Η γειτονιά της Πλάκας είναι μία από τις αρχαιότερες της Ευρώπης, με ιστορία που εκτείνεται σε πάνω από 3.500 χρόνια. Η γειτονιά αυτή εκπέμπει μια μοναδική ατμόσφαιρα, καθώς τα στενά σοκάκια, τα αρχαία ερείπια, οι βυζαντινοί ναοί και τα ανακαινισμένα νεοκλασικά κτήρια συνυπάρχουν κάτω από τον επιβλητικό βράχο της Ακρόπολης.
Πολύ κοντά στη γειτονιά αυτή, τη συνοικία, βρίσκεται η Ρωμαϊκή Αγορά, βόρεια της Ακρόπολης και ανατολικά της Αθηναϊκής Αγοράς. Εδώ βρισκόταν η αρχική εμπορική περιοχή της πόλης, με μια μεγάλη ανοιχτή πλατεία που περιβαλλόταν από κολώνες. Η Ρωμαϊκή Αγορά έχει επηρεαστεί από τις προσθήκες διαφόρων πολιτισμών και θρησκειών κατά τη διάρκεια των αιώνων.
Ανάμεσα στα πιο όμορφα μέρη της γειτονιάς είναι τα Αναφιώτικα. Πρόκειται για μια μικρή γειτονιά που φαίνεται σχεδόν απροσδόκητη κάτω από τον επιβλητικό βράχο της Ακρόπολης. Τα λευκά, λιτά κτήρια και οι πολύχρωμοι κήποι τους, σε ένα καταπράσινο περιβάλλον, συνθέτουν ένα πανέμορφο σκηνικό.
Αφιέρωμα στην Πλάκα και στον τρόπο που προσπαθούν να αντισταθούν οι ντόπιοι στο κύμα ανάπτυξης επενδυτών real estate κάνει η εφημερίδα Guardian.
Σε ένα νεοκλασικό κτήριο σε αυτή τη γειτονιά της Αθήνας, στον πιο παλιό δρόμο μιας από τις αρχαιότερες γειτονιές του κόσμου, οι κάτοικοι είχαν μαζευτεί για να συζητήσουν διάφορα θέματα που τους απασχολούσαν.
Στην ατζέντα της συνάντησης βρισκόταν η ηχορύπανση, η κυκλοφοριακή συμφόρηση και άλλες σύγχρονες παθογένειες. Ωστόσο, υπήρχε ένα θέμα που έφερε άμεση ανακούφιση στους παριστάμενους: ο δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, ανακοίνωσε την απόφασή του να δημιουργήσει μια ειδική ομάδα δράσης με στόχο να προστατεύσει και να αναδείξει την Πλάκα, την ιστορική γειτονιά που βρίσκεται στο κέντρο της πόλης.
Το «ισχυρό τουριστικό χτύπημα» που δέχεται αυτή η γειτονιά
«Ήταν η είδηση που όλοι θέλαμε να ακούσουμε», λέει η Λυδία Καρρά, πρόεδρος της ΕΛΛΕΤ (Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού), στις εγκαταστάσεις της οποίας οι κάτοικοι συγκεντρώνονται συχνά. «Επιτέλους, λαμβάνονται μέτρα», αναφέρει σύμφωνα με τον Guardian.
Μια νέα μάχη εκτυλίσσεται στους πρόποδες της Ακρόπολης, καθώς η Ελλάδα προετοιμάζεται για ακόμα μία τουριστική περίοδο-ρεκόρ. Για την Καρρά, που ίδρυσε την ΕΛΛΕΤ πριν από 50 χρόνια μαζί με τον αείμνηστο Ελληνοβρετανό σύζυγό της, εφοπλιστή Κώστα Καρρά, αυτή η μάχη φέρνει μνήμες από παλαιότερους αγώνες.
Περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες αφότου η «γειτονιά των θεών» γλίτωσε από την επέλαση των νυχτερινών κέντρων και των roof bars, η ανακάλυψή της από κατασκευαστές, άπληστους επενδυτές και διεθνείς κτηματομεσιτικές εταιρείες θέτει και πάλι υπαρξιακή απειλή, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο ρεπορτάζ του Guardian.
Με αφορμή τον υπερτουρισμό, ολόκληρα κτήρια έχουν πέσει θύματα της βιομηχανίας βραχυχρόνιας μίσθωσης και του Airbnb. Τα λίγα καταστήματα που αντιστέκονται σε αυτή τη γειτονιά, βρίσκονται, όπως και οι κάτοικοι, στο χείλος της εξαφάνισης.
«Η Πλάκα υποτίθεται ότι προστατεύεται, καθώς είναι τόσο μοναδική», λέει η Καρρά. «Χάρη σε ειδικούς πολεοδομικούς νόμους που θεσπίστηκαν με προεδρικά διατάγματα, σώθηκε τότε. Η πραγματικότητα τώρα είναι ότι οι κάτοικοι φεύγουν, και όχι μόνο επειδή παραβιάζονται οι νόμοι· ο συνωστισμός, η φασαρία, το χάος έχουν κάνει τη ζωή τους ανυπόφορη».
Όπως σημειώνει, οι επισκέπτες θέλουν να βιώσουν γειτονιές που είναι αυθεντικές και ζωντανές. «Αυτή είναι μια μικρή γειτονιά. Χτίστηκε για κατοίκους, όχι για αυτό που βλέπουμε σήμερα».
Στο άνετο γραφείο του στο δημαρχείο, ο Χάρης Δούκας δεν κρύβει την ανησυχία του. Αν και οι εκτιμήσεις για τις τουριστικές αφίξεις είναι αναμφισβήτητα θετικές – αποτελώντας μια ακόμα απόδειξη ότι η Αθήνα έχει πια καθιερωθεί ως προορισμός και όχι απλώς ως ενδιάμεσος σταθμός για τους ταξιδιώτες προς τα νησιά – η υπερβολική αύξηση κρύβει και πιθανούς κινδύνους.
Φέτος, αναμένεται ότι 10 εκατομμύρια επισκέπτες θα κατακλύσουν την πόλη, δύο εκατομμύρια περισσότεροι από το 2024, με πολλούς από αυτούς να επιλέγουν διακοπές city break που έχουν αναδείξει την Αθήνα σε κορυφαίο προορισμό. Αν έστω και ένα μικρό ποσοστό από αυτούς επισκεφτεί την Πλάκα, το ήδη γεμάτο δίκτυο των στενών σοκακιών και δρόμων της θα υποστεί «ασφυκτική πίεση».
«Από τα 35 εκατομμύρια τουρίστες που πρόκειται να υποδεχθεί η Ελλάδα, τα 10 εκατομμύρια, σχεδόν όσοι και ο πληθυσμός της χώρας, θα επισκεφθούν την Αθήνα. Για πρώτη φορά θα είμαστε ο κορυφαίος προορισμός στην Ελλάδα, αλλά αυτό είναι μη βιώσιμο. Η Πλάκα, ειδικά, είναι υπερκορεσμένη. Δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Πρόσφατη μελέτη «φέρουσας ικανότητας» που ανέθεσε ο δήμος και εκπονήθηκε από το Πανεπιστήμιο Πειραιά, παρότρυνε τις αρχές να αναλάβουν άμεσα δράση αν η Αθήνα δεν θέλει να πέσει θύμα της ίδιας της επιτυχίας της.
«Δεν υπάρχει ούτε μέρα για χάσιμο. Πρέπει να δράσουμε αν δεν θέλουμε να γίνουμε η επόμενη Βαρκελώνη, γι’ αυτό η ομάδα δράσης, με την υποστήριξη της δημοτικής αστυνομίας, θα έχει κάθε υπηρεσία στη διάθεσή της», εξηγεί ο κ. Δούκας, καθηγητής ενεργειακής πολιτικής πριν το ΠΑΣΟΚ τον προτείνει για τη θέση του δημάρχου.
Οι πολίτες, αναφέρει, θα μπορούν να καλούν ανώνυμα την ομάδα αν εντοπίζουν παραβάσεις. «Βάσει καταγγελιών, θα χτυπάμε πόρτες. Έχει ήδη συμβεί αρκετές φορές με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις».
Λίγες γειτονιές στην Ευρώπη έχουν κατοικηθεί συνεχώς όσο η Πλάκα. Φωλιασμένη στις βόρειες και ανατολικές πλαγιές της Ακρόπολης, με τα αρχοντικά και τα διώροφα κτήριά της να αγκαλιάζουν την Αγορά και άλλους αρχαιολογικούς χώρους, είναι μια περιοχή που κατοικείται από τη νεολιθική εποχή.
Για τους Έλληνες, η συνοικία δεν είναι απλώς ένα παράθυρο στον κλασικό κόσμο, αλλά ένας άρρηκτος δεσμός με την αρχαιότητα.
«Όταν οι κάτοικοι φεύγουν, οι τόποι πεθαίνουν», λέει ο Γιώργος Ζαφειρίου, αρχιτέκτονας και επικεφαλής του συλλόγου κατοίκων της Πλάκας. «Το έχουμε δει ξανά και ξανά».
Η κατάσταση είχε γίνει «απελπιστική» για τη κοινότητα της περιοχής, η οποία εδώ και καιρό εξαναγκάζεται σε μια εύθραυστη συνύπαρξη με τους ιδιοκτήτες καφέ, εστιατορίων και μπαρ.
Το καλοκαίρι, η εισροή επισκεπτών ασκούσε τεράστια πίεση στις απαρχαιωμένες υποδομές της Πλάκας, ιδίως στο αποχετευτικό της σύστημα.
Μια αχτίδα ελπίδας είναι η επικείμενη απόφαση-ορόσημο του ΣτΕ σχετικά με τη νομιμότητα της μετατροπής 16 κτηρίων σε Airbnb στην Πλάκα, δεδομένου του προστατευόμενου οικιστικού της χαρακτήρα.
«Οι δύο προεδρικοί νόμοι που θεσπίζουν τους ειδικούς πολεοδομικούς κανόνες της Πλάκας ήταν σαφείς», λέει ο Δημήτρης Μελίσσας, καθηγητής νομικής.
Το μήνυμα του Δούκα προς τους επενδυτές είναι ξεκάθαρο: «Ξεχάστε το. Η Πλάκα είναι ο δεσμός μας με την αρχαιότητα. Δεν θα επιτρέψουμε να γίνει ένα τουριστικό λούνα παρκ, ένα ατελείωτο εμπορικό κέντρο, χωρίς κατοίκους, κατεστραμμένο».
*Πηγή: The Guardian
*Photo Credit: Shutterstock
