Η Πολωνία έχει ξεκινήσει τις εργασίες για την ανέγερση ενός τείχους στα σύνορα με τη Λευκορωσία, για να κρατήσει έξω τους πρόσφυγες, μια πράξη στην οποία επιτίθεται η αντιπολίτευση, αποκαλώντας το τείχος της ντροπής. Διέρχεται από το δάσος Białowieża, που θεωρείται ένα από τα τελευταία σωζόμενα τμήματα του αρχέγονου δάσους που κάποτε κάλυπτε την Ευρώπη.

Μέρος του δάσους βρίσκεται στην Πολωνία και ορισμένες περιοχές καλύπτονται από το δίκτυο προστασίας περιβάλλοντος Natura 2000 της ΕΕ, ενώ το υπόλοιπο βρίσκεται στη Λευκορωσία. Είναι επίσης ένα διασυνοριακό μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, ένα από τα μόλις 218 τέτοια μνημεία παγκοσμίως.

Ωστόσο, το δάσος έγινε ο τόπος μιας συνοριακής κρίσης πέρυσι, αφού ο Λευκορώσος ηγέτης Alexander Lukashenko ενθάρρυνε τους ανθρώπους να πετάξουν στο Μινσκ και να προσπαθήσουν να εισέλθουν στην ΕΕ. Η Πολωνία κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατά μήκος των συνόρων και έστησε έναν προσωρινό συρμάτινο φράχτη, ο οποίος τώρα αντικαθίσταται από έναν χαλύβδινο τοίχο 5,5 μέτρων με εξοπλισμό επιτήρησης

Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Morawiecki διέθεσε πρωτοφανείς επενδύσεις για τη θωράκιση 186 χιλιομέτρων των συνόρων με τεράστιο κόστος, περίπου 350 εκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, η κυβέρνηση προχώρησε υπό την παρατήρηση της αντιπολίτευσης  η οποία την κατηγορεί  ότι έκανε την Πολωνία σύμβολο έλλειψης αλληλεγγύης με τους πρόσφυγες που προέρχονται από τις πιο καταστροφικές περιοχές του κόσμου.

Τα σύνορα μεταξύ Πολωνίας και Λευκορωσίας έχουν μήκος 418 χιλιόμετρα, 171 από τα οποία συνορεύουν με τον ποταμό Bug, ενώ 67 χιλιόμετρα περνούν μέσα από βάλτους.

Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί, επίσης, ότι τα κατασκευαστικά έργα θα φέρουν τον ελάχιστο αντίκτυπο και ότι «σε χώρους φυσικών διαδρομών μετανάστευσης, θα παρέχονται περάσματα για τα ζώα», δήλωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλίματος. Αξιωματούχοι της Συνοριακής Φρουράς πρόσθεσαν ότι τα δέντρα θα κοπούν όπου είναι «απολύτως απαραίτητο».
«Ελπίζω ότι το τείχος δεν θα χτιστεί ποτέ και αν συμβεί το χειρότερο και χτιστεί, θα θελήσουμε να το διαλύσουμε μετά τις επόμενες εκλογές», είπε η βουλευτής, Urszula Zielińska, των Πρασίνων της Πολωνίας.

Η ανησυχία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά προσοχή. «Αυτό το είδος έργων, λόγω των πιθανών επιπτώσεών τους στις τοποθεσίες Natura 2000, θα πρέπει να υπόκεινται σε κατάλληλη αξιολόγηση σύμφωνα με την οδηγία για τους οικοτόπους. Σύμφωνα με αυτήν, οι αρχές μπορούν να εγκρίνουν το έργο εάν επιβεβαιωθεί ότι δεν θα έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην ακεραιότητα των σχετικών τοποθεσιών», δήλωσε εκπρόσωπος της Επιτροπής.

Οι ειδικοί ανησυχούν ότι οι αρνητικές επιπτώσεις είναι αναπόφευκτες. Ακόμη και αν εγκατασταθούν οι πύλες μετανάστευσης για τα ζώα, τα ήδη ευάλωτα είδη όπως οι λύκοι και ο λύγκας θα κινδυνεύουν περισσότερο. Το δάσος φιλοξενεί επίσης έναν από τους τελευταίους πληθυσμούς άγριων βίσονων της Ευρώπης.

Την ίδια ώρα, η περιβαλλοντική ΜΚΟ της Πολωνίας Naturalists’ Club υπέβαλε καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το περασμένο φθινόπωρο, υποστηρίζοντας ότι το τείχος θα παραβιάζει την οδηγία για τους οικοτόπους.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Πολωνία συγκρούεται για το δάσος Białowieża

Το 2017 η Πολωνία είχε οδηγηθεί στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την υλοτομία. Το ΔΕΕ αποφάσισε το επόμενο έτος πως η Πολωνία δεν μπορεί να διασφαλίσει ότι το σχέδιο διαχείρισης για το δάσος Białowieża δεν θα επηρέαζε αρνητικά την ακεραιότητα των τοποθεσιών Natura 2000. Η Πολωνία τελικά ανέστειλε την υλοτομία, αλλά αναμένεται να στείλει στην Επιτροπή νέα σχέδια διαχείρισης στις αρχές του τρέχοντος έτους.

Με πληροφορίες από Politico