Περιεχόμενα
Ο μέσος κάτοικος της Γκάμπια καταναλώνει κάθε χρόνο πάνω από 60 κιλά ρύζι. Η χώρα της δυτικής Αφρικής φημίζεται για την παραγωγή της από το 1984, παράγει 82 τόνους ρυζιού ανά στρέμμα και ανήκει στην ένωση RICOWAS που προωθεί την παραγωγή ρυζιού στη δυτική Αφρική. Το ρύζι είναι μια καλλιέργεια απαιτητική που στη Γκάμπια γίνεται κυρίως στα βόρεια της χώρας, όμως η κλιματική κρίση έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα.
Κάτω από την ζέστη που φέρνει το χάραμα ο ήλιος πάνω από τη δυτική Αφρική, οι αγρότες κόβουν τους καρπούς χρυσού ρυζιού. Οι περισσότεροι είναι γένους θηλυκού. Η Αμινάτα Τζάμπα είναι μία απ΄αυτές και περνάει την ημέρα της στο χωράφι, με μουσική να παίζει και τον γιο της Σάμπα να τη βοηθάει.
Τα τελευταία χρόνια το ρύζι ή θα βγαίνει σε χαμηλή ποσότητα ή θα είναι ταυτόχρονα και κακής ποιότητας, άρα δε θα μπορεί να το πουλήσει. Η Αμινάτα έβγαζε παλιότερα τόση ποσότητα για να κρατήσει την οικογένεια της για ένα χρόνο και ταυτόχρονα να μπορεί να πουλήσει στην αγορά.
Πλέον, καλείται να βρει και μια άλλη δουλειά για να θρέψει τον γιο της. Μετά από 10 ώρες στο χωράφι του ρυζιού και με κάποιες ώρες της ημέρας να περιλαμβάνουν περπάτημα από και προς τον ποταμό ή τις πηγές νερού, δεν υπάρχει κουράγιο για έξτρα δουλειά.
«Τα πράγματα είναι αλλιώς τώρα. Οι βροχές ήταν πιο συχνές παλιότερα και έριχναν περισσότερο νερό. Οι άνθρωποι αρκούσε να δουλέψουν για να έχουν μια καλή σοδειά. Τώρα, δουλεύουμε σκληρά, αλλά δεν βγάζουμε τόσο ρύζι όσο παλιότερα» λέει η Μαντίνγκ Κασάμα, μητέρα 9 παιδιών.
Αρκετές, όπως και η Κασάμα, αναγκάζονται να παρατήσουν την καλλιέργεια και να βρουν κάτι άλλο. Παραδοσιακά, στη Γκάμπια οι γυναίκες έκαναν την καλλιέργεια ρυζιού και οι άντρες ασχολούνταν με τα φυστίκια πινότσι, που αποτελούν ένα άλλο σημαντικό παράγωγο της γης για τους ανθρώπους στη Γκάμπια.
Η Γκάμπια βρίσκεται στο μέτωπο της κλιματικής κρίσης
Στην περιοχή του Κερεουάν, στη βόρεια ακτή του ποταμού Γκάμπια, η μάχη για την κλιματική κρίση γίνεται σε δύο μέτωπα. Από τη μία η άνοδος της στάθμης των ωκεανών σπρώχνει όλο και περισσότερο αλατισμένο νερό στον ποταμό και αυτό το αλάτι εισέρχεται στο υπέδαφος κι από την άλλη οι μεγαλύτερες περίοδοι ξηρασίας μειώνουν το γλυκό νερό στον ποταμό και το έδαφος και δεν απομακρύνουν την αλατότητα.
Έτσι, το νερό που χρησιμοποιείται στην καλλιεργεία ρυζιού είναι πια πολύ αλατισμένο και περίπου 291.000 τ.μ. πρέπει να εγκαταλειφθούν. «Αυτές οι γυναίκες εξωθούνται μακριά από τη γη και δεν έχουν πολλές επιλογές για να βιοποριστούν, όπως οι άνδρες» λέει ο Μουχάμεντ Τσιζάι, ένας νεαρός από το οργανισμό Activista. «Τις σπρώχνει στη φτώχεια. Είναι ευάλωτες».
Μια εναλλακτική για τις γυναίκες στη Γκάμπια είναι να φυτεύουν λαχανικά στον κήπο τους. Άλλες καλλιεργούν μελιτζάνες, άλλες τομάτες, άλλες πιπεριές και κρεμμύδια, απλά και μόνο για να έχουν να πουλήσουν κάτι. «Αυτό είναι η επιβίωση μας. Μας βοηθάει σε τόσες πολλές περιοχές γιατί μας κρατάει υγιείς και ικανούς να αγοράζουμε μικρά πράγματα για τα παιδιά μας. Γι΄αυτό επικεντρωνόμαστε στον κήπο μας μετά τα χωράφια ρυζιού».
Η 63χρονη Αλμάμο Φάτι, μια από τις γυναίκες του ρυζιού, το 2020 έβγαλε ποσότητα μόνο για έξι μήνες και έκανε κάτι ανήκουστο για το Κερεουάν: αγόρασε ρύζι εισαγωγής. Τα τελευταία 10 χρόνια αυτό γίνεται από εξαίρεση, κανόνας στη Γκάμπια. «Κάποτε στην κοινότητα μας, αν σε έβλεπαν να αγοράζεις ρύζι από μαγαζί, ήξεραν ότι πεινάς. Τώρα, είναι κάτι φυσιολογικό. Δε θα βρεις κανέναν σε αυτή την κοινότητα να σου πει ότι μπορεί να καλλιεργήσει αρκετό ρύζι για να ταΐσει την οικογένεια του πάνω από 6 μήνες».
Η οικογένεια της Φάτι εξαρτάται πλέον αρκετά από τον μισθό του γιου, του Κέμο, ώστε να αγοράσει ρύζι από την Κίνα. «Φαντάσου τι σημαίνει να έχεις το δικό σου ρύζι όλο το χρόνο να τρως και ξαφνικά να μην έχεις καθόλου» λέει ο Κέμο.
Οι γυναίκες που δε μπορούν να καλλιεργήσουν ρύζι, υφίστανται ως και βία
Η κυβέρνηση της Γκάμπια δεν μπορεί να κάνει πολλά για να προστατεύσει τους αγρότες της απέναντι στην κλιματική κρίση, παρόλο που ο πρωτογενής τομέας είναι ο σημαντικότερος της οικονομίας και απασχολεί το 75% του εργατικού δυναμικού. Η τεχνολογική δυνατότητα και η πρόσβαση σε ενεργειακά αποθέματα είναι φτωχή για τη Γκάμπια, επομένως δεν υπάρχουν και τα εργαλεία για να αλλάξουν αυτές οι συνθήκες. Οι αγρότες εκεί ζουν 40-50 χρόνια πίσω.
Ειδικότερα για τις γυναίκες τα πράγματα είναι πιο δυσοίωνα, γιατί όσο δεν μπορούν να εκπληρώσουν τον δικό τους ρόλο, αυτόν της θρέψης της οικογένειας, είναι πιθανό να αυξηθεί η βία από τον άντρα. Μέσα σε όλα αυτά έχουν και τις απανωτές εγκυμοσύνες, αφού δεν μπορούν να πάρουν αντισυλληπτικά.
Η περιβαλλοντική ακτιβίστρια Φατού Τζενγκ, που βρέθηκε και στην COP26, γράφει στην ιστοσελίδα της Διεθνούς Κοινότητας Διάσωσης: «Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν άνιση πρόσβαση σε βασικές φυσικές πηγές που απαιτούνται για την καλλιέργεια γης. Είναι τεράστια η αδικία στον πυρήνα αυτής της κατάστασης». Αν λοιπόν δεν εφαρμοστούν οι δεσμεύσεις για την κλιματική κρίση, γυναίκες όπως η Τζάμπα και η Φάτι θα υποστούν τις βιαιότερες συνέπειες.
«Όλη αυτή η γη ήταν γεμάτη ρυζώνες. Τώρα είναι εγκαταλειμμένη».
Πηγή: Guardian
