Περιεχόμενα
Αν οι προηγούμενες γενιές έβλεπαν το χρήμα ως ένα από τους πιο καθοριστικούς παράγοντες της ύπαρξής τους, η Gen Z κυριολεκτικά το θεωρεί… πετσετάκια να παίρνεις με τη σέσουλα να γράφεις ραβασάκια, όπως έλεγε κάποτε ένα τραγούδι.
Η γενιά του «αγοράζω τα πάντα, δεν έχω τίποτα» έχει δει το κόστος ζωής να εκτοξεύεται στα ύψη. «Δονείται» κατά συνέπεια στην διάρκεια της ενηλικίωσής της και ορισμένοι ειδικοί λένε ότι έχουν δίκιο να νιώθουν με αυτό τον τρόπο για το χρήμα.
Είναι η γενιά που δεν ανησυχεί για τη συνταξιοδότηση (όχι ότι οι λίγο προηγούμενες γενιές τη βλέπουμε ως ενδεχόμενο να μας συμβεί) -αλλά ούτε και είναι ακριβώς αισιόδοξη γι’ αυτήν.
«Έχουμε την κλιματική αλλαγή, τον πόλεμο -είναι σαν να αναρωτιούνται “θα είμαστε εδώ για να βγούμε στη σύνταξη;”».
Τα άτομα που ανήκουν στην Gen Z, την ομάδα που γεννήθηκε μεταξύ 1997 και 2012, υποψιάζονται ότι η γενιά τους μπορεί να μην αποκτήσει ποτέ ιδιόκτητο σπίτι, να συγκεντρώσει άνετες συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις ή να επιτύχει άλλα παραδοσιακά οικονομικά ορόσημα.
Οι δημιουργοί περιεχομένου της Gen Z εκφράζουν δυνατά τον μηδενισμό τους στο TikTok και εκφράζουν την απογοήτευσή τους για αυτό που αποκαλούν «ανέφικτους οικονομικούς στόχους». Αλλά οι ειδικοί λένε ότι τα δυσαρεστημένα TikTok δεν λένε τα πράγματα ως έχουν.
Gen Z: Ο μηδενισμός κυβερνά τον αλγόριθμο
Η Ajla Brama, μια 26χρονη δημιουργός περιεχομένου και σύμβουλος Κοινωνικών Μέσων που γεννήθηκε στην Αλβανία, χρησιμοποιεί το TikTok για να ξετυλίξει τις οικονομικές παγίδες και τις «απάτες» που αντιμετωπίζει η Gen Z στις ΗΠΑ, όπως η μείωση των μισθών και μια δύσκολη αγορά ακινήτων στην οποία οι αυξήσεις των ενοικίων ξεπερνούν τις αποδοχές.
«Θέλουμε να μπορούμε να έχουμε μια αξιοπρεπή διαβίωση, αλλά δεν μπορούμε καν να μετακομίσουμε από το σπίτι των γονιών μας», θρηνεί η Brama σε ένα βίντεο που προκλήθηκε από αυτό που αποκαλεί «έλλειψη υπευθυνότητας» εκ μέρους των εργοδοτών.
«Έχω κουραστεί τόσο πολύ να βλέπω περιεχόμενο που λέει: “Ω, αν απλώς αποταμιεύατε λίγο περισσότερο, αν απλώς επενδύατε λίγο περισσότερο…». Όμως, όχι, οι άνθρωποι είναι στα όρια. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά να ζήσουν, να φάνε, να βάλουν βενζίνη στο αυτοκίνητό τους», λέει η Brama.
Αυτός είναι εν μέρει ο λόγος για τον οποίο η Brama μοιράζει τώρα το χρόνο της μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, όπου πιστεύει ότι η ποιότητα ζωής είναι καλύτερη για τους νέους με οικονομικούς περιορισμούς.
«Οι άνθρωποι στις ΗΠΑ βλέπουν χώρες, όπως η Αλβανία, όπου οι μισθοί μπορεί να είναι χαμηλότεροι και σκέφτονται “Ω, δεν θα ζούσα ποτέ εκεί”», λέει.
«Είναι αλήθεια ότι στην Αλβανία μπορεί να βγάζεις πολύ λιγότερα, αλλά επίσης πιθανόν να μην έχεις χρέη από πιστωτικές κάρτες ή φοιτητικά χρέη και θα έχεις ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Οι άνθρωποι στην Ευρώπη ζουν πραγματικά τη ζωή». (Ο Παγκόσμιος Δείκτης Ζωτικότητας θα συμφωνούσε).
Σε όλο τον κόσμο, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία Gen Z-ers οδεύουν προς τα τέλη της δεκαετίας του ‘20 εν μέσω αδιαμφισβήτητων οικονομικών αντιξοοτήτων.
Σύμφωνα με την επικαιροποίηση των Παγκόσμιων Οικονομικών Προοπτικών του Ιουλίου 2024 που δημοσίευσε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, «η δυναμική του παγκόσμιου αποπληθωρισμού επιβραδύνεται», κάτι που καθορίζεται από τον συνεχιζόμενο πληθωρισμό στις τιμές των υπηρεσιών που είναι υψηλότερος του μέσου όρου, τους περιορισμούς στο διασυνοριακό εμπόριο και την απροθυμία των κεντρικών τραπεζών να ξεκινήσουν μειώσεις επιτοκίων.
Με αυτό κατά νου, η οικονομική αρνητικότητα δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα της Gen Z. Η έρευνα 2024 Wellness Barometer Survey της εταιρείας Brightplan, η οποία πραγματοποιήθηκε σε 1.400 εργαζόμενους σε παγκόσμιες εταιρείες με έδρα τις ΗΠΑ, διαπίστωσε ότι η πλειονότητα, ανεξαρτήτως ηλικίας, αναφέρει ότι αισθάνεται αγχωμένη για την οικονομική της κατάσταση, αναφέροντας τον υψηλό πληθωρισμό, την αύξηση των επιτοκίων και τη μεταβλητότητα της αγοράς ως παράγοντες που δυσχεραίνουν την κατάσταση.
Ο Andrew Roth, 25 ετών, υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι της Gen Z δεν είναι όλοι καταδικασμένοι και ζοφεροί σε σχέση με τα οικονομικά -απλώς προσεγγίζουν τα παραδοσιακά ορόσημα λίγο πιο επιφυλακτικά.
«Για τη Gen Z, η εμπιστοσύνη στα ιδρύματα βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλό επίπεδο», λέει ο Roth, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της dcdx, μιας εταιρείας έρευνας και στρατηγικής για τη Gen Z.
Στις ΗΠΑ, λέει, οι νέοι αισθάνονται ότι «η κυβέρνησή τους δεν έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη τους. Οι παλαιότερες γενιές δεν έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη τους, είτε πρόκειται για το κλίμα, είτε για τη μεταρρύθμιση της οπλοκατοχής, είτε για τη μεταρρύθμιση της αστυνομίας -οι νέοι αισθάνονται ότι δεν τους ακούνε».
Μια έρευνα του 2023 από το Gallup και το Walton Family Foundation το επιβεβαιώνει αυτό, διαπιστώνοντας ότι λιγότεροι από ένας στους πέντε ανθρώπους ηλικίας 18 έως 26 ετών δήλωσαν ότι δεν έχουν «μεγάλη» εμπιστοσύνη σε σημαντικούς θεσμούς των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης, του Ανώτατου Δικαστηρίου, της προεδρίας, των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας και των ειδήσεων.
Μπορεί να είναι επιφυλακτικοί και για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου ένα έτος πανεπιστημίου κοστίζει 9.250 λίρες Αγγλίας (11.881 δολάρια), πρόσφατα στοιχεία έδειξαν ότι το χάσμα στις δυνατότητες κέρδους μεταξύ αποφοίτων και μη αποφοίτων συρρικνώνεται, θέτοντας σε δοκιμασία το ερώτημα αν το πτυχίο «αξίζει τον κόπο».
Στις ΗΠΑ τα δίδακτρα ανέρχονται κατά μέσο όρο σε 19.068 δολάρια (14.844 λίρες Αγγλίας) ετησίως -ένα κόστος που έχει υπερδιπλασιαστεί τον 21ο αιώνα- και σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του PEW, μόνο το 22% των ενηλίκων στις ΗΠΑ δηλώνει ότι θεωρεί το κόστος του πανεπιστημίου ότι αξίζει τον κόπο, ακόμη και όταν οι φοιτητές πρέπει να πάρουν δάνεια.
Μόνο ένας στους τέσσερις δήλωσε ότι είναι εξαιρετικά ή πολύ σημαντικό να έχει κανείς πτυχίο τετραετούς κολλεγίου προκειμένου να βρει μια καλά αμειβόμενη εργασία στη σημερινή οικονομία.
Αυτά τα συναισθήματα επιβεβαιώνονται στα ποσοστά εγγραφής της Gen Z. Το ποσοστό των αποφοίτων λυκείου των ΗΠΑ που εγγράφονται στο κολέγιο έχει μειωθεί από 70% το 2009, που ήταν σταθερά στο έδαφος της χιλιετίας, σε 62% το 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Εκπαιδευτικής Στατιστικής που επικαλείται μια ανασκόπηση ερευνών του BestColleges.
Gen Z: Η παιχνιδοποίηση των προσωπικών οικονομικών
Ο Roth λέει ότι η «παιχνιδοποίηση» των προσωπικών οικονομικών με γνώμονα τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης -για παράδειγμα, η άνοδος των παράλογων meme stocks- τροφοδοτεί μια προφανή μηδενιστική προσέγγιση των χρημάτων.
Πάρτε το φαινόμενο «girl math» του 2023 ή τον ατυχή χαρακτηρισμό της Gen Z ως τη γενιά «αγοράζω τα πάντα, δεν έχω τίποτα» -σε όλες τις περιπτώσεις, το μήνυμα φαίνεται να είναι: τα χρήματα δεν είναι αληθινά.
«Με όλη αυτή την παιχνιδοποίηση, η πραγματική σημασία των προσωπικών οικονομικών χάνεται», λέει ο Roth, υπονοώντας ότι η αποσπασματική συζήτηση γύρω από την αποταμίευση και την επιτυχία είναι ένα είδος βιτρίνας.
«Αυτό που κάποιοι αντιλαμβάνονται ως τεμπελιά ή μηδενισμό μπορεί στην πραγματικότητα να είναι περισσότερο παράλυση, επειδή υπάρχουν τόσες πολλές επιλογές», λέει.
Η νεότερη γενιά εξακολουθεί να θέλει να ανθίσει, λέει ο Mark Beal, επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Επικοινωνίας και Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Rutgers και συγγραφέας του βιβλίου ZEO: Introducing Gen Z – The New Generation Of Leaders.
«Η Gen Z έχει όντως οικονομικούς στόχους», σημειώνει ο Beal. “Κερδίζουν χρήματα. Αποταμιεύουν χρήματα. Επενδύουν χρήματα. Ορισμένοι έχουν ήδη αγοράσει σπίτια. Απλώς προσεγγίζουν τους στόχους διαφορετικά. Δεν είναι τόσο δομημένοι και άκαμπτοι όσο οι προηγούμενες γενιές -όσοι από εμάς σκεφτόμασταν: “Μέχρι να γίνω 30 ετών, χρειάζομαι ένα σπίτι με λευκό φράχτη”».
Λίγο περισσότερο από το ένα τέταρτο (26,3%) των ενήλικων μελών της Gen Z είχαν σπίτι το 2023, σύμφωνα με έκθεση της αμερικανικής εταιρείας ακινήτων Redfin. Εν τω μεταξύ, μια έκθεση του 2024 από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών της Βρετανίας διαπίστωσε ότι το 81% της Gen Z θα αγόραζε σπίτι αν μπορούσε.
Εν τω μεταξύ, σε πρόσφατη έρευνα του Consumer Pulse Survey σε 3.000 ενήλικες που αντιπροσωπεύουν τον γενικό πληθυσμό των Ηνωμένων Πολιτειών, η TransUnion διαπίστωσε ότι η Gen Z «φάνηκε να είναι η πιο σταθερή από κάθε άλλη γενιά» το δεύτερο τρίμηνο του 2024, με το 65% των ερωτηθέντων της Gen Z να δηλώνουν ότι αισθάνονται αισιόδοξοι για την ικανότητά τους να διαχειριστούν τα έξοδα του νοικοκυριού κατά το επόμενο έτος -σε σύγκριση με λιγότερο από το 50% των baby boomers και των Gen X-ers.
Με πληροφορίες από BBC
