Ο πρώτος πόλεμος που μεταδόθηκε ζωντανά στις τηλεοράσεις, ήταν ο Πόλεμος του Κόλπου, τον οποίο είχε καλύψει τότε το τηλεοπτικό δίκτυο CNN. Το 2022, μια εποχή που η τεχνολογία και τα κοινωνικά δίκτυα καλπάζουν, για πρώτη φορά, καλύπτεται πόλεμος όχι μόνο από την τηλεόραση αλλά και από τα social media. Ειδικότερα, από το TikTok. Αν κάποιος μπει στην εφαρμογή, θα δει πάρα πολλά βίντεο να έχουν αναρτηθεί για την Ουκρανία, ακόμα και από Ουκρανούς που θέλουν να μεταφέρουν τη φρίκη του πολέμου.
Μία από τις πιο εντυπωσιακές εικόνες, από τις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ήταν αυτή που τραβήχτηκε από τον φωτορεπόρτερ Tyler Hicks, που απεικονίζει έναν νεκρό στρατιώτη στο έδαφος, καλυμμένο από ένα πέπλο χιονιού. Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε στο πρωτοσέλιδο των Times στις 26 Φεβρουαρίου. Στη λεζάντα έγραφε ότι τόσο ο στρατιώτης όσο και το τεθωρακισμένο όχημα πίσω του ήταν από την Ρωσία και πως η φωτογραφία τραβήχτηκε στο Χάρκοβο, την πόλη στη βορειοανατολική Ουκρανία όπου γίνονται μερικές από τις πιο σφοδρές μάχες.
Ένα άλλο εξίσου συναρπαστικό ντοκουμέντο στην αρχή του πολέμου, ήταν και ένα βίντεο στο TikTok, που δημοσιεύτηκε στις 24 Φεβρουαρίου και τραβήχτηκε από κάμερα τηλεφώνου απεικονίζοντας τους πυραύλους που έπεφταν πάνω από την πόλη του Κιέβου, σαν πυροτεχνήματα. «Η πρωτεύουσα της Ουκρανίας αυτή τη στιγμή», έγραφε.
@martavasyuta ???? #Ukraine ♬ bringing the era back yall – chuuyas gf
H φωτογραφία του Hicks είναι κάτι σύνηθες προφανώς, ένας πολεμικός ανταποκριτής φωτογράφος που αποθανατίζει την πρώτη γραμμή του πολέμου, σε μια προσεκτικά σχεδιασμένη εικόνα, τυπωμένη σε μια εφημερίδα. Το βίντεο, στο TikTok, είχε 9 εκατομμύρια likes, το οποίο πληρούσε και τους «αισθητικούς κανόνες» της εφαρμογής με την κατάλληλη μουσική να ακούγεται από πίσω. Αυτό δηλαδή που γίνεται ξεκάθαρο, είναι πως η κάλυψη του πολέμου στην Ουκρανία γίνεται διεξοδικά από το TikTok, παρέχοντας μερικές από τις πρώτες και πιο άμεσες εικόνες της ρωσικής εισβολής.
Το podcast «The Content Mines» αποκάλεσε την εισβολή στην Ουκρανία «Ο πιο διαδικτυακός πόλεμος όλων των εποχών, μέχρι τον επόμενο». Άλλες δημοσιεύσεις το έχουν ονομάσει «Πρώτος πόλεμος του TikTok».
Άμαχοι Ουκρανοί παίρνουν τα όπλα για να υπερασπιστούν τη χώρα τους ενάντια στον απερίσκεπτο ιμπεριαλισμό του Vladimir Putin. Με φωτογραφίες και βίντεο από τις κάμερες τους τεκμηριώνουν με λεπτομέρειες την ρώσικη εισβολή. Σε γενικές γραμμές, ο πόλεμος υπάρχει σε κάθε πλατφόρμα ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, ένα βίντεο που κυκλοφόρησε τις τελευταίες ημέρες, δείχνει έναν Ουκρανό να κινεί με ζήλο μια νάρκη και ένα τσιγάρο να κρέμεται από το στόμα του. Το βίντεο συγκέντρωσε 10 εκατ. προβολές από ένα tweet.
Αυτά τα πολεμικά βίντεο μιλούν στους χρήστες του TikTok στη δική τους γλώσσα και τα πιο δημοφιλή, μπορούν να χρησιμεύσουν ως ισχυρή μορφή δημοσιότητας για την Ουκρανία. Σε ομιλία του στις 24 Φεβρουαρίου, ο Ουκρανός Πρόεδρος Volodymyr Zelensky, πρώην ηθοποιός και επιδέξιος χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αναγνώρισε ακριβώς αυτό, παρακαλώντας τους Ρώσους χρήστες του TikTok μαζί με «επιστήμονες, γιατρούς, bloggers, standup κωμικούς» να ενταθούν και να βοηθήσουν να σταματήσει ο πόλεμος.
Τα μειονεκτήματα των social media
Προφανώς και υπάρχουν προφανή μειονεκτήματα στην ενημέρωση από τα κοινωνικά δίκτυα. Οτιδήποτε είναι ελκυστικό τείνει να γίνεται δημοφιλές, ανεξάρτητα από την προέλευση ή την ποιότητά του. Ειδικότερα, ο αλγόριθμος του TikTok διευκολύνει την ανακύκλωση ενός βίντεο και τη μετάβαση στο επόμενο χωρίς να αμφισβητείται η προέλευση του περιεχομένου. Την περασμένη εβδομάδα, ένα βίντεο με την ένδειξη «Ghost of Kiyv», που υποτίθεται ότι δείχνει έναν πιλότο μαχητικών να καταρρίπτει ρωσικά αεροσκάφη, προσέλκυσε εκατομμύρια προβολές . Ωστόσο, το βίντεο προήλθε στην πραγματικότητα από ένα βιντεοπαιχνίδι. Το γεγονός ότι το βίντεο ήταν ψεύτικο δεν εμπόδισε τους χρήστες να το κοινοποιήσουν. Επιπλέον, ένα βίντεο που δείχνει Ρώσους αλεξιπτωτιστές είναι από το 2016. Επομένως, απαιτείται δουλειά για να προσδιοριστεί αν μια ανάρτηση προέρχεται από πραγματικό κάτοικο της Ουκρανίας αντί για λογαριασμό «σελίδων πολέμου» που προσπαθεί να συγκεντρώσει ακόλουθους και likes.
Ο σκοπός του πολεμικού φωτορεπορτάζ είναι να πάντως να δώσει μια σαφή εικόνα. Είναι στο χέρι του θεατή να ερμηνεύσει αυτό που βλέπει στις εικόνες που προκύπτουν. Όπως έγραψε ο Sontag, «Οι φωτογραφίες μιας θηριωδίας μπορεί να προκαλέσουν αντικρουόμενες απαντήσεις. Κάλεσμα για ειρήνη. Μια κραυγή για εκδίκηση. Ή απλώς η συνειδητοποίηση, που συνεχώς ανανεώνεται από φωτογραφικές πληροφορίες, ότι συμβαίνουν τρομερά πράγματα».
Η φωτογραφία του νεκρού Ρώσου στρατιώτη του Hicks είναι ένα αποτρόπαιο ντοκουμέντο της πρώτης γραμμής, ένα οπτικό σύμβολο του ανθρώπινου κόστους ενός περιττού πολέμου, και από τις δύο πλευρές. Κι αυτό που βλέπουμε μπορεί να είναι αρκετά ισχυρό για να μείνει στο μυαλό μας. Η… πλημμύρα των βίντεο στο TikTok είναι πιο πιθανό να προκαλέσει το συναίσθημα της επίγνωσης. Ωστόσο, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις έξω από το Κίεβο συνεχίζουν να προσπαθούν να διεισδύσουν στο κέντρο της πόλης, οι παραδοσιακοί ειδησεογραφικοί οργανισμοί απομακρύνουν τους δημοσιογράφους τους για να είναι ασφαλείς. Τα social media, επί της ουσίας, είναι ένας ατελής χρονικογράφος της εποχής του πολέμου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί επίσης να είναι η πιο αξιόπιστη πηγή που έχουμε.
Διαβάστε ακόμη στο intronews.gr
Zelensky: Θέμα χρόνου να βομβαρδιστούν ΝΑΤΟϊκές χώρες από τους Ρώσους
