Στην πρωτεύουσα της Ζάμπιας, υπάρχουν λίγες νοσοκόμες με τις δεξιότητες και την εμπειρία του Alex Mulumba, ο οποίος εργάζεται ως χειρουργός. Ο ίδιος όμως έχει αρκετές προτάσεις στο LinkedIn για να βρεθεί σε άλλη χώρα και με πολλές περισσότερες μηνιαίες απολαβές, από αυτές που λαμβάνει τώρα.

Ο 31χρονος Mulumba εξετάζει τις επιλογές του, «φλερτάροντας» στην ιδέα του Καναδά, εκεί όπου πολλοί φίλοι του μετανάστευσαν και βρήκαν δουλειά. Η χώρα συγκαταλέγεται μεταξύ πολλών πλούσιων χωρών, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ηνωμένου Βασιλείου, που προσλαμβάνουν γιατρούς από τον μη αναπτυσσόμενο κόσμο, για να αναπληρώσουν το εργατικό δυναμικό της υγειονομικής περίθαλψης, που έχει εξαντληθεί σημαντικά από την πανδημία.

Η επείγουσα ανάγκη και η ισχυρή έλξη από χώρες υψηλού εισοδήματος – συμπεριλαμβανομένων χωρών όπως η Γερμανία και η Φινλανδία, που δεν είχαν προηγουμένως στρατολογήσει εργαζομένους στον τομέα της υγείας από το εξωτερικό – έχει ανατρέψει τα πρότυπα μετανάστευσης και έχει εγείρει νέα ερωτήματα σχετικά με την ηθική της πρόσληψης από χώρες με αδύναμα συστήματα υγείας κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας.

ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο «εξαγοράζουν» γιατρούς από φτωχότερες χώρες

«Έχουμε δει μια αύξηση της διεθνούς μετανάστευσης», δήλωσε ο Howard Catton, διευθύνων σύμβουλος του Διεθνούς Συμβουλίου Νοσηλευτών. Αλλά, πρόσθεσε, πως «ο υψηλός κίνδυνος είναι ότι προσλαμβάνονται νοσηλευτές από χώρες που έχουν ελάχιστη οικονομική δυνατότητα και δεν αντέχουν να χάσουν τις νοσοκόμες τους».

«Περίπου 1.000 νοσοκόμες φτάνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε μήνα από την Αφρική, τις Φιλιππίνες και την Καραϊβική», δήλωσε η Sinead Carbery, πρόεδρος της O’Grady Peyton International, μιας διεθνούς εταιρείας στρατολόγησης. Κι ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες προσελκύουν εδώ και καιρό νοσηλευτές από το εξωτερικό, είπε ότι έδω και τρεις δεκαετίες η ζήτηση είναι η υψηλότερη που έχει υπάρξει ποτέ.

Συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι υπάρχουν 10.000 αλλοδαπές νοσοκόμες, σε λίστες αναμονής, για εργασία στις ΗΠΑ, περνώντας από συνεντεύξεις σε αμερικανικές πρεσβείες σε όλο τον κόσμο για τις απαιτούμενες βίζες.

Από τα μέσα του 2020, ο αριθμός των διεθνών νοσηλευτών που εγγράφονται για πρακτική άσκηση στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει αυξηθεί, «δείχνοντας ότι φέτος είναι ο υψηλότερος των τελευταίων 30 ετών σε αριθμούς», δήλωσε ο James Buchan, συνεργάτης της Health, μιας βρετανικής φιλανθρωπικής οργάνωσης, που συμβουλεύει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τις εθνικές κυβερνήσεις σχετικά με τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας.

«Υπάρχουν 15 νοσοκόμες στην ομάδα μου και οι μισές έχουν αίτηση για εργασία στο εξωτερικό», είπε ο Mike Noveda, ανώτερος νοσηλευτής νεογνών στις Φιλιππίνες, ο οποίος προσωρινά διευθύνει τους θαλάμους Covid σε μεγάλο νοσοκομείο στη Μανίλα. «Σε έξι μήνες θα έχουν φύγει», συμπλήρωσε.

Ανησυχία για την έλλειψη εργαζομένων στην υγεία

Την ώρα που η πανδημία συνεχίζεται για τρίτη χρονιά και οι λοιμώξεις από την παραλλαγή Όμικρον αυξάνονται σε όλο τον κόσμο, η έλλειψη εργαζομένων στον τομέα της υγείας, προκαλεί ανησυχία. Μέχρι στιγμής, 180.000 έχουν πεθάνει από τον Covid, σύμφωνα με τον ΠΟΥ .

Άλλοι τα παράτησαν από απογοήτευση, άλλοι λόγω έλλειψης ατομικού εξοπλισμού. Περίπου το 20% στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εγκαταλείψει τις δουλειές τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ο ΠΟΥ έχει καταγράψει απεργίες και άλλες εργατικές ενέργειες από εργαζομένους στον τομέα της υγείας, σε περισσότερες από 80 χώρες το περασμένο έτος. Τόσο στις αναπτυσσόμενες όσο και στις πλούσιες χώρες, η εξάντληση που παρατηρείται στο εργατικό δυναμικό, έχει επιβαρύνει τη φροντίδα των ασθενών.

Η βρετανική κυβέρνηση εισήγαγε, το 2020, ένα πρόγραμμα υγείας και περίθαλψης, το οποίο έχει στόχο να παρακολουθεί ξένους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας για την κάλυψη των κενών θέσεων προσωπικού, όταν προκύπτουν. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει οφέλη όπως μειωμένο κόστος βίζας και ταχύτερη διεκπεραίωση.

Η Ιαπωνία προσφέρει παραμονή για τους προσωρινά εργαζόμενους που φροντίζουν ηλικιωμένους. Η Γερμανία, με τη σειρά της, επιτρέπει σε γιατρούς που έχουν εκπαιδευτεί στο εξωτερικό να μετακινηθούν απευθείας σε θέσεις βοηθών γιατρών.

Το 2010, τα κράτη μέλη του ΠΟΥ υιοθέτησαν έναν Παγκόσμιο Κώδικα Πρακτικής σχετικά με τη διεθνή πρόσληψη υγειονομικού προσωπικού. Ο κώδικας αναγνωρίζει το δικαίωμα των ατόμων να μεταναστεύσουν, αλλά καλεί τα εύπορα έθνη να προσλαμβάνουν προσωπικό μέσω διμερών συμφωνιών, με τη συμμετοχή του υπουργείου Υγείας από τη πατρίδα τους.

Σε αντάλλαγμα για τη πρόσληψη εργαζομένων στον τομέα της υγείας, η χώρα παραμονής θα πρέπει να παρέχει υποστήριξη για πρωτοβουλίες υγειονομικής περίθαλψης που ορίζονται από τη χώρα τους. Οι χώρες υποτίθεται ότι προσφέρουν επίσης ένα πρόγραμμα μάθησης, σύμφωνα με το οποίο αποκτούν νέες δεξιότητες και επιστρέφουν στην πατρίδα τους μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.

«Για τις νοσοκόμες που προσλαμβάνονται, δεν υπάρχει πρόθεση να επιστρέψουν, συχνά γίνεται το αντίθετο: «Θέλουν να εγκατασταθούν σε μια άλλη χώρα και να φέρουν τις οικογένειές τους για να τους ακολουθήσουν», είπε ωστόσο ο Catton.

Ο Brian Sampa, γενικός γιατρός στη Λουσάκα, ξεκίνησε πρόσφατα τις εξετάσεις στη γλώσσα, που είναι το πρώτο βήμα για να μπορέσει να πάει στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι ο επικεφαλής ενός σωματείου γιατρών και γνωρίζει πολύ καλά πόσο πολύτιμοι είναι οι γιατροί στη Ζάμπια. «Υπάρχουν λιγότεροι από 2.000 γιατροί που εργάζονται στον δημόσιο τομέα – από τον οποίο βασίζεται η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων – και 5.000 γιατροί σε ολόκληρη τη χώρα», είπε.

Είκοσι γιατροί από τη Ζάμπια πέθαναν από τον Covid. Στην τελευταία δουλειά του, ο Sampa ήταν ο μοναδικός γιατρός σε μια περιοχή με 80.000 άτομα και συχνά περνούσε σχεδόν 24 ώρες στο χειρουργείο, κάνοντας επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις. «Προφανώς, υπάρχουν περισσότερα πλεονεκτήματα στο να φύγεις παρά να μείνεις», είπε και πρόσθεσε: «Για εμάς που μένουμε, είναι απλώς επειδή υπάρχουν πράγματα που μας κρατούν, όχι επειδή νιώθουμε άνετα εκεί που βρισκόμαστε».

Από χώρες χαμηλού εισοδήματος σε χώρες υψηλού εισοδήματος

Η μετανάστευση των εργαζομένων στον τομέα της υγείας —συχνά από χώρες χαμηλού εισοδήματος σε χώρες υψηλού εισοδήματος— γινόντα σε αυξανόμενο ρυθμό, πολύ πριν από την πανδημία. Είχε αυξηθεί κατά 60% έως το 2016, είπε ο Δρ Τζόρτζιο Κομέτο, ειδικός σε θέματα εργατικού δυναμικού υγείας που συνεργάζεται με τον ΠΟΥ.

Οι Φιλιππίνες και η Ινδία έχουν σκοπίμως πολλούς γιατρούς εδώ και χρόνια, με σκοπό να τους στείλουν στο εξωτερικό και να πάρουν εμβάσματα. Ωστόσο τώρα, οι Φιλιππίνες καταγράφουν ελλείψεις. Ο Noveda, νοσοκόμος στη Μανίλα, είπε ότι οι συνάδελφοί του, εξουθενωμένοι από τις απαιτήσεις της πανδημίας που απαιτούσαν συχνές 24ωρες βάρδιες, έκαναν αιτήσεις να φύγουν.

Από την άλλη, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει μια «κόκκινη λίστα» με χώρες που διαθέτουν εύθραυστο σύστημα υγείας, από τις οποίες δεν θα προσλάβει για την Εθνική Υπηρεσία Υγείας του. Αλλά υπάρχουν ορισμένοι που την ξεπερνούν μπαίνοντας στη Βρετανία μέσω μιας υπηρεσίας που στελεχώνει ιδιωτικούς οίκους ευγηρίας, για παράδειγμα. Στη συνέχεια, αφού εγκατασταθούν στη Βρετανία, μετακομίζουν στο NHS, το οποίο πληρώνει καλύτερα.

Ο Alex Mulumba, ο νοσοκόμος του χειρουργείου από τη Ζάμπια, λέει ότι αν πάει στον Καναδά, δεν θα μείνει μόνιμα, μόνο πέντε ή έξι χρόνια για να εξοικονομήσει χρήματα. Δεν θα φέρει μαζί του την οικογένειά του, γιατί θέλει να κρατήσει τους δεσμούς του στο σπίτι. «Αυτή είναι η χώρα μου και πρέπει να προσπαθήσω να κάνω κάτι γι’ αυτό», είπε.

Με πληροφορίες από New York Times