Περιεχόμενα
Από τις 16 Σεπτεμβρίου του 2017 μέχρι τις 2 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, το Πουέρτο Ρίκο διαλυόταν από τον τυφώνα «Maria», με 3.000 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους. 4 χρόνια μετά, η νησιωτική περιοχή που υπάγεται στις ΗΠΑ, δεν έχει καταφέρει, ελέω και Covid, να ορθοποδήσει. Οι ζημιές ήταν της τάξεως των 90 δισεκατομμυρίων και παρότι εξασφαλίστηκαν πόροι 63 δισ. για την ανοικοδόμηση, μόλις τα 18 δισ. απ΄αυτά έχουν φτάσει στα χέρια της πολιτείας.
Κι ενώ έχει εγκριθεί κονδύλι 43 δισ. για οικονομική βοήθεια στο νησί, από τα προβλήματα που προκάλεσε η πανδημία. Αν ένας νέος τυφώνας κάνει την εμφάνιση του, το νησί δεν πρόκειται να τα καταφέρει. Ήδη τους τελευταίους μήνες είναι εβδομαδιαίες οι διακοπές ρεύματος.
Όμως το Πουέρτο Ρίκο έχει μια τόσο ξεκάθαρη σανίδα σωτηρίας, που μέχρι σήμερα αρνείται να την γραπώσει. Αυτή λέγεται «ηλιακά πάνελ».
Στα σπίτια των κατοίκων της παραλιακής Γκουαγιάμα, οι οροφές είναι γεμάτες από πάνελ ηλιακής ενέργειας. Την ώρα που στην υπόλοιπη χώρα υπάρχουν διακοπές ρεύματος, αυτά τα σπίτια παραμένουν ενεργά και δεν αντιμετωπίζουν κανένα πρόβλημα.
Μόλις το 3% του Πουέρτο Ρίκο τροφοδοτείται από ηλιακή ενέργεια, ενώ το υπόλοιπο 97% παραμένει στα ορυκτά καύσιμα. Κι όμως, η ηλιακή ενέργεια μπορεί να καλύψει ως και 4 φορές τις ανάγκες της περιοχής σε ηλεκτρισμό. Παρόλα αυτά, το 2021 παρατηρήθηκε αύξηση 4 φορές πάνω στην κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, έστω κι αυτής της τόσο κακής ποιότητας. Το πετρέλαιο καλύπει σήμερα το 49% των σπιτιών και το φυσικό αέριο το 29% και ένα 19% ανήκει στο κάρβουνο.
Σε μια περίοδο που είναι διαρκή τα προβλήματα στους φωτεινούς σηματοδότες και τα νοσοκομεία δυσκολεύονται να λειτουργήσουν τις ηλεκτρικές τους συσκευές, η λύση είναι τόσο προφανής μα και τόσο δύσκολη.
Το Πουέρτο Ρίκο, αν και έκθετο στην κλιματική κρίση και στα ακραία καιρικά φαινόμενα, διατηρεί ακόμα σε μεγάλο ποσοστό μια τάση εθελοτυφλίας.
Τα ηλιακά πάνελ έχουν καλυτερεύσει την υγεία των ανθρώπων στο Πουέρτο Ρίκο
Ευτυχώς όμως, αυτό δεν ισχύει για όλα τα 3.1 εκατομμύρια των κατοίκων του. Η Ροζαλίνα Μαρέρο, κάτοικος της Γκουαγιάμα, αναφέρει στη Guardian πως «είναι το καλύτερο πράγμα που μου συνέβη και ευχαριστώ τον θεό. Βλέπω τους καημένους τους γείτονες που υποφέρουν, αλλά εγώ έχω πάντοτε ηλεκτρισμό». Πίσω στο 2017, όταν ήρθαν η «Maria» και η «Irma», οι δύο τυφώνες, η Μαρέρο είχε 15 εβδομάδες δίχως ρεύμα και έπρεπε να παίρνει φαγητό μακράς διαρκείας γιατί δεν είχε που να το αποθηκεύσει.
Το κίνημα Queremos Sol (Θέλουμε Ήλιο) που ξεκίνησε το 2019, φαίνεται να μπορεί να αλλάξει την πολιτική λογική. Καθώς το Πουέρτο Ρίκο θέλει ως το 2025 να καλύπτεται κατά 40% από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το 2050 να έχει μηδέν χρήση σε ορυκτά καύσιμα, χρειάζονται νέες ιδέες.
Η βασικότερη είναι η αποκέντρωση των πηγών ενέργειας. Ως τώρα, η σκέψη είναι να υπάρχει μια κεντρική μονάδα ηλιακών πάνελ και να τροδοφοτεί τους υποσταθμούς σε διάφορες περιοχές. Σε μια φυσική καταστροφή όμως, αν η κεντρική μονάδα διαλυθεί, τότε όλο το νησί θα μείνει χωρίς ρεύμα. Ακόμα και οι περιοχές που δεν επλήγησαν τόσο.
Αντιθέτως, η λογική επιτάσσει να υπάρξει ένας τοπικισμός, με κάθε περιοχή να έχει τη δική της αυτονομία και να είναι σε θέση να δώσει ενέργεια σε κάποια άλλη περιοχή που τα συστήματα της μπορεί να καταστράφηκαν από κάποιον τυφώνα.
Στην πόλη Αντγιούντας, όπου πριν 20 χρόνια ξεκίνησε ένα κίνημα καθαρής ενέργειας, το Casa Pueblo, οι 25 επιχειρήσεις της περιοχής έχουν αναπτύξει ένα τοπικό δίκτυο με ηλιακά πάνελ και μάλιστα καταφέρνουν να έχουν κέρδος, το οποίο διαθέτουν σε φτωχούς συντοπίτες τους που δεν έχουν τα χρήματα για να βάλουν ηλιακά πάνελ και πρέπει να διατηρούν τα φάρμακα τους σε ψυγείο.
Τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχει μια πολιτική συζήτηση για το πώς θα χρησιμοποιηθούν τα 9.6 δισ. που δόθηκαν από το Federal Emergency Management Agency για την αλλαγή στο ενεργειακό τοπίο του Πουέρτο Ρίκο.
«Τα πάνελ σε οροφές μπορούν να τροφοδοτήσουν όλες τις ενεργειακές ανάγκες του Πουέρτο Ρίκο. Είναι βιώσιμο και πιο αξιόπιστο από το παρόν συγκεντρωτικό σύστημα που θέλουν να επαναφέρουν οι βιομηχανίες ενέργειας» εξηγεί η Ρουθ Σαντιάγο, δικηγόρος περιβάλλοντος που εκπροσωπεί τους Queremos Sol.
Ποια είναι η μόνη βιώσιμη λύση
Το Πουέρτο Ρίκο είναι μια περιοχή με πολλά βουνά και ελάχιστες ανοιχτές εκτάσεις, λίγες πεδιάδες, κάτι που δυσκολεύει την τοποθέτηση ηλιακών και αιολικών πάρκων, αφού πολλά φυσικά τοπία θα καταστρέφονταν.
Η κλιματική κρίση πιέζει και το Πουέρτο Ρίκο είναι μαζί με την Αϊτή και τη Μυανμάρ, μια από τις 3 περιοχές με τις μεγαλύτερες καταστροφές από φυσικά φαινόμενα την τελευταία 20ετία. Μόλις τον Ιανουάριο του 2020, ένας σεισμός έκοψε την ηλεκτροδότηση για τα 2/3 του πληθυσμού.
Τα ηλιακά πάνελ στις οροφές είναι και μια επιλογή υγείας. Στην περιοχή της Γκουαγιάμα, οι κάτοικοι αναπνέουν μια ατμόσφαιρα ρυπαρή εξαιτίας της εξόρυξης του άνθρακα. Τα πνευμόνια τους είναι σαν πνευμόνια χρόνιου καπνιστή. Μόνο που οι περισσότεροι δεν έχουν καπνίσει ποτέ.
«Υπάρχουν μεγάλες πολιτικές δυνάμεις και μεγάλα συμφέροντα σε αυτόν τον αγώνα. Είμαστε σαν το ζαμπόν στο σάντουιτς» λέει χαρακτηριστικά ο Χοσέ Βάσκες, 76χρονος άντρας της Γκουαγιάμα, αναφερόμενος στα πολιτικά συμφέροντα πίσω από την προσπάθεια να επανέλθουν τα εργοστάσια εξόρυξης ορυκτών.
Η ώρα της αλλαγής είναι τώρα. Ο λαός του Πουέρτο Ρίκο ακούει. Η κυβέρνηση Μπάιντεν θα πρέπει να επιβάλλει πια το προφανές. Ο χρόνος τελειώνει…
