Περιεχόμενα
Ακόμα και στους ταξιδιώτες δεν αρέσει ο υπερτουρισμός. Λίγοι είναι εκείνοι που θα παραδεχτούν ότι απολαμβάνουν την πολυκοσμία και τις μεγάλες ουρές. Ωστόσο, αυτό είναι συχνά το κόστος που καλούνται να πληρώσουν όσοι επισκέπτονται τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα του κόσμου, ειδικά κατά τη διάρκεια της υψηλής τουριστικής περιόδου.
Παλιότερα, πολλοί επέλεγαν να ταξιδεύουν εκτός σεζόν, όταν η τουριστική κίνηση ήταν μειωμένη. Όμως, η πανδημία ανέτρεψε πολλές από αυτές τις ταξιδιωτικές συνήθειες. Η εξάπλωση της τηλεργασίας και της τηλεκπαίδευσης έδωσε τη δυνατότητα σε αρκετούς να συνδυάσουν εργασία και ταξίδι, αλλά αυτή η αλλαγή έφερε και νέες προκλήσεις.
Μια έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδίων για το 2023 έδειξε ότι ο καιρός αποτελεί τον βασικό παράγοντα επιλογής προορισμού για τους Ευρωπαίους ταξιδιώτες. Το 8% των ερωτηθέντων εξέφρασε ανησυχίες για τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Ο υπερτουρισμός δεν ήταν κάτι που ανησύχησε τους ταξιδιωτες.
Τα κύματα καύσωνα που έπληξαν χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα, το προηγούμενο καλοκαίρι δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα, με τις θερμοκρασίες να συνεχίζουν να αυξάνονται. Οι επιπτώσεις ήταν τραγικές: τουρίστες στην Ελλάδα υπέφεραν ή έχασαν τη ζωή τους λόγω της υπερβολικής ζέστης, ενώ το καλοκαίρι του 2022 – το θερμότερο στην ευρωπαϊκή ιστορία– πάνω από 62.000 άνθρωποι πέθαναν εξαιτίας της ζέστης.
Φέτος, οι μεγάλοι tour operators του εξωτερικού και οι αεροπορικές εταιρείες επέκτειναν την τουριστική σεζόν στην Κρήτη και στη Ρόδο μέχρι τις αρχές Νοεμβρίου, ενώ σχεδιάζουν να συνεχίσουν αυτή την πρακτική και την επόμενη χρονιά, προσφέροντας ακόμα περισσότερες προγραμματισμένες πτήσεις.
Παράλληλα, μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας αρκεί για να διαπιστώσει κανείς πως η παρουσία τουριστών είναι πλέον σταθερή καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ο ελληνικός υπερτουρισμός φαίνεται να προσαρμόζεται σε ένα μοντέλο πιο διευρυμένης χρονικής περιόδου, ανταποκρινόμενος στις νέες ανάγκες και τάσεις.
Η μεταβολή του μεσογειακού κλίματος, με τις υψηλές θερμοκρασίες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, σε συνδυασμό με το φαινόμενο του υπερτουρισμού σε ιδιαίτερα δημοφιλείς προορισμούς και τις αυξημένες τιμές των τουριστικών πακέτων τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, έχουν οδηγήσει πολλούς ταξιδιώτες να αλλάξουν τις συνήθειές τους. Πλέον, επιλέγουν να προγραμματίζουν τα ταξίδια τους την άνοιξη ή το φθινόπωρο, όταν οι συνθήκες είναι πιο ευνοϊκές, ή να προτιμούν περισσότερα αλλά μικρότερα ταξίδια με λιγότερες διανυκτερεύσεις.
Σύμφωνα με ειδικούς του τουριστικού κλάδου, η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο χειμερινός τουρισμός και ο συνεδριακός τουρισμός, θα μπορούσε να πολλαπλασιάσει τα έσοδα της χώρας. Ωστόσο, για να επιτευχθεί αυτό, απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις στις απαραίτητες υποδομές, προκειμένου να υποστηριχθεί η δυναμική ανάπτυξη αυτών των τομέων.
Υπερτουρισμός: Τι γίνεται με τα έσοδα
Ο υπερτουρισμός έφερε και μεγάλα έσοδα τα οποία παρουσίασαν μια ενδιαφέρουσα διαφοροποίηση φέτος. Παρά την αύξηση των αφίξεων από το εξωτερικό κατά 4,1% τον Ιούλιο, οι εισπράξεις μειώθηκαν κατά 4,2%, φτάνοντας τα 4,03 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με τα 4,20 δισ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ).
Ωστόσο, σε ετήσια βάση, το τουριστικό ταμείο παραμένει σε θετική τροχιά. Στο διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου, οι συνολικές εισπράξεις από τον τουρισμό έφτασαν τα 10,95 δισ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 5,6% σε σύγκριση με τα 10,37 δισ. ευρώ της ίδιας περιόδου το 2023. Η τουριστική κίνηση κατά το επτάμηνο αυξήθηκε σημαντικά, κατά 11,1%, ενισχύοντας τη συνολική συμβολή του κλάδου στην ελληνική οικονομία.
Η πτώση του Ιουλίου εγείρει ερωτήματα για πιθανούς παράγοντες, όπως η αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς, η διάρκεια των διαμονών ή η αύξηση των επιλογών εκτός του παραδοσιακού peak καλοκαιριού, περίοδο που ο υπερτουρισμός είναι ανεξέλεγκτος.
Σύμφωνα με ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (ΕΤΕ), το 2023-2024 χαρακτηρίζεται όχι μόνο από ρεκόρ επιδόσεων αλλά και από μια αξιοσημείωτη μείωση της εποχικότητας, με την άνοιξη να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Συγκεκριμένα, η εαρινή περίοδος αύξησε το μερίδιό της στις αφίξεις του προηγούμενου δωδεκαμήνου κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες, φτάνοντας στο 16% από 14% το 2023. Οι αφίξεις κατά την άνοιξη άγγιξαν τους 5 εκατομμύρια τουρίστες, σημειώνοντας ιστορικό υψηλό και ξεπερνώντας κατά 1 εκατομμύριο τις αντίστοιχες της προηγούμενης χρονιάς.
Η ανάπτυξη αυτή φαίνεται να έχει στέρεες βάσεις για διατήρηση στο μέλλον. Η άνοδος υποστηρίχθηκε ισόρροπα τόσο από αεροπορικές (21% ετησίως) όσο και οδικές αφίξεις (20% ετησίως), ενώ η αύξηση ήταν διαδεδομένη μεταξύ αγορών προέλευσης, με ρυθμούς ανάπτυξης 22%-24%.
Αντίθετα, η δυναμική του φθινοπώρου, αν και υπαρκτή, παραμένει πιο περιορισμένη. Το μερίδιό του παραμένει κοντά στον μεσογειακό μέσο όρο, φτάνοντας το 25% των συνολικών αφίξεων, χωρίς να καταγράφει αντίστοιχη επιτάχυνση με την άνοιξη.
Υπερτουρισμός: Τι δείχνουν τα στοιχεία των αεροπορικών αφίξεων
Τα στοιχεία των αεροπορικών αφίξεων για το 2024 αποκαλύπτουν μια σταθερή και ισχυρή δυναμική στον τουρισμό, με αξιοσημείωτες αυξήσεις στις αφίξεις σε όλη τη διάρκεια του έτους:
Α’ Τρίμηνο: Ισχυρή Εκκίνηση
Ιανουάριος: Αύξηση 25,3% σε σύγκριση με το 2023.
Φεβρουάριος: 462.000 διεθνείς αφίξεις, άνοδος 19,5%.
Μάρτιος: 656.000 διεθνείς αφίξεις, αύξηση 13,7%.
Β’ Τρίμηνο: Ήπια Επιτάχυνση
Απρίλιος: 1,4 εκατ. διεθνείς αφίξεις, αύξηση 5,6%.
Μάιος: 2,9 εκατ. αφίξεις, με αύξηση 12,7%.
Ιούνιος: 3,8 εκατ. αφίξεις, αύξηση 5,6%.
Γ’ Τρίμηνο: Σταθεροποίηση
Ιούλιος: 4,6 εκατ. διεθνείς αφίξεις, με μικρή αύξηση 5,3%.
Αύγουστος: 4,5 εκατ. αφίξεις, με ενισχυμένη αύξηση 7,4% (+311.000).
Σεπτέμβριος: 3,7 εκατ. αφίξεις, με επιβραδυμένη αύξηση 7,1%.
Δ’ Τρίμηνο: Ισχυρό Ξεκίνημα
Οκτώβριος: 2,3 εκατ. διεθνείς αφίξεις, άνοδος 10,9%.
Η θετική αυτή εικόνα για τον Οκτώβριο αποτυπώνεται και στα ξενοδοχειακά στοιχεία. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ):
Η μέση πληρότητα στα ξενοδοχεία ανήλθε στο 64% από 57% το 2023.
Η μέση τιμή δίκλινου δωματίου αυξήθηκε στα 114 ευρώ από 101 ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2023.
Συμπεράσματα
Η αύξηση των αφίξεων, ιδιαίτερα στην αρχή και το τέλος της χρονιάς, υποδεικνύει τη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου και τη σταδιακή εξομάλυνση της εποχικότητας. Ταυτόχρονα, η αύξηση στις μέσες τιμές και στην πληρότητα αντικατοπτρίζει την αυξημένη ζήτηση και την ενίσχυση της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος.
