Αν ένα έργο καθορίζει τον σύγχρονο γαλλικό κινηματογράφο, αυτό είναι το La Haine του 1995, το δράμα με τους τρεις νεαρούς μετανάστες που ζούσαν στα προάστια του Παρισιού. Αλλά το διαμαντάκι του Matthieu Kassovitz ήταν στην πραγματικότητα εμπνευσμένο από μια πραγματική τραγωδία. Όπως και η νέα μίνι σειρά Oussekine, η οποία είναι η πρώτη γαλλική παραγωγή από την Disney+.
Η ιστορία αφηγείται το τι συνέβη το 1986, όταν ο Γαλλο-Αλγερινός φοιτητής Malik Oussekine πέθανε υπό την κράτηση της αστυνομίας, προκαλώντας εθνική αναταραχή. «Είχε άμεσο αντίκτυπο στην γαλλική κοινωνία. Προκάλεσε την ακύρωση των προγραμματισμένων κυβερνητικών μεταρρυθμίσεων των πανεπιστημίων, γνωστών ως νόμος Devaquet», εξηγεί o Fabien Lemercier, ο Γάλλος ανταποκριτής για τον κινηματογραφικό ιστότοπο Cineuropa.
«Αλλά το πιο σημαντικό ήταν πως είχε μια πολύ ισχυρή και συνεχιζόμενη επιρροή στον τρόπο με τον οποίο το γαλλικό κοινό βλέπει και καταγγέλλει την αστυνομική βία». Επιπλέον, εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τη μεταχείριση της χώρας προς τους μετανάστες, ειδικά από τις πρώην αποικίες της, που εξακολουθούν να έχουν μεγάλη απήχηση σήμερα, τη στιγμή που η πρόσφατη προεδρική εκστρατεία αμφισβητήθηκε από την ακροδεξιά πολιτικό Marine Le Pen, η οποία είναι γνωστή για τις αντιμεταναστευτικές της πολιτικές, και χρωματίζεται από ερωτήματα σχετικά με τη γαλλική ταυτότητα, την ευρωπαϊκή ιθαγένεια και τη μεταχείριση της μουσουλμανικής κοινότητας.
H ιστορία παραμένει επίκαιρη, που εκτός από την τηλεοπτική σειρά, μια νέα ταινία ονόματι Nos Frangins αποτυπώνει τη νύχτα δολοφονίας του Oussekine, σε σκηνοθεσία Rachid Bouchareb. Θα κάνει ντεπούτο στο Φεστιβάλ Καννών τον Μάιο.
6 Δεκεμβρίου 1986: Η δολοφονία του Oussekine
Τη μοιραία νύχτα της 6ης Δεκεμβρίου, ο Oussekine είχε την ατυχία να περπατά σε έναν δρόμο του Παρισιού κοντά στις φοιτητικές διαμαρτυρίες, οι οποίες γίνονταν ενάντια στις προτεινόμενες αλλαγές στο σύστημα εισαγωγής στο πανεπιστήμιο και την εισαγωγή των διδάκτρων. Τη στιγμή εκείνη,η αστυνομία τον έπιασε σε μια προσπάθεια να καταστείλει τους διαδηλωτές.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, τον κυνήγησαν σε ένα κτίριο και τον χτύπησαν με ρόπαλα. Σε ρεπορτάζ που πραγματοποίησαν οι LA Times, καλέστηκε ασθενοφόρο, αλλά λίγη ώρα αργότερα, κατά την μεταφορά του στο νοσοκομείο, διαπιστώθηκε ο θάνατός του. Στη συνέχεια, ο εισαγγελέας σε ανακοίνωση του είπε ότι τα τραύματα που είχε υποστεί από τον ξυλοδαρμό δεν ήταν αρκετά σημαντικά για να τον σκοτώσουν και ότι πέθανε ως αποτέλεσμα καρδιακής προσβολής.
Ωστόσο, υπήρξαν ταραχές στο Παρίσι μετά το θάνατό του, που ανάγκασαν τη Γαλλία σε μια περίοδο προβληματισμού, ειδικά όταν αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ο Oussekine είχε πεθάνει στο στενό, όπου είχε χτυπηθεί από την αστυνομία. Τον Ιανουάριο του 1990, δύο αστυνομικοί, ο Jean Schmitt και ο Christophe Garcia, κατηγορήθηκαν για τον θάνατό του, αν και και οι δύο έλαβαν μόνο ποινές φυλάκισης με αναστολή. Τους επεβλήθησαν επιπλέον πειθαρχικές ποινές από την υπηρεσία τους.
Με το La Haine, το τραγικό περιστατικό άφησε αντίκτυπο στη γαλλική κουλτούρα, καθώς και στην κοινωνία γενικότερα. Ο θάνατος του Oussekine αναφέρεται στην αρχή της ταινίας, μέσω πλάνα αρχείου από τις ταραχές που έλαβαν χώρα μετά τον θάνατό του. Αλλά έχει αλλάξει η ίδια η Γαλλία στα 35 χρόνια από τον θάνατό του; Αυτό είναι το ερώτημα που αναπόφευκτα υποκινείται από τον Oussekine, ο οποίος εξετάζει αυτό το κομβικό γεγονός στις γαλλικές φυλετικές σχέσεις με τρόπο παρόμοιο με το πώς ο Steve McQueen έριξε πρόσφατα φως στη μαύρη βρετανική ιστορία και τις αδικίες σε αυτήν, στη διάσημη σειρά του BBC/Amazon Small.
Ο Oussekine αφηγείται την ιστορία του θανάτου του Oussekine από την οπτική γωνία των καταπιεσμένων – όχι μόνο του ίδιου του Oussekine αλλά και της οικογένειάς του, που αγωνίστηκαν για δικαιοσύνη. Ο δημιουργός της σειράς, Chevrollier, ήταν περίπου 10 ετών όταν συνάντησε για πρώτη φορά την τραγική ιστορία του Oussekine. Πολύ μικρός για να παρακολουθήσει το La Haine, άκουσε το όνομα σε ένα άλμπουμ ραπ εμπνευσμένο από την ταινία. «Ήταν ένα τραγούδι από το συγκρότημα Assassin που λεγόταν L’état Assassin, και το ρεφρέν ήταν “L’état Assassin, une example Malik Oussekine».
Τον Μάρτιο, το πρώτο επεισόδιο του Oussekine έπαιξε ως την παρουσίαση της βραδιάς κλεισίματος του γαλλικού τηλεοπτικού φεστιβάλ Series Mania στη Λιλ, όπου το κοινό ήταν μαγεμένο. Σε μια προσπάθεια να δοθούν πολλαπλές προοπτικές για τη ζωή και τον θάνατο του Malik, τα τέσσερα επεισόδια χωρίζονται. Το δεύτερο επικεντρώνεται στη συγκάλυψη της αστυνομίας, καθώς πρώτα είπαν ψέματα για το πότε και το πώς πέθανε ο Malik και στη συνέχεια προσπάθησαν να κρύψουν τις μαρτυρίες και τις αναφορές να βγουν στην επιφάνεια. Το τρίτο εξετάζει την ιστορία της οικογένειας του Oussekine, με αναδρομές στη ζωή τους στην Αλγερία που ξεκινά το 1977, καθώς εντοπίζει πώς οι γονείς του Malik πήραν την απόφαση να μετακομίσουν στη Γαλλία. Το τελευταίο επεισόδιο περιστρέφεται γύρω από τη δικαστική υπόθεση, θέτοντας φιλοσοφικά ερωτήματα σχετικά με τη μεταχείριση των μεταναστών και τι σημαίνει να είσαι μια πολυπολιτισμική κοινωνία.
Εθνικό κάλεσμα
«Υπήρξε μια περίοδος ελπίδας για πολλούς μετανάστες, ειδικά από τη βόρεια Αφρική, μετά την εκλογή του Προέδρου Μιτεράν [το 1981]», δηλώνει ο Chevrollier. Το 1984, η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Μιτεράν πραγματοποίησε μια σημαντική μεταρρύθμιση που ενίσχυσε τα δικαιώματα των μεταναστών εισάγοντας μια συνδυασμένη άδεια παραμονής και εργασίας για κατοίκους αλλοδαπών με ισχύ έως και 10 χρόνια. Ήταν μέρος μιας φιλοσοφίας που αποκτούσε δυναμική μετά τις διαμαρτυρίες στο Παρίσι, το 1968, ότι η ιδέα μιας μονολιθικής γαλλικής κουλτούρας ήταν ξεπερασμένη σε έναν κόσμο όπου οι πληθυσμοί μετατοπίζονταν πιο γρήγορα. «Αλλά ο θάνατος του Oussekine ήταν η αρχή μιας λιγότερο ρόδινης πραγματικότητας», εξηγεί ο Chevrollier.
Μέχρι τη στιγμή του θανάτου του Oussekine, πολλοί μετανάστες πίστευαν ότι μπορούσαν να ενσωματωθούν στη γαλλική κουλτούρα χωρίς κανένα πρόβλημα. Πράγματι, ενώ ο Malik προερχόταν από μουσουλμανικό υπόβαθρο, αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ήθελε να ασπαστεί τον καθολικισμό και να γίνει Ιησουίτης ιερέας τη στιγμή του θανάτου του. « Η οικογένεια Oussekine είχε πραγματικά αφομοιωθεί. Για αυτούς σήμαινε, ας αφήσουμε την αραβική μας κληρονομιά, και τώρα είμαστε Γάλλοι, κατά κάποιον τρόπο πιο Γάλλοι από τους ίδιους. Έτσι, ήταν ακόμη πιο συμβολικό το ότι αυτή η οικογένεια υπέφερε από την αστυνομική βαρβαρότητα και βρέθηκε στη μέση αυτής της πολιτικής καταιγίδας».
Αρχικά, ο Chevrollier σκέφτηκε να μετατρέψει την ιστορία σε ταινία, αλλά μετά την επιτυχία του The Bureau και του Baron Noir, μιας άλλης σειράς που βοήθησε να σκηνοθετήσει, άρχισε να βλέπει την ιστορία ως μίνι σειρά. Αυτό που προσθέτει στο συναίσθημα της σειράς και την αίσθηση ότι αυτή θα μπορούσε να είναι η οριστική δήλωση για τον θάνατο, είναι ότι η Chevrollier είχε την υποστήριξη της οικογένειας Oussekine. Πέρασε ένα χρόνο μιλώντας με την οικογένεια και παίρνοντας πληροφορίες για το τι συνέβη από τη δική τους οπτική γωνία, καθώς και πρόσβαση στα προσωπικά τους έγγραφα. Μίλησε επίσης με την αστυνομία που εργαζόταν στο Παρίσι την εποχή της υπόθεσης, με δικηγόρους, ακόμη και με μάρτυρες της αστυνομικής δράσης.
Φυσικά, ενώ ο Chevrollier προσπάθησε να παραμείνει όσο το δυνατόν πιο κοντά στα γεγονότα, παραδέχεται ότι ορισμένες από τις σκηνές είναι φανταστικές και προστέθηκαν για δραματικό αντίκτυπο. «Αλλά το κίνητρό μας ήταν ότι είπαμε την αλήθεια όπως τη βρήκαμε», δηλώνει. «Δεν προστατεύουμε κανέναν, ούτε την οικογένεια Oussekine, ούτε την αστυνομία ή τους πολιτικούς».
Η σειρά προορίζεται να ανοίξει συζητήσεις στη Γαλλία με τον ίδιο τρόπο που το Small Axe δημιούργησε συζήτηση στο Ηνωμένο Βασίλειο, γύρω από τις θεσμικές προκαταλήψεις της χώρας. Ο Chevrollier είδε το Small Axe καθώς μπήκε στην παραγωγή για το Oussekine και εμπνεύστηκε από αυτό. Μια ερώτηση που έκανε σε όλους τους ανθρώπους που πήρε συνέντευξη ήταν: «Τι είδους άνθρωπος ήσασταν το 1986;». Αλλά είναι ενδιαφέρον, ενώ η σειρά του δείχνει πώς ήταν το 1986, φαίνεται επίσης σιωπηρά να ανατρέπει τα δεδομένα και να ρωτά το κοινό: πόσο πραγματικά έχει αλλάξει από το 1986 και έχει γίνει η Γαλλία περισσότερο ή λιγότερο ανεκτική ως χώρα; Ό,τι κι αν σκεφτεί κανείς γι’ αυτό, το γεγονός είναι ότι ο θάνατος του Oussekine παραμένει μια ανοιχτή πληγή.
Διαβάστε ακόμη στο intronews.gr:
Doctor Who: Πόση πολιτική κρύβεται πίσω από την επιλογή του Ncuti Gatwa;
