τουριστικά και να προσφέρουν εκδρομές στο σημείο, με αρκετούς τουρίστες να φτάνουν μέχρι τον κρατήρα και στη συνέχεια να κολυμπάνε στις θερμές πηγές στην Παλαιά Καμένη.

Οι γεωλόγοι που ερευνούν τον Κολούμπο και όλα αυτά τα στοιχεία, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως υπάρχει πάντα η πιθανότητα μιας έκρηξης, όχι βέβαια σήμερα, αύριο ή σε ένα χρονικό πλαίσιο που μπορεί να είναι κοντινό.

Σε περίπτωση που υπάρξει έκρηξη, όταν συμβεί αυτή, η εκτίμηση είναι πως μπορεί να παράξει στήλες λάβας σε ύψος δεκάδων μιλίων και μπορεί να προκαλέσει τσουνάμι.

«Τα καλά νέα είναι πως τα ηφαίστεια σου προσφέρουν αρκετές προειδοποιήσεις πριν εκραγούν», αναφέρει επικεφαλής επιστήμονας της αποστολής των ΗΠΑ τον περασμένο Φεβρουάριο.

Η Νομικού θυμάται όσα άκουσε από τους προγόνους της και πιστεύει ότι όταν θα έρθει εκείνη η στιγμή, η Σαντορίνη δε θα είναι ούτως ή άλλως όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.

«Επηρεάστηκα από τις ιστορίες του παππού και του προπάππου μου. Θυμόντουσαν τις μικρές εκρήξεις στη Νέα Καμένη. Αλλά επέμεναν ότι αυτό που πρέπει να μας ανησυχεί, είναι το ηφαίστειο που δεν βλέπουμε. Σταδιακά, κατάλαβα ότι υπάρχει ένα άλλο, υποθαλάσσιο ηφαίστειο, πιο ισχυρό, μυστήριο και επικίνδυνο. Είναι αδυνατόν να ξέρω αν κάποιος από μας θα ζήσει μια μεγάλη έκρηξη, αλλά κάποια στιγμή θα υπάρξει μία», εξηγεί.

* Πηγή: CNN