Τα 5 πιο ζεστά έτη στην ιστορία του ανθρώπου, από τότε που υπάρχει καταγραφή, έχουν εμφανιστεί από το 2015 και μετά. Το 2020 ήταν η δεύτερη πιο ζεστή χρονιά. Τον φετινό Απρίλιο, η συγκέντρωση μορίων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ήταν 416 ανά εκατομμύριο, που είναι η μεγαλύτερη καταγραφή όλων των εποχών! Κάτι αντίστοιχο έχει συμβεί τα τελευταία 2 χρόνια και με το μεθάνιο και το οξείδιο του νατρίου. Οι απώλειες στον Αμαζόνιο από πυρκαγιές και την αποψίλωση αυξήθηκαν το 2019 και το 2020, με 1.1 εκατομμύρια εκτάρια να καίγονται πέρσι.
Η οξείδωση των ωκεανών έχει σημειώσει ρεκόρ το 2020. Τα μηρυκαστικά ζώα (αγελάδες, πρόβατα, αρνιά κλπ.) που απελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες μεθανίου, έχουν πληθυσμό 4 δισ. και μάζα μεγαλύτερη από αυτή των ανθρώπων και των θηλαστικών της άγριας ζωής.
Αυτά τα στοιχεία έρχονται να πλαισιώσουν μια περίοδο που σε παγκόσμια κλίμακα φέρνει σωρηδόν κύματα καύσωνα και οι ζωντανοί οργανισμοί, τα κράτη, οι υποδομές, δεν προλαβαίνουν να αντιμετωπίσουν το ένα και τους εμφανίζεται ένα δεύτερο.
Σε μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό BioScience, οι επιστήμονες που τη συνέταξαν, αναφέρουν ότι από τα 31 κριτήρια που έχουν θεσπιστεί επιστημονικά για να δείχνουν το μέγεθος της κλιματικής καταστροφής, τα 16 έχουν ήδη βρεθεί στο σημείο καμπής ή το έχουν ξεπεράσει. Στα πιο χαρακτηριστικά είναι η μάζα των πάγων στους πόλους, η υπερθέρμανση στους ωκεανούς και το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
«Υπάρχουν σαφείς αποδείξεις ότι πια βρισκόμαστε πολύ κοντά ή έχουμε ξεπεράσει το σημείο καμπής σε τομείς που σχετίζονται με τα συστήματα της Γης» αναφέρει ο Γουίλιαμ Ριπλ, καθηγητής στο Oregon State University κι ένας από τους συντάκτες της έρευνας. «Ένα μεγάλο μάθημα από τον Covid-19 είναι ότι ακόμα και η μεγάλη μείωση των μετακινήσεων και της κατανάλωσης που σημειώθηκαν, δεν είναι καν κοντά σε αυτό που απαιτείται για να αντιστραφεί η πορεία προς την καταστροφή. Απαιτούνται ριζικές μεταρρυθμίσεις» εξηγεί στη Guardian.
Μέσα σε όλη την παραπάνω μαυρίλα, η έρευνα σημειώνει και κάτι θετικό. Το 2020 και το 2021 ήταν ραγδαία η πτώση στις επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα και στην κατανάλωση. Κάτι που βέβαια θα φανεί στα επόμενα χρόνια αν συνέβη συνειδητά ή ήταν αποκλειστικά λόγω της πανδημίας.
Το όραμα του Όσλο
Η Νορβηγία που βρίσκεται στη Βόρεια Θάλασσα, ήταν για χρόνια ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς ορυκτών καυσίμων και έχει πραγματικά αφαιμάξει τη θαλάσσια περιοχή. Πλέον, θέλει να φτάσει στο άλλο άκρο και να γίνει ένας πιονέρος στον πόλεμο κατά της οικολογικής καταστροφής. Μπροστάρης σε αυτό είναι ο δήμαρχος του Όσλο, Ρέιμοντ Γιοχάνσεν.
Ο Γιοχάνσεν έχει συνάψει μια σύμβαση με την εταιρεία Forum για να χτιστεί ένας μεγάλος αποτεφρωτήρας αποβλήτων που θα συμβάλλει στην παρεμπόδιση της εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα και στη μεγαλύτερη ανακύκλωση. «Είναι μια από τις μεγαλύτερες φιλοδοξίες μου, είμαστε μια μικρή και ταυτόχρονα αρκετά μεγάλη περιοχή για να γίνουμε το πείραμα της δυτικής Ευρώπης».
Αυτή τη στιγμή στο Όσλο υπάρχει το Varme Plant, ένα εργοστάσιο δηλαδή που καίει απόβλητα και παράγει τεράστιες ποσότητες διοξειδίου. 400.000 τόνοι αποβλήτων καίγονται εκεί, με τους 100.000 να προέρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο. Από τις συνολικές εκπομπές διοξειδίου του Όσλο, το 15% είναι απ΄αυτή την καύση. Στο πλάνο του Γιόχανσεν είναι η ανάπτυξη μιας τεχνολογίας που αιχμαλωτίζει αυτές τις ποσότητες πριν διαρρεύσουν στην ατμόσφαιρα. Αν αυτή η μέθοδος πετύχει, τότε η Νορβηγία θα πετύχει τον στόχο της μείωσης των εκπομπών ρύπων ως το 2030 κατά 95%.
Το σχέδιο του Γιοχάνσεν μπορεί να γίνει πρότυπο για όλα τα αποτεφρωτήρια αποβλήτων στην Ευρώπη και να επιτρέψει στη Νορβηγία να γίνει ο συλλέκτης της ηπείρου όλων των ρύπων που θα τους αποθηκεύει σε μια αποθήκη διοξειδίου στη Βόρεια Θάλασσα. Το Svalbard των ρύπων, με πιο απλά λόγια.
Πώς θα γίνει αυτό; Η Νορβηγία θα παραλαμβάνει υπό τη μορφή υγρού διοξειδίου τα απόβλητα της Ευρώπης, θα τα μεταφέρει σε μια ακτή στα βόρεια και από εκεί θα αποθηκεύονται μόνιμα μέσω ενός αγωγού κάτω από τη Βόρεια Θάλασσα.
Το συνολικό κόστος για αυτό το πρότζεκτ είναι στο 1 δισ. ευρώ, με τη Νορβηγία και την Forum να βάζουν τα 700 εκατομμύρια και την Ευρώπη να συνεισφέρει με 300 εκατομμύρια ακόμα.
Φυσικά, υπάρχει και ο σκεπτικισμός, καθώς αρκετοί υποστηρίζουν ότι ένα τέτοιο σχέδιο θα φέρει εφησυχασμό στα κράτη που θα θεωρήσουν ότι δε χρειάζεται να προσπαθήσουν πολύ για να μειώσουν τις εκπομπές αέριων ρύπων και θα συνεχίσουν στο ίδιο μοτίβο. Ο Γιοχάνσεν τονίζει πως το Varme Plant είναι η έσχατη λύση για την κλιματική κρίση.
Το σχέδιο για τη διάσωση 1 εκατομμυρίου υπό εξαφάνιση ειδών
Σε συνέχεια των θετικών προσπαθειών της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας, πάνω από 200 επιστήμονες από 171 χώρες συνεργάστηκαν τα τελευταία 10 χρόνια με στόχο να δημιουργήσουν ένα νέο εργαλείο για την αναγνώριση 181 επαπειλούμενων ειδών, χλωρίδας και πανίδας, και για το πώς να τα οδηγήσουν ξανά σε διαδικασία ανάπτυξης του πληθυσμού τους.
Το IUCN Green Status είναι ένα εργαλείο που διαθέτει δεδομένα για τον πληθυσμό του κάθε είδους στο παρελθόν, τον σημερινό πληθυσμό, τα αποτελέσματα παλαιότερων προσπαθειών για διατήρηση των αριθμών και για το περιβάλλον στο οποίο ζουν. Έτσι, ο ρινόκερος της Σουμάτρα, ο κόνδορας της Καλιφόρνια, ο ορεινός γορίλλας, το ροζ περιστέρι, ο γκρι λύκος και το μαγκρόβιο Kandelia obovata θα μπορέσουν μέσα σε αυτόν τον αιώνα να δουν τους πληθυσμούς τους να αυξάνονται.
Είναι χαρακτηριστικό πως με τα δεδομένα αυτού του εργαλείου, υπολογίζεται ότι οι κόνδορες της Καλιφόρνια θα μπορέσουν να αυξηθούν κατά 75% ως το 2100, ενώ χάρη σε αυτό μπορούμε να γνωρίζουμε πως η ποταμίσια λιβελούδα που στις αρχές του αιώνα ήταν σε πορτοκαλί συναγερμό, τώρα έχει βρεθεί και πάλι στο πράσινο, με τον πληθυσμό της να είναι σε επίπεδα πολύ μακριά από τον κίνδυνο. Το πολύ ελπιδοφόρο της έρευνας είναι πως το 48% των πτηνών και θηλαστικών υπό εξαφάνιση, έχει βρεθεί στις ράγες της σωτηρίας και της άνθισης, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τον λύγκα της Ιβηρικής χερσονήσου και το πυγμαίο γουρούνι.
