Περιεχόμενα
Η 18χρονη σκιέρ Eileen Gu είναι αδιαμφισβήτητα το πρόσωπο των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων. Η άνοδος της στην κορυφή ήταν μετέωρη, ενώ η δημοτικότητά της στην Κίνα έχει εκτιναχθεί ενόψει των Αγώνων. «Η πριγκίπισσα του χιονιού Gu Ailing έμελλε να λάμψει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του σπιτιού», γράφουν στα κρατικά μέσα ενημέρωσης Xinhua, αναφερόμενη στην Gu με το κινέζικο όνομά της.
Η Gu μεγάλωσε στις ΗΠΑ, αλλά δεν ξεχνάει την καταγωγή της. Γεννήθηκε εκεί από Κινέζα μητέρα και Αμερικανό πατέρα. Σε μικρή ηλικία ανακάλυψε για πρώτη φορά την αγάπη της για το άθλημα. Το 2015, λίγους μόλις μήνες αφότου έφτασε στο πρώτο της βάθρο στο Παγκόσμιο Κύπελλο, ανακοίνωσε την επιθυμία της να αγωνιστεί για την Κίνα αντί για τις ΗΠΑ. Η απόφαση αν και την έφερε στο προσκήνιο, την έριξε.
Ειδικά εν μέσω της κρίσης μεταξύ των δύο παγκόσμιων δυνάμεων και σε μια εποχή γεωπολιτικών εντάσεων, είναι πολύ δύσκολο να το διαχειριστεί. Από τη μια προσπαθεί να εκπροσωπήσει τη «μαμά» πατρίδα της, μια χώρα που δέχεται πυρά στη Δύση για εικαζόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και να διατηρήσει τις ισορροπίες στον τόπο διαμονής της. Παράλληλα συνεχίζει την αθλητική της καριέρα σε έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες της πρόσφατης ιστορίας.
«Ήταν μια δύσκολη απόφαση για εμένα. Είμαι περήφανη για την κληρονομιά μου και εξίσου περήφανη για την αμερικανική μου ανατροφή» έγραψε χαρακτηριστικά σε μια ανάρτηση στο Instagram. Από τότε έγινε δημοφιλής στην Κίνα, με το πρόσωπό της να φιγουράρει σε διαφημιστικές πινακίδες και εξώφυλλα περιοδικών. Διαφημιστικά βίντεο πριν από τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς δείχνουν τον Gu να κάνει κόλπα στον αέρα και να τρέχει στο Σινικό Τείχος.
Έχει σχεδόν 2 εκατομμύρια ακολούθους στην κινεζική πλατφόρμα κοινωνικών μέσων Weibo, καθώς και πολλούς Κινέζους χορηγούς, deals με διάφορα brands και ομάδες που παρακολουθούν κάθε της κίνηση. Η Gu έχει το σήμα κατατεθέν για μια φιλόδοξη Κίνα, η οποία μπορεί να τραβήξει ξένα ταλέντα και να διαμορφώσει έναν νέο τύπο Κινέζου αθλητή στην παγκόσμια σκηνή.
Πολλοί αθλητές της κινεζικής εθνικής ομάδας έρχονται από το εξωτερικό
Πάντως, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Πεκίνου έχουν κι άλλους αθλητές που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό και πλέον αγωνίζονται για την Κίνα, πολλοί από τους οποίους προέρχονται από τη Βόρεια Αμερική. Πάνω από 12 αθλητές που εκπροσωπούν την Κίνα είναι γεννημένοι στο εξωτερικό. Για παράδειγμα μόνο στην ομάδα χόκεϊ ανδρών, μόλις έξι από τα 25 μέλη είναι ντόπιοι.
Αν και η αλλαγή ιθαγένειας στον αθλητισμό είναι σύνηθες φαινόμενο, για την Κίνα είναι κάτι πρωτοφανές. Πρόκειται για μια εξαιρετικά ομοιογενής χώρα με μερικούς από τους αυστηρότερους κανόνες μετανάστευσης στον κόσμο. Πέρα από εκείνους που κατάγονται από την Κίνα, όπως ο γεννημένος στον Καναδά παίκτης χόκεϋ, Brandon Yip, και η γεννημένη στην Αμερική πατινέρ, Zhu Yi, υπάρχουν και κάποιοι Καυκάσιοι, που δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τη χώρα.
Tα κινεζικά μέσα είναι επικριτικά με τους «ξένους» αθλητές, όποτε οι συνθήκες το ορίζουν. Η 19χρονη Zhu όταν τερμάτισε τελευταία στο γυναικείο ομαδικό πρόγραμμα, ξέσπασε ένα τεράστιο κύμα αντιδράσεων και δέχθηκε αρκετή αποδοκιμασία. Στο Weibo, το hashtag «Zhu Yi has fallen» πήρε 200 εκατομμύρια προβολές μέσα σε λίγες μόνο ώρες. Πολλοί αναρωτήθηκαν γιατί επιλέχθηκε εκείνη για την ομάδα σε βάρος μιας αθλήτριας που γεννήθηκε στην Κίνα,.
Από την άλλη, τα media δείχνουν περισσότερη επιείκεια στο Yip, καθώς θεωρείται φαβορί και προκρίθηκε στους τελικούς του Big Air στον πρώτο της προκριματικό διαγωνισμό τη Δευτέρα. Δεν είναι σίγουρο εάν αυτή η λατρεία θα συνεχιστεί εάν δεν κερδίσει τα χρυσά μετάλλια που αναμένεται. Για κάποιους θεωρείται ένα αχάριστο Αμερικανάκι. Κάποιοι τον κατηγόρησαν ότι τοποθετεί το κέρδος και το κύρος πάνω από τη θέση σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με τους επικριτές να έχουν ιδιαίτερο στόχο τις υψηλού προφίλ χορηγίες που έχει κερδίσει στην Κίνα.
Να υπενθυμίσουμε ότι οι ΗΠΑ ηγούνται ενός διπλωματικού μποϊκοτάζ των Αγώνων, επικαλούμενες τις υποτιθέμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά των Μουσουλμάνων Ουιγούρων στη δυτική περιοχή Σιντζιάνγκ της Κίνας. Ο Gu δεν τοποθετήθηκε πάνω σε αυτό το θέμα.
Αν και προσπαθεί να διατηρήσει τις ισορροπίες και να εκφράσει τα δύο μέρη της πολιτισμικής του κληρονομιάς, ανεβάζοντας περιεχόμενο και στις δύο γλώσσες, φαίνεται ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Μπορεί ο ίδιος να έχει επιλέξει να απέχει από την πολιτική, αλλά ότι ο κόσμος δεν θα την αφήσει. Η «αγκαλιά» της Κίνας Στον Gu αντανακλά επίσης την αδιάλλακτη άποψή της για την εθνικότητα, η οποία έχει γίνει ξεκάθαρη από τον Κινέζο Πρόεδρο Xi Jinping: είτε είσαι Κινέζος είτε δεν είσαι.
Η Κίνα απαγορεύει σε κάποιον να έχει διπλή υπηκοότητα
Και κάπου εδώ τίθεται το θέμα της υπηκοότητας. Η Κίνα δεν επιτρέπει τη διπλή υπηκοότητα, με την κυβέρνηση να καταπιέζει τα τελευταία χρόνια και να ενθαρρύνει το κοινό να αναφέρει άτομα που κατέχουν κρυφά δύο διαβατήρια. Υπάρχουν ελάχιστες εξαιρέσεις στον κανόνα και είναι απίθανο να ισχύει για τους εν λόγω αθλητές.
Για να πάρουν την κινεζική υπηκοότητα, πρέπει να αρνηθούν την πρώτη τους, κάτι που οι αθλητές αυτοί δεν έχουν κάνει. Ο Gu δεν κοινοποίησε ποτέ δημόσια εάν παραιτήθηκε από την αμερικανική υπηκοότητα για να εκπροσωπήσει την Κίνα και οι εικασίες αυξήθηκαν μετά την αίτηση για το Πρόγραμμα Προεδρικών Υποτρόφων των ΗΠΑ το 2021, το οποίο είναι ανοιχτό μόνο σε πολίτες των ΗΠΑ ή μόνιμους κατοίκους. Ο επίσημος ιστότοπος των Ολυμπιακών Αγώνων φάνηκε να επιβεβαιώνει την κατάστασή της σε ένα άρθρο του Ιανουαρίου που αναφερόταν στη «διπλή υπηκοότητα» του Gu.
Το πιο πιθανό είναι να παράκαμψαν την απαγόρευση για τους αθλητές. Από τότε που ο Xi ανήρθε στην εξουσία, έχει επανειλημμένα υποστηρίξει ότι και οι Κινέζοι στο εξωτερικό ανήκουν στο έθνος, ενώ δεσμεύτηκε να τους ενώσει με τους συγγενείς τους στην Κίνα σε μια προσπάθεια να επιτύχει το «κινεζικό όνειρο». Φαίνεται ότι ο Gu είναι μέρος αυτού του ονείρου, με την κυβέρνηση και τη μηχανή προπαγάνδας της να τον διεκδικούν με κάθε «νοθευμένο» μέσο.
«Έχω πολύ βαθιές ρίζες στην Κίνα», είπε ο Gu στο κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο CCTV, σύμφωνα με την κρατική εθνικιστική ταμπλόιντ Global Times. Πρόσθεσε ότι βρισκόταν στην Κίνα όταν ανακοινώθηκε ότι οι Χειμερινοί Αγώνες θα διεξαχθούν στο Πεκίνο και τότε πήρε την απόφαση να αγωνιστεί για αυτή. «Κάποτε οι άνθρωποι ήθελαν να είναι Αμερικανοί, οπότε γιατί να μην αποδεχτείτε ότι οι άνθρωποι θέλουν να είναι Κινέζοι τώρα;» λένε χαρακτηριστικά κάποιοι, υπερηφανευόμενοι για τις επιλογές των αθλητών τους.
