Ένα δυώροφο φορτηγό πηγαίνει από τη Φαντί Γκαμπ στη Γκαρ Αντάγκ στη βόρεια Σομαλία, απέναντι από τον Κόλπο, στην Ανατολική Αφρική. Κουβαλάει τα μέλη από 9 οικογένειες και ό,τι έχει απομείνει από τα κοπάδια τους: μερικά πρόβατα, κατσίκες και γαϊδούρια. Κουβαλάει μέχρι και τις καλύβες τους, τα υλικά δηλαδή που χρειάζονται για να χτίζουν και να ξε-χτίζουν τα σπίτια τους.
Οι νομαδικοί λαοί το κάνουν αυτό για αιώνες. Να ταξιδεύουν από μέρος σε μέρος ακολουθώντας τη μετανάστευση των ζώων με τις αλλαγές των εποχών. Το 2021 αυτή η μετακίνηση έχει γίνει πιο συχνή, καθώς η Ανατολική Αφρική πλήττεται από την πιο βάναυση ξηρασία των τελευταιών δεκαετιών.
Κένυα, Σομαλία, Τζιμπουτί, Ερυθραία, Αιθιοπία, Μαδαγασκάρη είναι οι χώρες που έχει πλήξει περισσότερο η συνεχιζόμενη ξηρασία, που επιστήμονες εκτιμούν πως θα κρατήσει μέχρι τον Απρίλιο. Θα συμπληρώσει δηλαδή 8-9 μήνες, αφού ξεκίνησε τον Ιούλιο. Και πριν απ΄αυτό το διάστημα, οι βροχοπτώσεις ήταν αισθητά λιγότερες. Γενικά είναι μια τριετία στην οποία η ποσότητα νερού βροχής είναι πολύ χαμηλότερη.
Αυτές οι 9 οικογένειες μετακινήθηκαν έξι φορές μέσα σε έξι μήνες. Άλλαζαν σπίτι κάθε μήνα με λίγα λόγια. Στο κυνήγι του πόσιμού νερού, άνθρωποι και ζώα μετακινούνται όλο και πιο νότια ή προς τη δύση, προσπαθώντας να κρατηθούν μέχρι να αρχίσουν οι βροχές. Οι καλλιέργειες διαλύονται, τα οικόσιτα ζώα πεθαίνουν και το καθαρό νερό είναι ελάχιστο. Το βρώμικο νερό διαλύει τον οργανισμό και αυξάνονται η χολέρα και άλλες ασθένειες, όπως ο κορωνοϊός.
Το 70% των κοπαδιών στην Ανατολική Αφρική έχουν πεθάνει από την ξηρασία
Στην αυτόνομη περιοχή της Σομαλιλάνδης, στο Κέρας της Αφρικής, ζουν 10.7 εκατομμύρια άνθρωποι και είναι όλοι τους έρμαια της ξηρασίας. Πάντοτε ήταν έτσι η κατάσταση στην Ανατολική Αφρική, μα τα τελευταία χρόνια έχει επιδεινωθεί. Οι γηραιότεροι κάνουν λόγο για τη χειρότερη ξηρασία που θυμούνται. Ακόμα κι απ΄αυτή του 2011 που σκότωσε 250.000 ανθρώπους. Οι κλιματολογικές συνθήκες είναι αφόρητες, ενώ κάποιες απροσδόκητες βροχές από δω κι από κει, προσφέρουν μικρές ανάσες.
Ολόκληρες κοινότητες βλέπουν τα κοπάδια τους να καταστρέφονται. Δεν είναι όμως μόνο τα εξημερωμένα ζώα που πεθαίνουν. Είναι και τα άγρια ζώα. Σε ένα βίντεο του BBC, βλέπουμε καμηλοπαρδάλεις να κείτονται νεκρές σε προστατευόμενες ζώνες. «Είναι ένα πολύ ασυνήθιστο φαινόμενο» λέει μια υπεύθυνη του Εθνικού Πάρκου Σαμπούλι στην Κένυα.
«Η ξηρασία σκοτώνει τα πάντα αργά και βασανιστικά. Πρώτα κατέστρεψε τη γη και τα βοσκοτόπια. Μετά “καθάρισε” τα ζώα που γίνονταν όλο και πιο αδύναμα μέχρι να πεθάνουν. Τώρα, σκοτώνει τους ανθρώπους. Όλοι είναι άρρωστοι με ίωση, διάρροια και ιλαρά. Αν δε φάνε κάτι, δεν πιουν καθαρό νερό και δεν πάρουν φάρμακα, θα πεθάνουν σαν τα ζώα τους» λέει ο Mahmoud Geedi Ciroobay.
Η οικογένεια του Mahmoud είχε 1.000 ζώα στις αρχές της ξηρασίας. Πρόβατα, κατσίκες και καμήλες. Όταν άρχισαν να μετακινούνται για να βρουν νερό για τα ζώα τους, έφτασαν στις περιοχές του Εριγκάβο και του Ελ Αλφουέιν. Κάθε φορά με λιγότερα ζώα. Η 25χρονη κόρη του Farhia, είχε 100 κατσίκες και 100 πρόβατα. Κανένα δεν επιβίωσε.
To 2019 πέθαναν στη Ζιμπάμπουε πάνω από 100 ελέφαντες από την ξηρασία. Πέρσι, σημειώθηκαν 1.000 θάνατοι ζώων άγριας ζωής. Φέτος, η καταμέτρηση συνεχίζεται.
* Φωτογραφία: Ninno Jack jr/Unsplash
