Το μάτι του θεατή δεν είναι εύκολο να ξεφύγει από τη συνηθισμένη οπτική. Έχει μάθει να παρατηρεί, αλλά όχι να κατανοεί αν δεν του υποδείξουν. Στο Severance έχουμε μια από τις σπάνιες περιπτώσεις όπου το μάτι του θεατή, όσο και να μη μπορεί, είναι αναγκασμένο να επεξεργαστεί την ίδια στιγμή, να κατανοήσει αυτό που βλέπει. Και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο καθίσταται μια τόσο δύσκολη σειρά ως προς την απαίτησή της από τον θεατή.
Μιλήσαμε εδώ τις προάλλες για την τεχνική των τριών χρωμάτων ανά πλάνο, με την οποία καταφέρνει ο αφηγητής να προκαθορίσει το συναίσθημα του θεατή σε κάθε σκηνή, σε κάθε στιγμή. Δεν είναι η μόνη τεχνική λεπτομέρεια που παρατηρεί κανείς στο Severance και μαθαίνει από αυτή την κινηματογραφική αφήγηση.
Σε όλα τα επεισόδια, ειδικά σε αυτά που ολοκληρώνεται η 2η σεζόν, το Severance εφαρμόζει την τεχνική Dolly Zoom, γνωστή και ως Vertigo Effect ή Hitchcock Zoom. Πρόκειται για μια λήψη που χρησιμοποίησε κατά κόρον ο Άλφρεντ Χίτσκοκ στην ταινία Vertigo και επιτυγχάνει ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος: έναν ίλιγγο στον θεατή.
Τι πετυχαίνει το Severance με το Dolly Zoom
Στο Severance το dolly zoom είναι από τις θεμελιώδεις τεχνικές της σειράς για να μπορέσει να δώσει το μήνυμά της. Πρόκειται για μια διαδικασία στην οποία η κάμερα κινείται προς μια κατεύθυνση και κάνει zoom αντίθετα από αυτή την κατεύθυνση. Πιο συνηθισμένο είναι να πηγαίνει η κάμερα προς τα πίσω, άρα να απομακρύνεται από το background της σκηνής, και να κάνει zoom in, φέρνοντας μπροστά το αντικείμενο του ενδιαφέροντος, είτε είναι όντως αντικείμενο είτε πρόσωπο. Λιγότερο σύνηθες είναι η κάμερα να εστιάζει στο background και να κάνει zoom out για να σπρώξει στον χώρο προς τα πίσω το πρόσωπο/αντικείμενο.
Λειτουργεί, για να το πούμε σχηματικά, η κάμερα σαν το κενό στο διάστημα. Διαστέλλεται και μεγαλώνει την απόσταση ανάμεσα σε δύο σημεία, χωρίς αυτά να κινηθούν.
Το dolly zoom ή zolly, στοχεύει στο να προκαλέσει μια ζάλη στον θεατή, μια αίσθηση ιλίγγου και εξαρτάται το αποτέλεσμα από τρία στοιχεία: την κατεύθυνση, τη σκηνοθεσία δηλαδή, το εύρος συγκέντρωσης του φακού και την ταχύτητα με την οποία κινείται η κάμερα προς την κατεύθυνσή της.
Στο Severance βέβαια, έχουμε και μια ειδική συνθήκη. Δεν υπάρχει τίποτα στο background όταν χρησιμοποιείται αυτή η τεχνική. Οι πρωταγωνιστές είναι αυτοί που βρίσκονται στο κάδρο και πίσω τους είναι κενό, ένας τοίχος ή ένας διάδρομος μονοχρωματικός. Δεν υπάρχουν πολλά αντικείμενα στο κάδρο. Και η κάμερα έχει ήδη εστιάσει στα πρόσωπα.
Αυτό πετυχαίνει το εξής: ο θεατής του Severance να κατανοεί πρωτίστως την μετάβαση των χαρακτήρων από Outies σε Innies, δηλαδή από τους εαυτούς τους εκτός της Lumon, σε αυτούς εντός Lumon.
Με το dolly zoom, ειδικά στο ασανσέρ, ως θεατές βλέπουμε τα κεφάλια να γίνονται σαν πλαστελίνες, να αποκτούν κυματισμούς, να μεταβάλλονται. Αυτό μας κάνει να νιώθουμε πώς μπορεί να είναι αυτή η εγκεφαλική μετάβαση από Outie σε Innie στο Severance.
Το Zolly, είναι μια τεχνική που σίγουρα την έχεις δει σε άλλες σειρές ή ταινίες, όπως το Breaking Bad, αλλά δεν είχες κατανοήσει την ίδια στιγμή τι είναι αυτό το effect που έχει πάνω σου. Φυσικά, στη σκηνή που χρησιμοποιείται, δεν αρκεί μόνη της. Λειτουργεί ως συμπλήρωμα, εξυπηρετεί κάτι που ορίζουν οι διάλογοι.
Άλλα παραδείγματα
Δείτε, για παράδειγμα, μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις, στο Lord of The Rings: The Fellowship of the Ring. Όταν ο Φρόντο και ο Σαμ αρχίζουν το ταξίδι τους από το Σάιρ προς το Μπρι, αφού έχουν πετύχει τον Πίπιν και τον Μέρι, τρέχουν να γλυτώσουν από τον Μάγκοτ, από τον οποίο έκλεψαν κάμποσα λαχανικά. Οι 4 κουτρουβαλάνε σε ένα δάσος και καταλήγουν σε ένα μονοπάτι.
Εκεί πρώτα διαμείβεται μια αστεία στιχομυθία μεταξύ Σαμ, Μέρι και Πίπιν. Μετά, η κάμερα πάει στον Φρόντο που στέκεται όρθιος λίγο πιο πέρα και κοιτάζει το μονοπάτι στο βάθος. Στο βλέμμα του φαίνεται πως αντιλαμβάνεται ότι πλησιάζει το κακό που αναζητά το Δαχτυλίδι. Εκεί έρχεται το Dolly Zoom να μικρύνει την απόσταση από μια αψίδα από κλαδιά που μοιάζει με την πύλη για το σκοτάδι του Σάουρον. Και η πύλη έρχεται κι αυτή πιο κοντά. Μετά, η κάμερα εστιάζει στο πρόσωπο του Φρόντο.
Χάρη σε αυτή την αλληλουχία, μπορεί ο θεατής σε αυτή τη σκηνή να κατανοήσει ότι έρχεται ένα Δαχτυλιδοφάντασμα για να πάρει το δαχτυλίδι και δημιουργεί έναν κλοιό γύρω από τα Χόμπιτ, μια αίσθηση αιχμαλωσίας, ότι δεν υπάρχει διαφυγή. Κι ο θεατής γίνεται Χόμπιτ.
Αυτό συμβαίνει και στο Severance. Ο θεατής είναι μέρος της ιστορίας με το Dolly Zoom. Αυτή η τεχνική επιβεβαιώνει ότι το Severance είναι μια αριστοτεχνικά δομημένη σειρά, γεμάτη επιλογές από το σενάριο και τη σκηνοθεσία, που ολες πρεσβεύουν το ίδιο όραμα.
Δείτε και μερικά ακόμα δείγματα στο ακόλουθο βίντεο.
