Περιεχόμενα
Καλώς ορίσαμε στην εποχή της υπερθέρμανσης και της κλιματικής κρίσης. Στην εποχή που οι ετήσιες ημέρες σκληρού καύσωνα και υγρασίας αναμένεται να αυξάνονται και από τις 20 που ήταν το 2017, θα πιάσουν τις 30 και τις 40 ως το φινάλε του αιώνα μας. Σύμφωνα με έρευνα που είχε γίνει το 2017, το 30% του παγκόσμιου πληθυσμού ήταν τότε εκτεθειμένο σε 20 ημέρες το χρόνο που είχαν καύσωνα και υψηλή υγρασία. Αυτό το ποσοστό θα πάει στο 50% ως το 2100 χάρη στην υπερθέρμανση του πλανήτη!
Η ύπαρξη καύσωνα ή υγρασίας, είναι ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο, αλλά αντιμετωπίσιμο. Όταν αυτά τα δύο συνδυάζονται, τότε η κατάσταση γίνεται ανυπόφορη για τον άνθρωπο. Στο Πακιστάν και την Ινδία το γνωρίζουν πολύ καλά. Είναι η περίφημη θερμοκρασία του υγρού βολβού. Υπάρχουν 27 τρόποι με τους οποίους αυτός ο συνδυασμός μπορεί να σκοτώσει τον άνθρωπο. Όλοι τους περιλαμβάνουν την ανεπάρκεια μεταφοράς αίματος από την καρδιά στον εγκέφαλο, στα νεφρά, στους πνεύμονες, στο πάγκρεας, στο ήπαρ.
Η ιστορία της ύπαρξης στον πλανήτη μας έχει δείξει ότι με κάθε σοκαριστικά μεγάλη μεταβολή του κλίματος, η ζωή μαθαίνει να προσαρμόζεται. Βιώνει απώλειες, φτάνει στο χείλος του γκρεμού ενδεχομένως, αλλά πάντοτε επιβιώνει. Τώρα, ο άνθρωπος καλείται να αναπροσαρμόσει την προσωπική του θερμοκρασία για να αντέξει στις καιρικές συνθήκες που προμηνύονται.
Ο Οργανισμός Υγείας και Ασφάλειας (OSHA) κάνει λόγο για αντοχή στον καύσωνα, που ορίζεται ως η φυσιολογική ικανότητα της αντοχής στη ζέστη και ο καθορισμός της θερμοκρασίας του σώματος σε ένα μέσο ή καλύτερο μέσο όρο από τους άλλους. Υπάρχουν δηλαδή άνθρωποι που έχουν έναν βιολογικό προκαθορισμό για να αντιμετωπίσουν την ανάγκη της προσαρμογής.
Παρόλο που δεν έχει γίνει αντιληπτός μέχρι σήμερα από την επιστήμη ο γενετικός χαρακτήρας που επιτρέπει την προσαρμογή, είναι μια παραδοχή πως το νευρικό σύστημα των ανθρώπων δεν ανταποκρίνεται και δε λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο. Αυτό επισημαίνει ο καθηγητής της Σχολής Δημόσιας Υγείας στο Πανεπιστήμιο της νότιας Φλόριντα, ο Thomas Bernard. «Όπως κάποιος έχει υψηλή ανταπόκριση σε επίπεδο ευφυΐας, έτσι μπορεί να έχει και υψηλή απόδοση σε επίπεδο νευροφυσιολογίας. Και αυτό δε μπορείς να το αλλάξεις με τίποτα».
Πιο doomsday «πεθαίνεις»: Νέα έρευνα για την κλιματική κρίση κάνει λόγο για «πορεία προς το χάος»
Η υπερθέρμανση του πλανήτη θα φέρει κοσμογονικές αλλαγές στην παγκόσμια οικονομία και στα ωράρια εργασίας
Η ηλικία είναι ένας παράγοντας που μπορεί να βοηθήσει στην προσαρμογή. Τα πολύ μικρά παιδιά και οι γηραιοί είναι οι πιο ευάλωτοι σε ασθένειες λόγω του καύσωνα. Κι αν τα μικρά παιδιά μπορούν να προστατευτούν μέχρι να μεγαλώσουν, οι γέροι δε μπορούν να μικρύνουν. Επιπλέον, η κατανάλωση αλκοόλ, η ύπαρξη χρόνιων ασθενειών και η πασυχαρκία είναι λόγοι που αποτρέπουν την μέγιστη αντοχή στον καύσωνα.
Το πιο σημαντικό είναι το στάτους ενυδάτωσης που έχει ο οργανισμός. Αν κάποιος δηλαδή ιδρώνει πάρα πολύ και χάνει πολλά υγρά στις ζεστές περιόδους, τότε θα πρέπει να καταναλώνει πολλά υγρά για να αντεπεξέλθει. Αλλά κι εκεί υπάρχει ένα όριο, γιατί όσο επαρκώς ενυδατωμένος κι αν είσαι, πιάνεις ένα ταβάνι και τα περισσότερα υγρά δεν αλλάζουν κάτι.
Ο Michael Bergeron, σύμβουλος της Ομοσπονδίας Τένις Γυναικών για την υγεία και την απόδοση, έχει ερευνήσει πολύ τα κύματα καύσωνα και καταλήγει πως «οι υγιείς άνθρωποι που έχουν συνηθίσει στις ζεστές συνθήκες και δεν υπερεκτίθενται σε εργασίες ή άσκηση στον ήλιο, μπορούν να αντέξουν πολύ». Το μεγαλύτερο σοκ προσαρμογής δηλαδή θα το περάσουν περισσότερο όσοι βρίσκονται σε χώρες με ήρεμους χειμώνες και ήρεμα καλοκαίρια, παρά χώρες όπως το Πακιστάν ή η Ινδία που είναι μαθημένες σε συνδυασμό καύσωνα με υγρασία.
Τι μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι για να ενισχύσουν την αντοχή τους και να προσαρμοστούν στην υπερθέρμανση; Η καλύτερη μέθοδος είναι ο εγκλιματισμός στον καύσωνα, μια διαδικασία δηλαδή στην οποία το σώμα ενεργοποιεί όλα τα συστήματα του για να αντιμετωπίσει το στρες της ζέστης.
Σύμφωνα με τον W. Larry Kenney, καθηγητή φυσιολοφίας και κινησιολογίας στην Πενσυλβάνια, συστήνεται ο περίπατος ή μια μέτρια αθλητική δραστηριότητα σε μέρα που έχει υψηλή θερμοκρασία, για περίπου 15 λεπτά. Κι αυτό να γίνεται και την επόμενη και τη μεθεπόμενη και κάθε μέρα που έχει ζέστη. Κάθε άνθρωπος χρειάζεται κατά μέσο όρο 9 ως 14 εκθέσεις στον καύσωνα για να εγκλιματιστεί. Κι όσο πιο δραστήριος είναι κάποιος στη ζωή του σε επίπεδο γυμναστικής, τόσο πιο γρήγορα θα εγκλιματιστεί.
Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, η ένταση της κυκλοφορίας του αίματος χαλαρώνει και επεκτείνεται και δε χρειάζεται η καρδιά να δουλεύει σκληρά, αλλά μπορεί να προσφέρει περισσότερα υγρά για την εφίδρωση. Στην ουσία, όλα καταλήγουν σε καρδιαγγειακές προσαρμογές.
«Ο μηχανισμός εφίδρωσης ενεργοποιείται, επιταχύνει και παράγουμε περισσότερο ιδρώτα», λέει ο Kenney. Εξηγεί μάλιστα πως ο ιδρώτας θα είναι πιο καθαρός, θα χάνουμε δηλαδή λιγότερο αλάτι, άρα δε θα πέφτει η πίεση μας. «Όταν οι άνθρωποι δεν έχουν προσαρμοστεί στο κλίμα, ο ιδρώτας τους βγαίνει από το πρόσωπο, την πλάτη, το στήθος, τη μέση. Ο καλύτερος τρόπος να εξατμιστεί ο ιδρώτας, είναι να πάει σε όλο το σώμα. Επομένως, αν μπορείς να ιδρώνεις κυρίως από τα άκρα που κινούνται περισσότερο, ο ιδρώτας εξατμίζεται καλύτερα».
Η Brenda Jacklitsch, επιστήμονας υγείας στο αμερικάνιο CDC και στο Εθνικό Ινστιτούτο Πρόληψης των ΗΠΑ, αναφέρει στο Time ότι ο εγκλιματισμός είναι μια διαδικασία που ακολουθούν οι αθλητές, οι στρατιώτες και οι αγρότες που για να ψεκάσουν τα παρασιτοκτόνα τους, φοράνε εξοπλισμό, έχουν μακριά μανίκια και παντελόνια, τα οποία αυξάνουν τις πιθανότητες ασθενειών σχετικών με τη ζέστη, άρα υπάρχει μεγάλη ανάγκη να προσαρμοστούν. Η σύσταση είναι ο εγκλιματισμός να γίνεται σταδιακά και με αυξανόμενο τρόπο.
Επίσης, η αντοχή στη ζέστη δεν είναι μόνιμο κεκτημένο. Αν δεν την ασκείς συχνά, θα αρχίσει να πέφτει και θα πρέπει να το ξανακάνεις από την αρχή.
Θα προσαρμοστούν ποτέ οι άνθρωποι στον ακραίο καύσωνα;
Αναφέρθηκε πριν η θερμοκρασία υγρού βολβού. Πρόκειται για έναν συνδυασμό καύσωνα και υγρασίας. Σε αυτή την περίπτωση το θερμόμετρο έχει γύρω του μια υγρή πετσέτα, δηλαδή με υγρασία 100%, και αν ξεπεράσει τους 35 βαθμούς Κελσίου, τότε υπάρχει κίνδυνος θερμοπληξίας και θανάτων.
Μια έρευνα που έκανε ο Kenney, έδειξε πως το ανώτατο όριο αντοχής, ακόμα και για υγιείς ανθρώπους, είναι στους 31 βαθμούς Κελσίου με 100% υγρασία ή στους 37 με 60% υγρασία. Σε αυτό το σημείο ο ιδρώτας που παράγεται, δεν εξατμίζεται κι έτσι το σώμα δε μπορεί να ψύξει την επιφάνεια του.
Γενικώς, έχει παρατηρηθεί μια άγνοια στους ανθρώπους για το πώς να λειτουργεί το σώμα τους σε περιόδους καύσωνα με υψηλή υγρασία, κάτι που μπορεί να ενταθεί ως το τέλος του αιώνα, εφόσον είναι πιθανό να έχουμε άνοδο της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου τουλάχιστον. Και σε αυτές τις συνθήκες, οι άνθρωποι δε θα μπορούν να ανταποκριθούν και να εγκλιματιστούν. Για να επέλθει η οποιαδήποτε αλλαγή, θα χρειαστούν αιώνες ή και χιλιετία.
Αυτό δε σημαίνει πως θα εξαφανιστούμε. Σημαίνει όμως πως θα πρέπει να αλλάξουν τα παγκόσμια ωράρια εργασίας και να επεκταθεί ακόμα περισσότερο η τηλεργασία. Δουλειές που γίνονται σε εξωτερικούς χώρους για παράδειγμα, δε θα γίνονται ποτέ πριν τις 4-5 το απόγευμα και το 8ωρο θα ξεκινάει τότε.
Θα πρέπει να αλλάξει συνολικά το mindset των ανθρώπων, ενώ τα aircondition και οι ανεμιστήρες θα αυξηθούν κατακόρυφα. Φυσικά, αυτό σημαίνει πως περίοδοι όπως η τωρινή, με ενεργειακή κρίση, θα είναι μοιραίες σε 40-50 χρόνια αν οι χώρες δεν έχουν μάθει να προσαρμόζονται πιο άμεσα και να έχουν εναλλακτικές.
Διαβάστε ακόμη στο intronews.gr:
5 φυτικές τροφές που μπορούν να σώσουν την ανθρωπότητα στην εποχή της υπερθέρμανσης
Στεγνώνουν τα ποτάμια στην Ευρώπη: Η ξηρασία μπορεί να είναι η χειρότερη των τελευταίων 500 ετών
Η θαλάσσια απειλή του καύσωνα: Ποιες αλλαγές θα συντελεστούν στα μεσογειακά οικοσυστήματα
