Δημοσίευμα – βόμβα (και δεν είναι φράση-κλισέ) των «Financial Times» αποκαλύπτει σήμερα το παρασκήνιο των συζητήσεων για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα, των περιβόητων «Ελγίνειων μαρμάρων» και παρουσιάζει τις θέσεις των δύο πλευρών. Όχι όλων αλλά κάτι είναι κι αυτό…
Οι «FT» προχώρησαν σε εκτενή ανασκόπηση της συνάντησης που είχε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με τον πρόεδρο του Βρετανικού Μουσείου, Τζορτζ Όσμπορν, στο ξενοδοχείο Μπέρκλεϊ του Λονδίνου τον Νοέμβριο του 2021 με θέμα την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα.
Όπως αναφέρει το δημοσίευμα για τον κ. Μητσοτάκη «ο Όσμπορν είδε έναν άντρα απέναντι στο τραπέζι, με τον οποίο μπορούσε να συνεργαστεί» ενώ προχωρά σε εγκωμιαστικά σχόλια για τον Έλληνα πρωθυπουργό.
«Λίγα είναι τα πράγματα για τα οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλά με πάθος. Μετά από 3,5 χρόνια στο τιμόνι της χώρας του, είναι γνωστός για την αποτελεσματικότητά του, τις οργανωτικές του ικανότητες και τις μεταρρυθμίσεις υπέρ των επιχειρήσεων. Ο Όσμπορν δεν γνώριζε σχεδόν καθόλου τον Μητσοτάκη πριν από τη συνάντησή τους. Αλλά οι δύο το πέτυχαν. Ο Μητσοτάκης είπε στους συναδέλφους στη συνέχεια ότι υπήρχε “εμπιστοσύνη και σεβασμός”, ενώ ο Όσμπορν είδε τον Έλληνα πρωθυπουργό ως έναν αποτελεσματικό τεχνοκράτη, αστειευόμενος μάλιστα σε συναδέλφους ότι ο Μητσοτάκης, ένας Αγγλόφιλος, ήταν «ο Ρίσι Σουνάκ της Ελλάδας”».
Ο Όσμπορν αρνήθηκε να μιλήσει δημόσια για τις συνομιλίες του με τον Μητσοτάκη, φοβούμενος ότι οτιδήποτε πει θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εναντίον του πρωθυπουργού, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με εκλογές τους επόμενους μήνες.
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία
Ουσιαστικά, είχες δύο λογικούς ανθρώπους σε ένα δωμάτιο χωρίς βαρίδια ή προϊστορία, είπε πηγή από το Βρετανικό Μουσείο. «Θα μπορούσαν να καταλήξουν σε μια συμφωνία όπου κάποια από τα γλυπτά ανά πάσα στιγμή θα βρίσκονται στο Λονδίνο και μερικά από αυτά στην Αθήνα».
Μπορεί η πρόταση να ακούγεται λογική, όμως η Ελλάδα σημειώνει (και ορθώς…) ότι τα γλυπτά εκλάπησαν από τον λόρδο Έλγιν, ανήκουν στον ελληνικό λαό και πρέπει να επιστραφούν άμεσα στο νέο μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα. Ο Όσμπορν, για λογαριασμό των Άγγλων, απαντά αναφερόμενος στην πράξη του 1963 του Κοινοβουλίου, η οποία απαγορεύει στο Βρετανικό Μουσείο να επιστρέψει οριστικά τα γλυπτά του Παρθενώνα.
«Η βρετανική κυβέρνηση δεν πρόκειται να αλλάξει το νόμο, παρά τις εκκλήσεις να το πράξει από επιτροπή της Unesco το 2021. Η αποτυχία εξεύρεσης συμφωνίας είναι μια πολύ πραγματική πιθανότητα» συνεχίζουν οι «FT» και δίνουν μερικές λεπτομέρειες της συμφωνίας.
«Η πρόταση του Όσμπορν χρησιμοποιεί μια σειρά από στρατηγικές για να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των πλευρών, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής. Σύμφωνα με άτομα που ενημερώθηκαν για το σχέδιο, θα προέβλεπε μια σειρά συμφωνιών δανεισμού που θα αφορούσαν στα γλυπτά, οι οποίες σταδιακά θα χτίσουν εμπιστοσύνη. Η Ελλάδα δεν θα απαρνηθεί την αξίωσή της -θα ήταν μεγάλο πρόβλημα για τον Μητσοτάκη να δεχτεί ένα “δάνειο» αυτού που θεωρείται ελληνική περιουσία- αλλά το Βρετανικό Μουσείο θα συμφωνούσε να στείλει στην Αθήνα το ένα τρίτο ή περισσότερα από τα Γλυπτά για καθορισμένο χρονικό διάστημα, όπως 10 χρόνια».
Υπάρχει μάλιστα και προηγούμενο. Ένα από τα Γλυπτά -ο ημίθεος Ιλισσός- είχε δανειστεί στον Βλαντιμίρ Πούτιν, για να εκτεθεί στο μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης το 2014.
Και οι Άγγλοι αναφέρουν κι ένα «προφανές πρόβλημα» ως λένε: «αν οι Έλληνες θα τα επέστρεφαν στο τέλος της περιόδου. Ο Ρίτσαρντ Λάμπερτ, προκάτοχός του Όσμπορν στο Βρετανικό Μουσείο και πρώην συντάκτης των FT, λέει: ”Υπέθεσα ότι αν δανείζονταν, δεν θα επέστρεφαν”».
Ο Μητσοτάκης ζήτησε τη Ζωφόρο
Η… μάχη για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα καλά κρατεί με τους Financial Times να αναφέρουν πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει αναφέρει στον Όσμπορν επιστραφεί μόνιμα να ζωφόρος του Παρθενώνα.
«Το ήθελα πάρα πολύ από την πρώτη φορά που είδα τη Ζωφόρο, όταν ήμουν περίπου 18 ετών και επισκέφθηκα το Βρετανικό Μουσείο. Αυτό που με σόκαρε και με εξόργισε ήταν ότι το μνημείο ήταν σπασμένο. Είναι σαν να έχεις πάρει τη Μόνα Λίζα και να την έχεις κόψει στη μέση», ανέφερε ο Έλληνας πρωθυπουργός σύμφωνα με τους FT», που σημειώνουν ότι ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου άκουγε με προσοχή τον Έλληνα πρωθυπουργό, βλέποντας έναν άνθρωπο που θα μπορούσε να συνεργαστεί.
Τα ερωτήματα…
…είναι συγκεκριμένα και προφανή.
Αν δεχθεί η Ελλάδα να της «δανείσουν» οι Βρετανοί τα γλυπτά ή μέρος αυτών, αυτός καθ’ αυτός ο δανεισμός δεν αναγνωρίζει το δίκαιο των Βρετανών για την ιδιοκτησία τους; Προφανώς και ναι.
Όπως προφανώς το ζήτημα δεν λύνεται. Η Ελλάδα τα θέλει πίσω, η Αγγλία δεν τα δίνει. Μόνο μια μεσοβέζικη λύση μπορεί να υπάρξει.
Όπως αναρωτιούνται ειδικοί, ένας πολυετής δανεισμός των γλυπτών τύπου 50 ετών θα ικανοποιούσε την Ελλάδα; Και θα τα επέστρεφε η Ελλάδα ή, ως τότε –για να το πούμε λαϊκά- ποιος ζει και ποιος πεθαίνει;
Θα έχει ενδιαφέρον η συνέχεια…