Το δύσκολο έργο των σωστικών συνεργείων συνεχίζεται, προκειμένου να βρουν ζωή κάτω από τα συντρίμμια. Ακόμα και 100 ώρες μετά τον φονικό σεισμό, κατάφεραν να απεγκλωβιστούν έξι άνθρωποι ζωντανοί, την ώρα που οι νεκροί έχουν ήδη ξεπεράσει τους 10.000.
Έχοντας πλέον συνειδητοποιήσει ο λαός της Τουρκίας την κατάσταση, μετά το σοκ, την θλίψη και την απόγνωση, πλέον από μέσα τους αναβλύζει η οργή, μπροστά στο θέαμα των χιλιάδων κατεστραμμένων κτιρίων που έπεφταν σαν τραπουλόχαρτα. Πολλά από αυτά, μάλιστα, ήταν νεόδμητα, επομένως εύλογα γεννιέται το ερώτημα για το πώς αυτά τα κτίρια που χτίστηκαν με σύγχρονες μεθόδους είχαν την ίδια τύχη.
Στο ερώτημα αυτό έδωσε απάντηση το εκτενές ρεπορτάζ του BBC, τη στιγμή που η Τουρκία προετοιμαζόταν για πάνω από 20 χρόνια για την αποφυγή αυτής της φυσικής καταστροφής. Πώς γίνεται κτίρια με αντισεισμικούς κανονισμούς να μην αντέχουν λοιπόν;
Ένα παράδειγμα είναι κι αυτό με ένα κτίριο στη Μαλάτεια. Το κάτω ήμισυ μιας πολυκατοικίας κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος, αφήνοντας τους πάνω ορόφους να αιωρούνται υπό γωνία. Το εν λόγω κτίριο είχε ολοκληρωθεί πέρυσι και σύμφωνα με τους τελευταίους αντισεισμικούς κανονισμούς, καθώς και με πρώτης ποιότητας υλικά, όπως τουλάχιστον υποστήριζε η κατασκευάστρια εταιρεία. To ΒΒC επικοινώνησε με την εταιρεία αλλά δεν πήρε καμία απάντηση.
(Φωτογραφία: BBC)
Μια άλλη εικόνα, από την Αλεξανδρέττα αυτή τη φορά, δείχνει ένα νεόδμητο κτίριο να είναι πλέον μια άμορφη μάζα. Το πλαϊνό και το πίσω μέρος της 16ώροφης πολυκατοικίας, η ανέγερση της οποίας ολοκληρώθηκε το 2019, κατέρρευσε αφήνοντας μόνον ένα μικρό κομμάτι της να στέκεται ακόμη όρθιο.
Επίσης και στην Αντιόχεια, ένα μεγάλο μέρος μιας 9ώροφης πολυκατοικίας, που χτίστηκε το 2019, γκρεμίστηκε. Ο ιδιοκτήτης της κατασκευαστικής Ser-Al Construction, Σερβέτ Άτλας, μιλώντας στο βρετανικό δίκτυο έκανε λόγο για… ατυχία: «Από τα εκατοντάδες κτίρια που έχτισα στην επαρχία Χατάι, δυστυχώς δύο πολυκατοικίες κατέρρευσαν», είπε, υποστηρίζοντας ότι ο σεισμός ήταν τόσο σφοδρός ώστε σχεδόν κανένα κτίριο στην πόλη δεν έμεινε ανέπαφο και κατηγορώντας κάποια ΜΜΕ ότι αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους.
Με τόσα πολλά κτίρια να έχουν καταρρεύσει σε όλη την πληγείσα περιοχή, πολλοί στην Τουρκία έχουν θέσει ερωτήσεις σχετικά με τους οικοδομικούς κανονισμούς. Παρόλο που οι σεισμοί ήταν ισχυροί, οι ειδικοί υποστηρίζουν πως τα κτίρια που ήταν σωστά κατασκευασμένα θα έπρεπε να αντέξουν. «Η μέγιστη ένταση αυτού του σεισμού ήταν βίαιη, αλλά όχι απαραίτητα αρκετή για να καταρρίψει καλά κατασκευασμένα κτίρια», λέει ο καθηγητής David Alexander, ειδικός στον σχεδιασμό και τη διαχείριση έκτακτης ανάγκης στο University College του Λονδίνου και συμπλήρωσε:
«Στα περισσότερα σημεία το επίπεδο δόνησης ήταν μικρότερο από το μέγιστο, επομένως μπορούμε να συμπεράνουμε από τα χιλιάδες κτίρια που κατέρρευσαν, πως τα περισσότερα δεν ανταποκρίνονται στον αναμενόμενο κατασκευαστικό κώδικα».
Η μη τήρηση των αντισεισμικών οικοδομικών κανονισμών
Έχοντας ιστορικό στους μεγάλους σεισμούς, συμπεριλαμβανομένου του σεισμού του 1999 γύρω από την πόλη Izmit, στα βορειοδυτικά της χώρας, στον οποίο έχασαν τη ζωή τους 17.000 άνθρωποι, οι κατασκευαστικοί κανονισμοί έχουν γίνει αυστηρότεροι. Φαίνεται, όμως, πως οι νόμοι, συμπεριλαμβανομένων των πιο πρόσφατων προτύπων που καθορίστηκαν το 2018, δεν έχουν εφαρμοστεί.
Ο ανταποκριτής του BBC για τη Μέση Ανατολή, Τομ Μπέιτμαν, μίλησε με ανθρώπους στη πόλη Άδανα, οι οποίοι είπαν πως ένα κτίριο που κατέρρευσε εκεί υπέστη ζημιές πριν από 25 χρόνια σε έναν άλλο σεισμό, αλλά έμεινε χωρίς να γίνουν επισκευές όπως θα έπρεπε».
Κι ενώ η κυβέρνηση στη Τουρκία έχει χορηγήσει κατά διαστήματα «κατασκευαστικές αμνηστίες» -η τελευταία το 2018-, εξαίρεσε στην πράξη την καταβολή προστίμου για κτίρια που ανεγέρθηκαν χωρίς τα απαραίτητα πιστοποιητικά ασφαλείας. Οι επικριτές είχαν προειδοποιήσει, εδώ και καιρό, ότι τέτοιες αμνηστίες κινδυνεύουν με καταστροφή σε περίπτωση μεγάλου σεισμού.
Έως και 75.000 κτίρια στη νότια Τουρκία έχουν λάβει κατασκευαστική αμνηστία, σύμφωνα με την Pelin Pınar Giritlioğlu, επικεφαλής του παραρτήματος στην Κωνσταντινούπολη της Ένωσης Επιμελητηρίων Τούρκων Μηχανικών, Αρχιτεκτόνων και Πολεοδόμων στην Κωνσταντινούπολη. Σημειώνεται, δε, πως λίγες ημέρες πριν την τελευταία καταστροφή, τουρκικά Μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ένα νέο σχέδιο νόμου αναμένει την έγκριση του κοινοβουλίου, που θα χορηγούσε νέα αμνηστία.
Ο γεωλόγος Celal Sengor είχε δηλώσει με τη σειρά του πως η υπέρβαση τέτοιων κατασκευαστικών αμνηστιών, σε μια χώρα γεμάτη από ρήγματα, ισοδυναμεί με «έγκλημα» . Μετά από έναν φονικό σεισμό που έπληξε τη δυτική επαρχία της Σμύρνης το 2020, μια τουρκική αναφορά του BBC διαπίστωσε ότι 672.000 κτίρια στη Σμύρνη είχαν επωφεληθεί από την πιο πρόσφατη αμνηστία…
