Κάθε καλοκαίρι η ίδια συζήτηση. Ένα δημοσίευμα, ένα ραντεβού, μια εξαγγελία. «Ετοιμάζεται η European Super League», το κλειστό πρωτάθλημα μεταξύ των κορυφαίων κλαμπ της Ευρώπης. Άλλοτε υπό μορφή διαρροής, κάποιες φορές (λίγες) με επίσημη ανακοίνωση.
Δεν αργεί πολύ να ανάψει η φωτιά. Απ’ όλη την Ευρώπη ακούγονται φωνές διαμαρτυρίας, που ξεκινούν από την απλή ανησυχία και φτάνουν ως την οργή. «Κερδοσκόποι, κάτω τα χέρια από το ποδόσφαιρο» η επωδός-σύνθημα, ακόμα κι από οπαδούς των ομάδων που, αν προχωρούσε το εγχείρημα, θα ήταν μέσα στο κόλπο.
Αθεράπευτα ρομαντικοί οι περισσότεροι, θιασώτες του «Against Modern Football» στα όνειρά τους, προ(σ)καλούν τους έχοντες και κατέχοντες ώστε να διατηρηθεί το υπάρχον στάτους κβο. Το οποίο χαρακτηρίζουν και δημοκρατικό. Ότι δίνει την ευκαιρία και στον αδύναμο, αν τον ευνοήσουν οι συγκυρίες, έχει μια καλή φουρνιά, κάνει καλά αποτελέσματα, να φτάσει στην κορυφή του ποδοσφαιρικού Ολύμπου, την κατάκτηση του UEFA Champions League.
Τα παραδείγματα στη φαρέτρα τους είναι συγκεκριμένα: Η πορεία-όνειρο της Λέστερ στην πανάκριβη Πρέμιερ Λιγκ, ο ιστορικός αλλά «φτωχός» Άγιαξ στα ημιτελικά, η Ουνιόν Βερολίνου πρωτοπόρος στη Μπουντεσλίγκα. Παραδείγματα αποσπασματικά, ικανά για να συντηρήσουν το αφήγημα της ποδοσφαιρικής δημοκρατικότητας. Πλην όμως, τα στοιχεία λένε άλλα.
Οι ίδιοι και οι ίδιοι στο προσκήνιο
Ποιες ομάδες κατάφεραν να πανηγυρίσουν την πρόκρισή τους στα προημιτελικά του UEFA Champions League τα τελευταία 25 χρόνια; Είναι μια επίκαιρη ερώτηση, δεδομένου ότι την εβδομάδα που πέρασε ξεκαθάρισαν και οι «8» για την αγωνιστική σεζόν 2022-23. Ένα διάστημα 25 χρόνων είναι πολύ μεγάλο: Ξεπερνάει θητείες προπονητών και συγκειμένων παικτών, βρίσκεται πάνω από αγωνιστικές συγκυρίες και ισχυρές παραγοντικές δυνάμεις. Καταγράφει, δηλαδή, ακριβώς τι συμβαίνει.
Τι δείχνει αυτή η καταγραφή; Ότι σε επίπεδο συλλόγων, αλλά και κρατών που «τροφοδοτούν» το ανώτερο επίπεδο του UEFA Champions League, στην ουσία παρακολουθούμε European Super League χωρίς να το ξέρουμε! Οι ίδιες και οι ίδιες ομάδες βρίσκονται στο προσκήνιο το τελευταίο ένα τέταρτο του αιώνα και τίποτα δεν δείχνει ότι η εικόνα θα αλλάξει άρδην τόσο στο άμεσο, όσο και στο απώτερο μέλλον. Αν βγάλουμε απ’ έξω τη φάση των ομίλων, όταν τα πράγματα σοβαρεύουν και το κατσαρόλι αρχίζει να αχνοφαίνεται στον ορίζοντα, οι πρωταγωνιστές είναι οι ίδιοι και οι ίδιοι. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, που απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Στην τελευταία 25ετία οι ομάδες που κατάφεραν να έχουν συμμετοχή στην προημιτελική φάση της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης είναι ακριβώς 46. Ο αριθμός φαίνεται μεγάλος. Οι 20 απ’ αυτές, όμως, έφτασαν εκεί μόνο μία φορά. Ανάμεσά τους και οι δύο ελληνικές ομάδες, ο Παναθηναϊκός το 2002 και ο Ολυμπιακός το 1999.
Ο βολικός αριθμός 15
Μόλις 26 ομάδες, λοιπόν, από τις δεκάδες χιλιάδες που υπάρχουν στη γηραιά ήπειρο, έφτασαν ως τα προημιτελικά πάνω από μία φορές. Αν απομονώσουμε, μάλιστα, τις ομάδες που είχαν παρουσία στα προημιτελικά τουλάχιστον 5 φορές (δηλαδή είχαν παρουσία στο 20% των διοργανώσεων) μας προκύπτει ο αριθμός 15, ένας πολύ «βολικός» αριθμός για την δημιουργία μιας κλειστής ευρωπαϊκής λίγκας.
Μια ματιά στον πίνακα δεν θα σας αιφνιδιάσει καθόλου. Τα «βαριά χαρτιά» είναι εκεί σχεδόν πάντα. Με guest παρουσίες, που προσθέτουν καμιά φορά λίγο αλατοπίπερο, αλλά χωρίς ελπίδες να φτάσουν ως το τέλος.
Άλλωστε, αν κάναμε το ίδιο μόνο για τις ομάδες που είχαν παρουσία στα ημιτελικά του θεσμού, οι αριθμοί θα ήταν ακόμα πιο αποκαρδιωτικοί: Μόλις 29 ομάδες το κατάφεραν έστω μία φορά (πιθανόν να γίνουν 30 αν η Νάπολι τα καταφέρει φέτος) και μόλις 17 περισσότερες από μία φορές.
Στο επίπεδο των κρατών, μάλιστα, ο συγκεντρωτισμός είναι ακόμα μεγαλύτερος. Από τις 55 χώρες-μέλη της ΟΥΕΦΑ μόνο 12 έχουν δει ομάδα τους στα προημιτελικά. Οι Big5 (Αγγλία, Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία και Γαλλία) έχουν καλύψει συνολικά τις 176 από τις 200 θέσεις (8 ομάδες προημιτελικών Χ25 χρόνια). Αυτό δίνει ένα ποσοστό σχεδόν 88%, που μόνο δημοκρατικό δεν λογίζεται.
Πού καταλήγουμε; Ωραία, αν γίνει μία κλειστή ποδοσφαιρική ευρωπαϊκή λίγκα θα σβήσουν οι ελπίδες κάθε φιλόδοξης «Σταχτοπούτας» του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Αλλά μήπως τώρα υπάρχουν; Αυτό που βλέπουμε είναι στην ουσία μια κλειστή λίγκα με συλλόγους-προσκεκλημένους, οι οποίοι γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι κατά 99,999% θα αποχωρήσουν πριν ανάψει το γλέντι…
ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΑΝΑ ΣΥΛΛΟΓΟ
19 συμμετοχές
Μπάγερν Μονάχου: Πρωταθλήτρια (2020, 2013, 2001), Φιναλίστ (2012, 2010, 1999), Ημιτελικοί (2018, 2016, 2015, 2014, 2000), Προημιτελικοί (2022, 2021, 2017, 2009, 2007, 2005, 2002) +2023
17 συμμετοχές
Ρεάλ Μαδρίτης: Πρωταθλήτρια (2022, 2018, 2017, 2016, 2014, 2002, 2000), Ημιτελικοί (2021, 2015, 2013, 2012, 2011, 2004, 2003, 2001, 1999) + 2023
Μπαρτσελόνα: Πρωταθλήτρια (2015, 2011, 2009, 2006), Ημιτελικοί (2019, 2013, 2010, 2008, 2002, 2000), Προημιτελικοί (2020, 2018, 2017, 2016, 2014, 2012, 2003)
12 συμμετοχές
Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ: Πρωταθλήτρια (2008, 1999), Φιναλίστ (2011, 2009), Ημιτελικοί (2007, 2002), Προημιτελικοί (2019, 2014, 2010, 2003, 2001, 2000)
Τσέλσι: Πρωταθλήτρια (2021, 2012), Φιναλίστ (2008), Ημιτελικοί (2014, 2009, 2007, 2005, 2004), Προημιτελικοί (2022, 2011, 2000) +2023
9 συμμετοχές
Λίβερπουλ: Πρωταθλήτρια (2019, 2005), Φιναλίστ (2022, 2018, 2007), Ημιτελικοί (2008), Προημιτελικοί (2021, 2009, 2002)
Γιουβέντους: Φιναλίστ (2017, 2015, 2003), Ημιτελικοί (1999), Προημιτελικοί (2019, 2018, 2013, 2006, 2005)
7 συμμετοχές
Μάντσεστερ Σίτι: Φιναλίστ (2021), Ημιτελικοί (2022, 2016), Προημιτελικοί (2020, 2019, 2018) +2023
Ίντερ: Πρωταθλήτρια (2010), Ημιτελικοί (2003), Προημιτελικοί (2011, 2006, 2005, 1999) +2023
Μίλαν: Πρωταθλήτρια (2007, 2003), Φιναλίστ (2005), Ημιτελικοί (2006), Προημιτελικοί (2012, 2004) +2023
6 συμμετοχές
Ατλέτικο Μαδρίτης: Φιναλίστ (2016, 2014), Ημιτελικοί (2017), Προημιτελικοί (2022, 2020, 2015)
Παρί Σεν Ζερμέν: Φιναλίστ (2020), Ημιτελικοί (2021), Προημιτελικοί (2016, 2015, 2014, 2013)
Πόρτο: Πρωταθλήτρια (2004), Προημιτελικοί (2021, 2019, 2015, 2009, 2000)
Άρσεναλ: Φιναλίστ (2006), Ημιτελικοί (2009), Προημιτελικοί (2010, 2008, 2004, 2001),
5 συμμετοχές
Μπενφίκα: Προημιτελικοί (2022, 2016, 2012, 2006) +2023
Λυών: Ημιτελικοί (2020, 2010), Προημιτελικοί (2006, 2005, 2004)
4 συμμετοχές
Ντόρτμουντ: Φιναλίστ (2013), Προημιτελικοί (2021, 2017, 2014)
Βαλένθια: Φιναλίστ (2001, 2000), Προημιτελικοί (2007, 2003)
3 συμμετοχές
Μονακό: Φιναλίστ (2004), Ημιτελικοί (2017), Προημιτελικοί (2015)
Βιγιαρεάλ: Ημιτελικοί (2022, 2006), Προημιτελικοί (2009)
Ρόμα: Ημιτελικοί (2018), Προημιτελικοί (2008, 2007)
Λα Κορούνια: Ημιτελικοί (2004), Προημιτελικοί (2002, 2001)
2 συμμετοχές
Τότεναμ: Φιναλίστ (2019), Προημιτελικοί (2011)
Άγιαξ: Ημιτελικοί (2019), Προημιτελικοί (2003)
Γαλατασαράι: Προημιτελικοί (2013, 2001)
Σάλκε: Ημιτελικοί (2011), Προημιτελικοί (2008)
Αϊντχόφεν: Ημιτελικοί (2005), Προημιτελικοί (2007)
1 συμμετοχή
Λειψία: Ημιτελικοί (2020)
Αταλάντα: Προημιτελικοί (2020)
Σεβίλλη: Προημιτελικοί (2018)
Λέστερ: Προημιτελικοί (2017)
Βόλφσμπουργκ: Προημιτελικοί (2016)
Μάλαγα: Προημιτελικοί (2013)
Μαρσέιγ: Προημιτελικοί (2012)
ΑΠΟΕΛ: Προημιτελικοί (2012)
Σαχτάρ Ντόνετσκ: Προημιτελικοί (2011)
Μπορντό: Προημιτελικοί (2010)
ΤΣΣΚΑ Μόσχας: Προημιτελικοί (2010)
Φενέρμπαχτσε: Προημιτελικοί (2008)
Μπάγερ Λεβερκούζεν: Φιναλίστ (2002)
Παναθηναϊκός: Προημιτελικοί (2002)
Λιντς: Ημιτελικοί (2001)
Λάτσιο: Προημιτελικοί (2000)
Ντινάμο Κιέβου: Ημιτελικοί (1999)
Ολυμπιακός: Προημιτελικοί (1999)
Καϊζερσλάουτερν: Προημιτελικοί (1999)
Νάπολι: (2023)
ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΑΝΑ ΚΡΑΤΟΣ
Ισπανία: 52 συμμετοχές με 8 ομάδες
Αγγλία: 50 συμμετοχές με 8 ομάδες
Γερμανία: 29 συμμετοχές με 7 ομάδες
Ιταλία: 29 συμμετοχές με 7 ομάδες
Γαλλία: 16 συμμετοχές με 5 ομάδες
Πορτογαλία: 11 συμμετοχές με 2 ομάδες
Ολλανδία: 4 συμμετοχές με 2 ομάδες
Τουρκία: 3 συμμετοχές με 2 ομάδες
Ελλάδα: 2 συμμετοχές με 2 ομάδες
Ουκρανία: 2 συμμετοχές με 2 ομάδες
Κύπρος: 1 συμμετοχή με 1 ομάδα
Ρωσία: 1 συμμετοχή με 1 ομάδα
