Περιεχόμενα
Το Marabou Project ταξίδεψε στα 78 κατοικημένα νησιά του Αιγαίου, με στόχο να αποτυπώσει, φωτογραφικά από τον Κωνσταντίνο και κινηματογραφικά από τον Πέτρο Σοφικίτη, την ιστορία του, μέσα από τις αφηγήσεις των ανθρώπων του. Ένα Ιστοριογραφημα στο Αιγαίο, που μας φέρνει πρόσωπο με πρόσωπο με την ψυχή του πελάγους.
Τα αδέρφια Σοφικίτη μοιράστηκαν με το περιοδικό Nitro το άφθονο υλικό τους από αυτές τις καθαρές και ασάλευτες ψυχές που αγάπησαν τις ρίζες τους και δεν αναζήτησαν τα «ένδοξα Παρίσια», που έγραφε ο Θάνος Μικρούτσικος.
Άννα Μπάτα, Χίος
Με τα δυο της χέρια καθαρίζει σήμερα στα 83 της 500 κιλά μαστίχα κάθε χειμώνα, μέχρι να μείνει απ’ αυτά μόνο «διαμάντι». «Τα λεφτά για να βγούνε έχουν αγωνία», και αυτή η σκέψη την κράτησε για εικοσιπέντε ολόκληρα χρόνια μακριά από την πατρίδα της, τη Χίο. Όλα αυτά τα χρόνια δούλεψε αδιάλειπτα μες στο «Δρομοκαΐτειο». Η Αθήνα ήταν για εκείνη ένας νέος ορίζοντας, όμως όλος της ο κόσμος ήταν πάντα στο νησί.
Ευάγγελος Καΐρης, Λειψοί
Απόγονος του δεύτερου κατοίκου των Λειψών, είχε τρία αδέρφια, τα δύο από τα οποία πήγαν στην Αυστραλία και ο ένας στο Βέλγιο. Ο ίδιος ήθελε να μείνει στο νησί. Όλα τα έργα του δήμου πέρασαν από τα χέρια του. Όσο έλειψε από το νησί του έλειψε ότι εκεί οι οικογένειες ήταν ενωμένες και υπήρχε αλληλεγγύη. Έλειψε 20 χρόνια από νησί γιατί δούλεψε στην Αθήνα. «Η κτηνοτροφία και οι παραδόσεις χάνονται», μου λέει με νοσταλγία. «Όπως και τα γλέντια· το ‘70 και το ‘80 γινόντουσαν 2-3 γλέντια την εβδομάδα». «Παλιά οι άνθρωποι τη δουλεύανε τη γη». Ασχολήθηκε με τα γεωργικά και τα ζώα. Και πολύ λίγο με τα Καμίνια που είχε το νησί έως το 1970.
«Όποιος είχε μουλάρι εκείνη την εποχή», λέει, «είχε και δουλειά». Εκείνος είχε μουλάρι από τον πατέρα του. Θυμάται να λέει για το τσουνάμι του ‘57 που είδε από σπίτι του, ότι «είναι πλημμύρα ή το ηφαίστειο». Του έχει λείψει η θέα του νησιού πράσινου από τα αμπέλια. Το μεγάλο του παράπονο είναι ότι το νησί δεν έχει αξιοποιήσει τα αρχαία που έχει, κάποια από τα οποία μπορείς να τα δεις ακόμη. Το νησί φημίζεται ότι πριν τον κατακλυσμό είχε 17.000 κατοίκους.
Μανώλης Νομικός, Αμοργός
Γεννημένος το 1958, ο Μανώλης Νομικός μιλάει για την ψυχή του ανθρώπου, που όσο κι αν το σώμα έχει βασανιστεί, εκείνη μπορεί και βρίσκει τη δύναμη να συνεχίζει. Σημείο αναφοράς στη ζωή του το βαρύ επεισόδιο οξείας μηνιγγίτιδας, που κόντεψε στα 19 του να τον στείλει «ψηλά», όπως λέει. Νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο της Αθήνας για 40 ημέρες και εκεί γνώρισε τον πρώτο του έρωτα.
Ένας έρωτας που έμελλε να παραμείνει ανεκπλήρωτος, και δια αλληλογραφίας, έληξε όταν εκείνος αποφάσισε να αφοσιωθεί στις υποχρεώσεις και στη μητέρα του πίσω στο νησί. 10 χρόνια μετά, η γυναίκα αυτή επισκέφθηκε την Αμοργό, έχοντας στο πλάι της τον σύζυγό της και το ένα τους παιδί. Την στιγμή που την αντίκρισε και πάλι, ήταν σαν να φωτίστηκε ο κόσμος, και μέσα στο ψύχος αισθάνθηκε την πιο γλυκιά θερμότητα να τον κατακλύζει, όπως κατακλύζει και το πρόσωπό του ένα τεράστιο χαμόγελο καθώς το διηγείται.
Σταμάτης Βατούγιος, Ικαρία
Παρόλο που έκανε 4,5 χρόνια στα βαπόρια και έχει ζήσει πολλά χρόνια στην Αθήνα, στη Νέα Υόρκη και στην Ιταλία, δεν ήξερε και δεν έμαθε ποτέ να ζει στην πόλη μακριά από τη φύση. «Εξωπραγματική κατάσταση, φώτα ψεύτικα, σίδερο, τσιμέντο, πλαστικά, όλα καμένα πράγματα, ό,τι αγγίζεις στα σπίτια τα σύγχρονα». Τίποτα δεν μπόρεσε να τον περιορίσει και να τον κρατήσει φυλακισμένο. Ζει ανάμεσα στα αστέρια, το νερό και το χώμα στο πετρόκτιστο σπίτι του προπάππου του στην Ικαρία, γεμάτο καλοσύνη, χωρίς παράθυρα, χωρίς πόρτες, χωρίς τίποτα που να τον περιορίζει.
Κουμαριές, ελιές, φρύγανα, βελανιδιές, βράχια άγρια και το χώμα πράσινο από τη βροχή όλα σε αρμονία και ο Ταμης γαλήνιο κομμάτι αυτής της αρμονίας και ακούραστο σύμβολο της αγνότητας και της σοφίας. Ένας πιστός εργάτης της ψυχής που δεν προσδοκά τίποτα γιατί είναι ελεύθερος, εύχεται όμως καλή ανάσταση και ο άνθρωπος να μην περιμένει την άνοιξη και το Πάσχα αλλά να ανασταίνεται κάθε μέρα, ηθικά, ψυχικά, σωματικά.
Δέσποινα Μελιανού, Πάτμος
Άνθρωπος που του αρέσουν τα χρώματα, τα παραμύθια και τα ποιήματα, σίγουρα είναι ένα υπερβατικό όν που καλλιτεχνεί με τη νόηση και τη φαντασία για να αντέξει το άσχημο, το ανιαρό, το ανούσιο και το τεχνητό. Έτσι και η Δέσποινα Μελιανού, η «κυρία μπλα μπλα» όπως τη λένε οι τέσσερις κόρες της, έχει μια ιδιαίτερη σχέση με το λόγο, τους στίχους, τη φύση και τον ήλιο, ειδικά της Πάτμου. Ο ήλιος του νησιού της Αποκάλυψης είναι ζωτικής σημασίας για την ίδια, αφού όποτε ένιωθε μόνη ή θλιμμένη, έβρισκε τη θεραπεία της φέρνοντας νοερά μπροστά της τον ορίζοντα του Αιγαίου και τον ήλιο της Πάτμου.
Έζησε στην Κάμπτεν της Αγγλίας για δύο-τρία χρόνια και ερωτεύθηκε και το Λονδίνο, όμως η ακτινοβολία του ελληνικού ήλιου που αντανακλούν οι Προσανατολισμοί του Ελύτη και έργα του Καζαντζάκη και του Καββαδία έχει τόσο κατοικήσει στην καρδιά της, που ήταν αδύνατο να μείνει μακριά της. Την ενέργεια που παίρνει όταν περπατάει ξυπόλητη στην Πάτμο δεν την έχει βρει πουθενά αλλού, ούτε και στην Αγγλία, παρά τις προσπάθειές της. Το 2017 άνοιξε το καταφύγιο παραμυθιών της, ένα βιβλιοπωλείο με βιβλία ποίησης και παιδικά παραμύθια, όλα διαβασμένα και επιλεγμένα από την ίδια. Τον αναγνώστη υποδέχονται έξω από το παραμυθοπωλείο μια πειρατική σημαία και, ως σήμαντρο της κοσμοθεωρίας της, ρητά του Καμύ, του Καζαντζάκη και του Ελύτη.
* Το παρόν κείμενο είναι ένα κομμάτι από το θέμα Marabou Project που θα βρεις στο 3ο τεύχος του Nitro που κυκλοφορεί στα περίπτερα.
** Φωτογραφίες & Κείμενα: Κωνσταντίνος Σοφικίτης (τσέκαρε εδώ το σάιτ του)
