Τα τελευταία χρόνια που το περιβάλλον και η κλιματική κρίση αναρριχώνται στη media agenda, έχει γίνει απόλυτη γνώση στο ευρύ κοινό πως η μεγάλη εικόνα αφορά στο διοξείδιο του άνθρακα και τους αέριους ρύπους. Πακέτο με αυτό έρχεται και μια φράση, το net zero ή το carbon neutrality. Είναι δύο όροι που αναφέρονται πολύ συχνά, αποτελούν στόχο των κρατών και είναι η βάση πάνω στην οποία συζητούν σε κάθε σύνοδο κορυφής. Έτσι και τώρα στην COP26.

Το net zero είναι αυτό στο οποίο καταλήγουν όλα, κάθε απόφαση αλλαγής συμπεριφοράς από τα κράτη. Η τόνωση των δασών και το τέλος της αποψίλωσης αφορούν σε αυτό. Η διάσωση των κοραλλιογενών υφάλων, αφορά σε αυτό. Τι είναι όμως αυτό;

Όταν μιλάμε για net zero και carbon neutrality, αναφερόμαστε στη συσσώρευση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Ο άνθρακας πάντοτε υπήρχε στο περιβάλλον και δεν περίμενε τον άνθρωπο. Ο άνθρακας είναι ένα ζωτικό συστατικό για τη λειτουργία της φύσης και την ανάπτυξη της ζωής. Αν δει κανείς το ντοκιμαντέρ Kiss The Ground, θα δει πως ο άνθρακας είναι η γεννήτρια όλων των θρεπτικών βακτηρίων που συναντώνται στο έδαφος.

Απλώς ο άνθρακας υπήρχε στην ατμόσφαιρα σε συγκεκριμένη ποσότητα προβιομηχανικά και τον απορροφούσαν ολόκληρο τα δέντρα, τα φυτά και τα ζώα. Τώρα, που η ανθρώπινη δραστηριότητα βρίσκεται σε τρομερούς ρυθμούς, η απελευθέρωση αερίων στην ατμόσφαιρα είναι δυσανάλογη του ρυθμού απορρόφησης κατά πολύ. Το 2020, σε μια χρονιά πανδημίας και μείωσης των δραστηριοτήτων, είχαμε ρεκόρ εκπομπών αέριων ρύπων.

https://www.intronews.gr/7695-2-cop26-desmefsi-telos-apopsilosi-to-2030

Το net zero λοιπόν που τίθεται ως στόχος από τις χώρες για το 2030 και το 2050, είναι η εξισορρόπηση της εκπομπής με την απορρόφηση. Για κάθε μόριο διοξειδίου που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα, πρέπει να απορροφάται ένα από το περιβάλλον. Φυσικά για να υπάρξει μια ουσιαστική αλλαγή, η εξισορρόπηση δεν είναι αρκετή.

Όπως γράφουν κάποια πανό στη Γλασκώβη «Net zero is Not zero», δηλαδή ο στόχος δεν πρέπει να είναι η μείωση των εκπομπών, αλλά ο εκμηδενισμός τους. Η Ινδία έθεσε αυτόν τον στόχο για το μακρινό 2050, όταν μπορεί να είναι πολύ αργά. Η Αυστραλία δεν μπήκε καν στη διαδικασία να κάνει κάποια δέσμευση για μείωση των ρύπων στην τρέχουσα δεκαετία, αλλά έθεσε μόνο στόχο το 2050.

Κίνα, Αυστραλία και Ρωσία δεν έχουν δεσμευτεί για το net zero

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, ανέφερε στην COP26 ότι «η διαθέσιμη τεχνολογία από μόνη της δεν πρόκειται να μας πάει εκεί που θέλουμε να πάμε. Το να θέτουμε φιλόδοξους κλιματικούς στόχους είναι μόνο η μια πλευρά της εξίσωσης». Στο πλαίσιο του net zero, ο Μπάιντεν ανακοίνωσε το First Movers Coalition, μια συμμαχία που θα ενώσει «παραπάνω από δύο ντουζίνες από τις μεγαλύτερες και πιο καινοτόμες εταιρείες του κόσμου, από 8 τομείς που συμβάλλουν στις εκπομπές. Η πρωτοπορία δε θα περιοριστεί στον βιομηχανικό τομέα, αλλά καίριο ρόλο παίζει και ο αγροτικός τομέας. Θεωρητικά, δεν υπάρχει τίποτα που δε μπορούμε να κάνουμε, ιδίως αν το κάνουμε μαζί».

Στο ίδιο μήκος κύματος με αυτή τη δήλωση ήταν και η φράση του Ντέιβιντ Ατενμπόρο πως «αφού είμαστε ικανοί να καταστρέψουμε ο καθένας μόνος του τον κόσμο, τότε φανταστείτε τι είμαστε ικανοί να κάνουμε μαζί για να τον σώσουμε».

Ο Τζο Μπάιντεν θέλει να κάνει τις ΗΠΑ οδηγό στις καινοτομίες πολιτικής γύρω από την κλιματική κρίση και γι΄αυτό στη Γλασκώβη βρίσκονται μαζί του αρκετοί υπουργοί της κυβέρνησης και εκπρόσωποι μεγάλων επιχειρήσεων. Η δέσμευση των ΗΠΑ είναι αρχικά για μείωση των εκπομπών μεθανίου κατά 30% ως το 2030 και για net zero ως το 2050. Σε αυτή την Παγκόσμια Συμφωνία Μεθανίου, οι ΗΠΑ ηγούνται 90 κρατών εν τη απουσία της Κίνας, της Ρωσίας, του Ιράν, της Αυστραλίας και της Ινδίας.

Ο Σαούλι Νιινίστο, Πρόεδρος της Φινλανδίας, που υπέγραψε κι αυτή τη δέσμευσή της, ανέφερε πως η χώρα του βρίσκεται ήδη στο μονοπάτι του net zero και του carbon neutrality, το οποίο θα πετύχει μόλις το 2035. «Το να εξασφαλίσουμε επαρκή κεφάλαια για το κλίμα, είναι ζωτικό. Η Φινλανδία κάνει το δικό της κομμάτι διπλασιάζοντας σχεδόν τον προϋπολογισμό της για το κλίμα που θα διαθέσει σε αναπτυσσόμενες χώρες».

Η Φινλανδία είναι από τις χώρες που θα επηρεαστούν άμεσα σε περίπτωση αύξησης της θερμοκρασίας, καθώς μεγάλα κομμάτια πάγου του Αρκτικού λιώνουν και επηρεάζονται οι βόρειες ακτές της. Εκτός από το net zero, η Φινλανδία, ως η χώρα με τα περισσότερα δάση στην Ευρώπη, φυτεύει κάθε χρόνο 150 εκατομμύρια δέντρα. «Σε παγκόσμιο επίπεδο, πρέπει να ενισχύσουμε τις προσπάθειες αποτροπής της απώλειας δασών. Τώρα είναι η στιγμή να κάνουμε πράξη τις δεσμεύσεις μας και να πάρουμε το βάρος των ευθυνών μας».