Η Σαντορίνη, το μαγευτικό νησί των Κυκλάδων, δεν θα μπορέσει να «σωθεί» από τον υπερτουρισμό αν η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη δεν αναχαιτιστεί άμεσα. Για όσα συμβαίνουν στο νησί έχουμε γράψει δεκάδες θέματα εδώ στο Intronews κάτι για το οποίο προειδοποίηση σε συνέντευξη που έδωσε και ο δήμαρχος του Δήμου Θήρας στη Guardian.
Με περισσότερους από 3,4 εκατομμύρια τουρίστες να αναμένεται να επισκεφτούν τη Σαντορίνη φέτος, ο Νίκος Ζώρζος ζήτησε να ληφθούν επείγοντα μέτρα για να σταματήσει η οικοδομική έξαρση που κινδυνεύει να ωθήσει την καταστροφή του νησιού.
«Ζούμε σε έναν τόπο με μόλις 25.000 ψυχές και δεν χρειαζόμαστε άλλα ξενοδοχεία ή άλλα ενοικιαζόμενα δωμάτια», δήλωσε στην βρετανική εφημερίδα. «Αν καταστρέψεις το τοπίο, ένα τόσο πλούσιο όσο το δικό μας, καταστρέφεις τον ίδιο τον λόγο για τον οποίο οι άνθρωποι έρχονται εδώ εξ αρχής».
Η οικοδομική έκρηξη σχετίζεται άμεσα με τον αριθμό ρεκόρ επισκεπτών σε ένα νησί που είχε ήδη φτάσει σε «σημείο κορεσμού» πριν από την πανδημία του κορονοϊού, σύμφωνα με τον Ζώρζο, ο οποίος είναι από τους πρώτους αξιωματούχους της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα που μίλησαν δημοσίως για τους κινδύνους του υπερτουρισμού.
Διάσημη για τα ηλιοβασιλέματα και τη μοναδική φυσική ομορφιά της, η Σαντορίνη διαθέτει περίπου 80.000 ξενοδοχειακές κλίνες, περισσότερες ανά τετραγωνικό μέτρο από οποιονδήποτε άλλο ελληνικό τουριστικό προορισμό, εκτός από την Κω και τη Ρόδο.
Περίπου το ένα πέμπτο του νησιού του νότιου Αιγαίου έχει ήδη τσιμεντοστρωθεί. Αλλά προς απογοήτευση των οικολόγων, οι αρχές της Αθήνας ενέκριναν ακόμη περισσότερες οικοδομικές άδειες μεταξύ 2018 και 2022, επιτρέποντας την κατασκευή σε επιπλέον 449.579 τετραγωνικά μέτρα εδάφους – περίπου το 2% της συνολικής έκτασης των 76 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Ξένες ξενοδοχειακές αλυσίδες και «στρατηγικοί» επενδυτές στον τομέα του τουρισμού έχουν ηγηθεί των αιτήσεων για τις άδειες – πολλές από αυτές εκτός των ζωνών που διέπονται από κανονιστικές διατάξεις – οι οποίες θα περιλαμβάνουν πολυτελή καταλύματα που αναμένεται να αποφέρουν χιλιάδες ευρώ ανά άτομο ανά διανυκτέρευση, προσδοκώντας εύπορους τουρίστες από την Ινδία και την Κίνα τα επόμενα χρόνια.
Μέχρι το 2028 η Ελλάδα ελπίζει να προσελκύσει σχεδόν 40 εκατομμύρια τουρίστες σε εθνικό επίπεδο – 5,5 εκατομμύρια περισσότερους από φέτος και σχεδόν τέσσερις φορές τον συνολικό πληθυσμό της.
Για τον Ζώρζο, έναν ανεξάρτητο πολιτικό που δίδασκε αρχαία ελληνικά πριν εκλεγεί δήμαρχος, η προοπτική της περαιτέρω ανάπτυξης αποτελεί εξίσου υπαρξιακή απειλή με την κλιματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Η Σαντορίνη μπορεί να κινήθηκε γρήγορα για τη δημιουργία μονάδων αφαλάτωσης, αλλά μετά από χρόνια βροχοπτώσεων κάτω του μέσου όρου σε μια χώρα που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας θέρμανσης, ανησυχεί για τις πιέσεις που ασκούνται στους υδάτινους πόρους και τις υποδομές.
«Το περιβάλλον είναι το σπίτι μας και καταστρέφοντάς το βλάπτουμε τους εαυτούς μας», είπε. «Θα έπρεπε να γνωρίζουμε από το παρελθόν: κανένας αρχαίος πολιτισμός που σεβόταν την ομορφιά δεν παρακμάζει».
Ο 64χρονος που εξελέγη για τρίτη θητεία φέτος, έχει ζωντανές αναμνήσεις από τη Σαντορίνη μιας άλλης εποχής, όταν οι κάτοικοι δούλευαν στα ορυχεία του νησιού και κέρδιζαν τα προς το ζην από το φημισμένο καλλιεργήσιμο ηφαιστειακό έδαφος της, παράγοντας τοματοπολτό και κρασιά.
Το φάντασμα των τουριστών που καταφθάνουν μαζικά για να απολαύσουν πανάκριβα κοκτέιλ και πανοραμική θέα στον ηφαιστειακό κρατήρα του νησιού, θα ήταν ένα μακρινό όνειρο μόλις πριν από δεκαετίες. Μόλις το 1974 ο ηλεκτρισμός φώτισε για πρώτη φορά τα σπίτια των ντόπιων.
«Ο μαζικός τουρισμός απογειώθηκε πραγματικά τη δεκαετία του 1990 και τότε ήταν που άρχισες να βλέπεις την αλλαγή», είπε.
Η Σαντορίνη δεν είναι η μόνη που αντιμετωπίζει προκλήσεις από τη δημοτικότητά της. Άλλα ειδύλλια του Αιγαίου, που κάποτε θεωρούνταν εκτός της πεπατημένης, έχουν επίσης έρθει αντιμέτωπα με την ασταμάτητη δύναμη του τουρισμού.
Αλλά οι κάτοικοι στα δημοφιλή νησιά έχουν γίνει πιο «φωνακλάδες». Πέρυσι διοργανώθηκαν κυλιόμενες διαμαρτυρίες κατά των επιχειρήσεων που καταλάμβαναν παραλίες με ξαπλώστρες και ομπρέλες και η κεντρική κυβέρνηση καλείται όλο και περισσότερο να λογοδοτήσει.
Οι ομάδες προστασίας της φύσης έχουν προειδοποιήσει ότι τα νησιά βρίσκονται σε σημείο καμπής από το οποίο μπορεί να μην υπάρχει επιστροφή, αν δεν περιοριστεί η ανάπτυξη που απειλεί τα εύθραυστα οικοσυστήματά τους.
Σε μια σπάνια παρέμβαση τον περασμένο μήνα, η Ελληνίδα πρόεδρος, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία ενδιαφέρεται έντονα για το περιβάλλον, τόνισε την ανάγκη να ληφθεί μακροπρόθεσμα υπόψη η ικανότητα των νησιών που βρίσκονται στο αιχμηρό σημείο του τουρισμού κατά τη διάρκεια συνομιλιών με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Η φιλοεπιχειρηματική, κεντροδεξιά κυβέρνησή του έχει κατηγορηθεί για υπερβολικά χαλαρή προσέγγιση της ανάπτυξης.
Οι Κυκλάδες είναι η πιο ευάλωτη ελληνική περιοχή στον υπερτουρισμό. Νησιά όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος έχουν μετατραπεί σε παιδικές χαρές για ποδοσφαιριστές και αστέρες του Χόλιγουντ, με τους Έλληνες να έχουν συχνά αποκλειστεί, ενώ η αυξανόμενη παρουσία γιγαντιαίων κρουαζιερόπλοιων που μεταφέρουν χιλιάδες επιβάτες έχει επιτείνει την πίεση.
Φέτος το καλοκαίρι έως και 17.000 παραθεριστές διέσχιζαν καθημερινά τα στενά σοκάκια των Φηρών, της πόλης της Σαντορίνης που βρίσκεται στην κορυφή του βράχου. «Υπήρξαν στιγμές που η πίεση ήταν αφόρητη», δήλωσε ο Ζώρζος, μιλώντας για περιπτώσεις που έφτασαν ταυτόχρονα πέντε κρουαζιερόπλοια. «Παντού συνωστισμός με ανθρώπους που δεν έχουν χρόνο να σταματήσουν, δεν έχουν χρόνο να απολαύσουν, που στην πραγματικότητα είναι γεμάτοι άγχος, επειδή βιάζονται τόσο πολύ».
Η Ελλάδα είναι πλέον ένας από τους 10 κορυφαίους προορισμούς παγκοσμίως, με την υπουργό Τουρισμού, Όλγα Κεφαλογιάννη, να ανακοινώνει ότι η χώρα έχει θέσει ως στόχο να γίνει «παγκόσμια τουριστική δύναμη».
Αλλά σε ένα καλοκαίρι που οι Κυκλάδες έχουν συνδεθεί όσο ποτέ άλλοτε με τους κινδύνους του υπερτουρισμού, η κυβέρνηση φαίνεται να το λαμβάνει υπόψη της – τουλάχιστον γύρω από τα κρουαζιερόπλοια. Ο Μητσοτάκης έθεσε το ενδεχόμενο περιορισμού των αφίξεων, λέγοντας ότι η Σαντορίνη και η Μύκονος «σαφώς υποφέρουν». Έχουν συζητηθεί τέλη αποβίβασης, ενώ γίνονται βήματα για να περιοριστεί ο αριθμός των επιβατών που θα αποβιβάζονται σε 8.000 – μια «λογική» κατανομή θέσεων ελλιμενισμού για την οποία ο Ζώρζος πιέζει εδώ και καιρό.
«Η βιομηχανία κρουαζιερόπλοιων είναι το κλειδί για τον τουρισμό μας, ο οποίος είναι το κλειδί για την ελληνική οικονομία», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος που προτίμησε να μιλήσει ανώνυμα. «Αλλά είναι σαφές ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Υπάρχει μια πολύ ισχυρή αίσθηση ότι το όλο σχέδιο της Σαντορίνης πρέπει να επανεξεταστεί».
Παρά την άλλη φρενήρη περίοδο, ο δήμαρχος εξακολουθεί να είναι αισιόδοξος. «Μπορεί να εξακολουθώ να αισθάνομαι σαν τον Σίσυφο», είπε, αναφερόμενος στον μυθολογικό βασιλιά που καταδικάστηκε να σπρώχνει έναν ογκόλιθο στην ανηφόρα μόνο και μόνο για να τον δει να κυλάει πίσω καθώς πλησίαζε στην κορυφή. «Αλλά οι συμπεριφορές έχουν αλλάξει. Πριν, οι άνθρωποι πίστευαν ότι ήταν λάθος μου να είμαι τόσο επικριτικός. Τώρα, με σταματούν στο δρόμο για να μου πουν πόσο δίκιο είχα. Δεν θέλουμε να γίνουμε σαν τη Βενετία ή τη Βαρκελώνη. Ξέρουμε ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι».
Πηγή: The Guardian
