Η Πολωνία προετοιμάζεται για μαζική εισροή προσφύγων σε περίπτωση που η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία. Η πολωνική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για αλληλεγγύη με την Ουκρανία, ενώ υποστηρίζει ότι οι Ουκρανοί που θα εγκαταλείψουν τη χώρα σε περίπτωση ρωσικής εισβολής θα είναι «πραγματικοί πρόσφυγες» και θα λάβουν βοήθεια.
«Σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης, αυτοί οι άνθρωποι θα βρίσκονται υπό την προστασία της Πολωνίας και δεν θα πούμε όχι στο να τους βοηθήσουμε. Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για το χειρότερο σενάριο και έχουμε λάβει μέτρα ώστε να είμαστε προετοιμασμένοι για ένα κύμα έως και ενός εκατομμυρίου ανθρώπων», δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Maciej Wąsik.
Μια τόσο μεγάλη εισροή ανθρώπων, όμως, εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πόσο η Πολωνία μπορεί να την αντιμετωπίσει. Μια ουκρανική κρίση θα διαφέρει από αυτή που ξέσπασε στα σύνορα με τη Λευκορωσία. Οι Ουκρανοί έχουν το δικαίωμα εισόδου χωρίς βίζα και η Ουκρανία συνορεύει με την ΕΕ, άρα οι αρχές δεν θα μπορούν να ισχυριστούν ότι οι πρόσφυγες πρέπει να ζητήσουν άσυλο αλλού.
Το υπουργείο Εσωτερικών της Πολωνίας ανέφερε στη Politico ότι «παρακολουθεί διαρκώς την κατάσταση σε σχέση με την κρίση στα ουκρανο-ρωσικά σύνορα». «Η κατάσταση αναλύεται σε συνεχή βάση σε στενή συνεργασία με τη Συνοριοφυλακή και το Γραφείο Αλλοδαπών, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη διαθεσιμότητα θέσεων σε κέντρα για αλλοδαπούς», πρόσθεσε το υπουργείο.
Ωστόσο, οι αρχές δεν απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με συγκεκριμένα βήματα που έχει κάνει για να χειριστούν το σενάριο ενός πολέμου στην Ουκρανία. Πολλοί παρατηρητές εκφράζουν τις αμφιβολίες τους για το εάν η Πολωνία μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση ενός τέτοιου προσφυγικού κύματος. Η χώρα διαθέτει περίπου 2.000 σημεία για στέγαση προσφύγων σε 10 κέντρα που διευθύνονται από το Γραφείο Αλλοδαπών, το κυβερνητικό τμήμα που είναι αρμόδιο για τη μετανάστευση.
H Agnieszka Kosowicz, η οποία είναι επικεφαλής του Πολωνικού Φόρουμ Μετανάστευσης, μιας ΜΚΟ που προωθεί τα δικαιώματα των μεταναστών, αναφέρει ότι είναι «ανεύθυνο» να στηρίζονται μόνο στη βοήθεια της Πολωνίας. Ήδη περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Ουκρανοί έφτασαν στην Πολωνία για να αναζητήσουν καλύτερες θέσεις εργασίας και έχουν ουσιαστικά γίνει μέρος της πολωνικής κοινωνίας.
Μια νέα προσφυγική κρίση, όμως, με ανθρώπους που ξεριζώνονται από τη χώρα τους για να γλιτώσουν από τον πόλεμο και τον θάνατο δεν είναι κάτι που η Πολωνία θα μπορέσει να αντιμετωπίσει, δήλωσε ο Jan Piekło, πρώην πρεσβευτής της Πολωνίας στην Ουκρανία. «Η πολωνική κυβέρνηση γνωρίζει ότι η κρίση θα είναι πολύ διαφορετική. Θα είναι ένα κύμα τρομοκρατημένων ανθρώπων που θα προσπαθήσουν να βρουν ένα ασφαλές μέρος και όχι απλά μια δουλειά. Η Πολωνία θα χρειαστεί βοήθεια», είπε ο Piekło.
Μπορεί η Πολωνία να αντιμετωπίσει μαζικές εισροές προσφύγων;
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Γραφείου Αλλοδαπών για τους πρώτους εννέα μήνες του 2021 δείχνουν ότι μόλις 5.200 άτομα υπέβαλαν αίτηση για διεθνή προστασία, όρος που περιλαμβάνει την αναγνώριση ως πρόσφυγας ή την παροχή επικουρικής προστασίας. Η Πολωνία δεν έχει σχετική εμπειρία.
Το γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες στη Βαρσοβία, λέει ότι είναι σε ετοιμότητα, όπως ανέφερε ο εκπρόσωπος Rafał Kostrzyński. «Η Πολωνία πρέπει να κάνει αυτό που της απαιτεί η Σύμβαση της Γενεύης. Θα δώσει τη δυνατότητα να υποβάλουν αίτηση για το καθεστώς του πρόσφυγα. Θα πρέπει επίσης να κάνει έκκληση σε άλλες χώρες για βοήθεια προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή διεξαγωγή των διαδικασιών. Είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε τόσο στις διαδικασίες ασύλου όσο και στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας», δήλωσε ο Kostrzyński.
Ο Andrew Stroehlein, διευθυντής ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης της Human Rights Watch, δήλωσε ότι η Πολωνία θα έρθει αντιμέτωπη με την εισροή χιλιάδων ανθρώπων που περνούν τα σύνορα. «Στην υπόθεση των συνόρων της Λευκορωσίας, υπήρχαν χιλιάδες αιτούντες και οι αρχές της Πολωνίας, με την ΕΕ, δεν μπορούσαν καν να αντιμετωπίσουν την κατάσταση σωστά», είπε ο Stroehlein, επισημαίνοντας την «ανικανότητα» της Πολωνίας να διαχειριστεί μια ανθρωπιστική κρίση.
Το πρόβλημα πιθανότατα θα είναι μικρότερο σε άλλες χώρες μέλη της ΕΕ που συνορεύουν με την Ουκρανία, δήλωσε η Oana Popescu-Zamfir, διευθύντρια του Κέντρου GlobalFocus με έδρα το Βουκουρέστι.
