Σε αυτό το ομιχλώδες τοπίο, φαντάζει μάλλον δύσκολο να μπορέσει δει κάποιος μπροστά και πόσω μάλλον το τέλος του πολέμου. Οι μάχες γίνονται σφοδρότερες, οι θάνατοι περισσότεροι μέρα με τη μέρα, και όλα αυτό στον απόηχο των συνομιλιών, που μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να καταλήγουν πουθενά. Ας γίνει όμως ένα βήμα πίσω και ας σκεφτούμε πώς μπορεί να λήξει η εισβολή στην Ουκρανία.
Ποια σενάρια εξετάζουν οι πολιτικοί και οι αναλυτές; Λίγοι μπορούν να προβλέψουν το τέλος του πολέμου, αλλά οι αναλυτές έχουν καταλήξει πως υπάρχουν πέντε σενάρια. Κι όλα σκοτεινά. Πάμε να τα δούμε αναλυτικά:
Ένα σύντομος πόλεμος
Το πρώτο σενάριο είναι η Ρωσία να κλιμακώσει άμεσα τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, αυξάνοντας τις αεροπορικές επιδρομές και πλήττοντας βασικές υποδομές της χώρας. Η ρωσική αεροπορία, άλλωστε, έχει χαμηλούς τόνους μέχρι στιγμής. Η ενεργειακή προμήθεια και τα δίκτυα επικοινωνία θα διακοπούν. Χιλιάδες άμαχοι θα πεθάνουν. Παρά την αντίσταση, το Κίεβο θα πέσει σε λίγες ημέρες. Η κυβέρνηση θα αντικατασταθεί με ένα αυταρχικό καθεστώς και ένα φερέφωνο της Μόσχας. Ο Πρόεδρος Zelensky είτε θα δολοφονηθεί είτε θα φύγει προς τη δυτική Ουκρανία ή ακόμα και στο εξωτερικό.
Ο Vladimir Putin θα κηρύξει τη νίκη και θα αποσύρει τις δυνάμεις του, αφήνοντας κάποιες για να διατηρήσει τον έλεγχο. Χιλιάδες πρόσφυγες θα φύγουν προς την Ευρώπη. Η Ουκρανία θα γίνει σαν την Λευκορωσία.
Αυτό το σενάριο δεν είναι διόλου αδύνατο, αλλά ο Putin μπορεί να επιτύχει την αλλαγή του καθεστώτος στο Κίεβο, ωστόσο οποιαδήποτε φιλορωσική κυβέρνηση θα είναι ευάλωτη σε εξεγέρσεις. Το τοπίο θα είναι ασταθές και η προοπτική να ξεσπάσει ξανά μια σύγκρουση θα είναι υψηλή.
Ένας ευρωπαϊκός πόλεμος
Το τρίτο σενάριο είναι να πάρει ο πόλεμος άλλες διαστάσεις και να ξεφύγει από τα σύνορα της Ουκρανίας. Ο Vladimir Putin θα προσπαθήσει να ανακτήσει εδάφη της πρώην ρωσικής αυτοκρατορίας, στέλνοντας στρατεύματα σε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, όπως η Μολδαβία και η Γεωργία οι οποίες δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ.
O Ρώσος πρόεδρος θα δηλώσει ότι οι προμήθειες όπλως της Δύσης στις ουκρανικές δυνάμεις είναι πράξη επιθετικότητας, που δικαιολογεί τα αντίποινα. Θα απειλήσει να στείλει στρατεύματα στα κράτη της Βαλτικής – που είναι μέλη του ΝΑΤΟ – όπως η Λιθουανία.
Διπλωματική λύση
Το τέταρτο σενάριο είναι οι δίαυλοι επικοινωνίας να παραμείνουν ανοιχτοί. «Τα όπλα μιλάνε τώρα, αλλά ο δρόμος του διαλόγου πρέπει να παραμένει πάντα ανοιχτός», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, António Guterres. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Macron μίλησε τηλεφωνικά με τον Πρόεδρο Putin. Και, παραδόξως, Ρώσοι και Ουκρανοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν για συνομιλίες στα σύνορα με τη Λευκορωσία. Ίσως να μην έχουν κάνει μεγάλη πρόοδο, όμως, συμφωνώντας στις συνομιλίες, ο Putin φαίνεται ότι έχει αποδεχθεί τουλάχιστον το ενδεχόμενο μιας κατάπαυσης του πυρός κατόπιν διαπραγματεύσεων.
Το ερώτημα είναι, όμως, αν θα υπάρξει μια συμφωνία, η οποία θα οδηγήσει και σε άρση των ρωσικών κυρώσεων, το οποίο θεωρείται ζητούμενο για τη Μόσχα. Το ερώτημα είναι, όμως, αν θα υπάρξει μια συμφωνία, η οποία θα οδηγήσει και σε άρση των ρωσικών κυρώσεων, το οποίο θεωρείται ζητούμενο για τη Μόσχα. Με βάση αυτό το σενάριο: Ο πόλεμος θα εξελιχθεί αρνητικά για τη Ρωσία, Οι κυρώσεις θα αρχίσουν να αποσταθεροποιούν τη Μόσχα. Ο Putin θα σκέφτεται ότι η συνέχιση του πολέμου αποτελεί μεγαλύτερη απειλή από ό,τι ο ατιμωτικός τερματισμός του. Η Κίνα θα παρέμβει και θα ασκήσει πιέσεις στη Μόσχα ώστε να συμβιβαστεί. Την ίδια ώρα, η Ουκρανία, βλέποντας τις υποδομές να καταστρέφονται και τους αμάχους να σκοτώνονται, θα αρχίσει να εξετάζει την επιλογή του συμβιβασμού. Το Κίεβο θα αποδεχθεί τη ρωσική κυριαρχία σε Κριμαία και Ντονμπάς, με αντάλλαγμα την ανεξαρτησία της χώρας και του δικαιώματος σύσφιγξης των σχέσεων με την Ευρώπη.
Η εκδίωξη του Vladimir Putin
Και τι θα γίνει με τον Vladimir Putin; Όταν ξεκίνησε τον πόλεμο είπε χαρακτηριστικά: «Είμαστε έτοιμοι για κάθε αποτέλεσμα». Τι θα μπορούσε να γίνει αν αυτό το αποτέλεσμα τον οδηγούσε εκτός εξουσίας; Μπορεί να φαίνεται ακατόρθωτο σενάριο, ωστόσο ο κόσμος τις τελευταίς ημέρες έχει αλλάξει και σκέφτεται κι αυτό το σενάριο. Ο καθηγητής Sir Lawrence Freedman, καθηγητής Πολεμικών Σπουδών στο Kings College του Λονδίνου, έγραψε αυτή την εβδομάδα: «Είναι πλέον τόσο πιθανό να υπάρξει αλλαγή καθεστώτος στη Μόσχα όσο και στο Κίεβο».
Ίσως ο Vladimir Putin να επιδιώξει έναν καταστροφικό πόλεμο. Χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες θα πεθάνουν. Οι οικονοικές κυρώσεις θα γίνουν χειρότερες. Ο Pώσος Πρόεδρος θα χάσει τη στήριξη του λαού. Ίσως να γίνει και λαϊκή επανάσταση. Θα χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις εσωτερικής ασφάλειας της Ρωσίας για να καταστείλει αυτή την αντιπολίτευση. Η ελίτ της χώρας θα στραφεί εναντίον του. Η Δύση ξεκαθαρίζει ότι αν ο Putin αντικατασταθεί, τότε η Ρωσία θα δει την άρση ορισμένων κυρώσεων και την αποκατατάστη των διπλωματικών σχέσεων. Θα πραγματοποιηθεί αιματηρό πραξικόπημα, το οποίο θα έχει ως αποτέλεσμα τη φυγή του Putin. Αυτό δεν είναι απίθανο, αν οι άνθρωποι που έχουν επωφεληθεί από τον Ρώσο, δεν πιστέψουν πλέον ότι μπορεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντα τους.
Συμπέρασμα: Αυτά τα σενάρια δεν αλληλοαποκλείονται – ορισμένα θα μπορούσαν να συνδυαστούν. Αλλά όπως και να εξελιχθεί αυτή η σύγκρουση, το σίγουρο είναι ότι ο κόσμος έχει αλλάξει. Δεν θα επιστρέψει στο status quo ante. Η σχέση της Ρωσίας με τον έξω κόσμο θα είναι διαφορετική. Η ευρωπαϊκή στάση για την ασφάλεια θα αλλάξει. Και η φιλελεύθερη, βασισμένη σε διεθνείς κανόνες τάξη μπορεί απλώς να είχε ανακαλύψει εκ νέου για ποιον σκοπό ήταν αρχικά.
Με πληροφορίες από BBC
