Τι είναι nurdles; Πίσω στον Μάιο, ένα container ονόματι X-Press Pearl έπιασε φωτιά και βυθίστηκε στον Ινδικό Ωκεανό, στα ανοιχτά της Σρι Λάνκα. Το πλοίο μετέφερε πετρέλαιο που χύθηκε στον ωκεανό και προκάλεσε τεράστια καταστροφή στους υφάλους και στην αλιεία. Τα Ηνωμένα Έθνη κατέταξαν αυτή την καταστροφή ως τη χειρότερη καταστροφή στην ιστορία της Σρι Λάνκα, όμως το πετρέλαιο δεν ήταν αυτό που έφταιγε περισσότερο, ούτε τα επικίνδυνα χημικά που βρίσκονταν στα κιβώτια του, όπως το νιτρικό οξύ, η καυστική σόδα και η μεθανόλη.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η μεγαλύτερη καταστροφή προήλθε από τα 97 κιβώτια που περιείχαν πλαστικά μπιλάκια στο μέγεθος φακής, τα nurdles. Τα nurdles είναι σαν πέρλες, αλλά από πλαστικό ή σαν τα μπιλάκια από καουτσούκ που έχουν τα γήπεδα ποδοσφαίρου. Ο αριθμός τους ξεπερνούσε το δισεκατομμύριο στα κιβώτια και απλώθηκε σε εκατοντάδες μίλια στην ακτογραμμή της Σρι Λάνκα. Έφτασαν μάλιστα στο σημείο να δημιουργήσουν κατάρρευση εδάφους σε κάποιες παραλίες από την Ινδονησία ως τη Μαλαισία και τη Σομαλία. Σε κάποιες περιοχές έχουν φτάσει σε βάθος δύο μέτρων.
Τα nurdles έχουν βρεθεί στα σώματα νεκρών δελφινιών και στα στόματα νεκρών ψαριών που βρίσκονται στις ψαριές των αλιευτικών και των ψαράδων. Περίπου 1.680 τόνοι από nurdles έπεσαν στον Ινδικό Ωκεανό, κάτι που σημαίνει τη μεγαλύτερη πλαστική μόλυνση στην Ιστορία της ανθρωπότητας.
Τα nurdles, που είναι η πρώιμη μορφή των πλαστικών πέλλετ, δηλαδή της βασικής ύλης για κάθε πλαστικό προϊόν. Αυτές οι μικρές χάντρες από πολυαιθυλένιο, πολυπροπυλένιο, πολυστυρένιο, πολυβινυλοχλωρίδιο, διοχετεύεται στο περιβάλλον συνήθως από πλαστικά φυτά ή σε τέτοιες υπερπόντιες μεταφορές με κατεύθυνση τα εργοστάσια των πολυεθνικών στην Ασία. Ανάλογα με την πυκνότητα των υλικών τους, τα μπιλάκια θα επιπλεύσουν ή θα βυθιστούν στο νερό.
Το σχήμα και το χρώμα τους προκαλεί σύγχυση στα θαλασσοπούλια, στα ψάρια και την άγρια ζωή των ωκεανών. Μέσα στο θαλάσσιο περιβάλλον διασπώνται σε μικρότερα σωματίδια και ο κίνδυνος τους γίνεται περίπλοκος, γιατί δε μπορούν να συλλεχθούν. Τα nurdles είναι ο δεύτερος μεγάλος ρυπαντής μικροσωματιδίων στον ωκεανό μετά τη σκόνη από τα λάστιχα. Πάνω από 230.000 τόνοι nurdles καταλήγουν κάθε χρόνο στον ωκεανό.
Εκτός από το ότι τα nurdles είναι ανθεκτικά και περιφέρονται στους ωκεανούς και τις ακτές για δεκαετίες, έχουν την ιδιότητα να απορροφούν χημικές τοξίνες και άλλες ουσίες μόλυνσης στην επιφάνεια τους. «Αυτά τα πέλλετ είναι ένα μιξ χημικών, είναι ορυκτά καύσιμα. Αλλά δρουν σαν τοξικά σφουγγάρια. Πολλά τοξικά χημικά είναι υδροφοβικά και συγκεντρώνονται στην επιφάνεια των μικροπλαστικών» λέει ο Tom Gammage από το Environmental Investigation Agency. Τέτοια χημικά μπορεί να βρεθούν σε μεγαλύτερη συγκέντρωση πάνω στα nurdles παρά στο ίδιο το νερό. Κι όταν ένα ψάρι τρώει ένα τέτοιο πέλλετ, τα χημικά απελευθερώνονται μέσα του.
Με αυτή τη διαδικασία σημειώνεται το φαινόμενο του «ράφτινγκ πλαστικού», δηλαδή τα πλαστικά μεταφέρουν βακτήρια όπως η Εσερίχια Κόλι ή ακόμα και η χολέρα από τις απολήξεις των υπονόμων στα καλλιεργήσιμα εδάφη και στο νερό που κάνουμε μπάνιο.
Η βύθιση του X-Press Pearl ίσως είναι η αιτία να αλλάξουν πολλά στο μέλλον προς όφελος των ωκεανών, αν οι κυβερνήσεις ακούσουν τις οργανώσεις και τους ηγέτες της Σρι Λάνκα. Μέχρι σήμερα τα nurdles δεν έχουν χαρακτηριστεί από το International Maritime Organization ως τοξικά και έχει ξεκινήσει ένα petition με 50.000 υπογραφές ως τώρα, για να αλλάξει αυτό.
Το 2020 συνέβησαν τουλάχιστον δύο τέτοια περιστατικά με έκχυση των nurdles σε ωκεανούς. Ένα container στη Βόρεια Θάλασσα έχασε 10 τόνους πέλλετ, που ξεβράστηκαν στις ακτές της Δανίας, της Σουηδίας και της Νορβηγίας. Το 2019 είχε γίνει κάτι αντίστοιχο ξανά στη Βόρεια Θάλασσα.
Τον Αύγουστο του 2020, έγινε ένα περιστατικό στη Νότιο Αφρική που επηρέασε πάνω από 1.250 μίλια ακτογραμμής. 49 τόνοι χύθηκαν στο νερό και μόνο το 23% μπόρεσαν να μαζέψουν οι αρχές.
Πάλι το 2020, υπήρξε κάτι αντίστοιχο στον Κόλπο του Μεξικό, όπου κατέληξαν δεκάδες τόνοι από nurdles που προήλθαν από το εργοστάσιο της Formosa στο Τέξας. Η Formosa πλήρωσε πρόστιμο 50 εκατομμυρίων σύμφωνα με το Clean Water Act, όμως η ζημιά είχε γίνει, ενώ δύο ακτιβιστές είχαν συλληφθεί και κινδύνευσαν με φυλάκιση 15 ετών. Τελικά, αποσύρθηκαν οι κατηγορίες.
Το να κηρυχθούν τα nurdles ως επικίνδυνα, όπως τα εκρηκτικά ή τα εύφλεκτα υγρά, θα οδηγούσε σε νέους κανόνες γύρω από τη μεταφορά τους. «Πρέπει να φυλάσσονται κάτω από το κατάστρωμα σε ακόμα πιο αυστηρό περιτύλιγμα, με ξεκάθαρη ετικέτα. Θα γίνουν έτσι και πρωτόκολλα ευθύνης για καταστροφές, τα οποία θα μπορούν, αν εφαρμοστούν με διαδικασία κατεπείγοντος να προλάβουν μεγάλες οικολογικές καταστροφές» λέει η Tanya Cox, ειδικός στα πλαστικά της θάλασσας.
Ο IMO πάντως δεν αποδέχτηκε την πρόταση της κυβέρνησης της Σρι Λάνκα και παρέπεμψε το ζήτημα στη συνεδρίαση που θα γίνει του χρόνου. Μέχρι τότε οι 470 χελώνες, τα 46 δελφίνια και οι 8 φάλαινες που έχουν ξεβραστεί με τα στομάχια τους γεμάτα nurdles, θα έχουν αυξηθεί κι άλλο. Κι ίσως να έχουν βρεθεί και νεκροί άνθρωποι, είτε άμεσα, τρώγοντας ψάρια με nurdles, είτε έμμεσα, χάνοντας τον βιοπορισμό τους.
Πάνω από 20.000 οικογένειες σταμάτησαν την αλιεία, ενώ αρκετοί που ψαρεύουν με ψαροντούφεκο, όταν βουτάνε, μπαίνουν στ΄αυτιά τους αυτά τα μπιλάκια. Μέχρι και ο τουρισμός έχει επηρεαστεί, ενώ λαοί, όπως οι Μπατζάου, που περνάνε ως και 13 λεπτά κάτω από την επιφάνεια, δυσκολεύονται να βουτήξουν.
Πηγή: Guardian
