Σε μια εποχή που η remote εργασία έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, ορισμένοι υπάλληλοι καταγράφουν και δημοσιεύουν σε βίντεο τις απολύσεις τους στο TikTok και στα υπόλοιπα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Ενδέχεται με αυτό τον τρόπο να ζητούν στήριξη βιώνοντας μία μοναχική κατάσταση, είναι όμως σοφό αυτό που κάνουν;
Εκατομμύρια άνθρωποι στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης παρακολούθησαν την εργαζόμενη στον τομέα της Τεχνολογίας Brittany Pietsch να αποχωρεί από τη δουλειά της μέσω βιντεοκλήσης.
Στις 12 Ιανουαρίου, η Pietsch, πρώην στέλεχος στην αμερικανική εταιρεία Πληροφορικής Cloudflare, δημοσίευσε ένα βίντεο διάρκειας εννέα λεπτών στο TikTok.
Η λεζάντα που το συνόδευε, ήταν: «Όταν ξέρεις ότι πρόκειται να απολυθείς, το κινηματογραφείς».
Το βίντεο στο TikTok δείχνει την παθιασμένη αντίδραση της Pietsch όταν δύο εκπρόσωποι της εταιρείας που δεν είχε συναντήσει ποτέ, της εξηγούν ότι απέτυχε να ανταποκριθεί στις «προσδοκίες για απόδοση» και θα τερματιστεί η συνεργασία τους.
Στη συνομιλία υπερασπίζεται τη δουλειά της, αναφέροντας λεπτομερώς τα θετικά σχόλια που έλαβε και ζητά να μάθει από τους εκπροσώπους της εταιρείας τους συγκεκριμένους λόγους που οδήγησαν στην απόλυσή της. (Οι εκρπόσωποι στην άλλη πλευρά της γραμμής δεν της απάντησαν κάτι συγκεκριμένο).
Παρεμφερή βίντεο αναρτώντα συχνά το τελευταίο διάστημα και κεντρίζουν το ενδιαφ΄ρον των χρηστών στο TikTok και στο X (πρώην Twitter), καθώς οι διαδοχικές απολύσεις συνεχίζουν να επηρεάζουν τις εργασιακές σχέσεις σε όλο τον κόσμο.
Σε μια νέα ανατροπή για το τρέχον τοπίο της εργασίας, πολλές από αυτές τις απολύσεις συμβαίνουν σε εργαζομένους μέσω βιντεοκλήσεων στα σπίτια τους –ένα απομονωτικό γεγονός για έναν νεαρό εργαζόμενο, ειδικά αν είναι η πρώτη του απόλυση.
Ορισμένοι χρήστες μπορεί να θεωρούν τα βίντεο απόλυσης ως διαφανή και ενδυναμωτικά, ειδικά εκείνοι που μπορούν να ταυτιστούν με την εμπειρία. Τα σχόλια μπορούν επίσης να είναι ένα μέρος για να μοιραστείτε συμβουλές εργασίας για την διαχείριση μιας απόλυσης.
Στην περίπτωση της Pietsch, ηχογράφησε και ανέβασε την απόλυση «ώστε να μπορεί να μοιραστεί αυτό που συνέβη με την οικογένεια και τους φίλους της», όπως δήλωσε στη Wall Street Journal στις 16 Ιανουαρίου.
Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η μετατροπή μιας απόλυσης σε περιεχόμενο του TikTok ή των υπόοιπων Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης –όσο και αν γίνεται με καλές προθέσεις και για απόδοση δικαιοσύνης ή για αναζήτηση στήριξης– μακροπρόθεσμα μπορεί να έχει επαγγελματικές επιπτώσεις.
TikTok: Το περιεχόμενο που αναζητεί την αλληλεγγύη
Το hashtag #layoffs στο TikTok έχει συγκεντρώσει περισσότερες από 366 εκατομμύρια προβολές. Η άνοδος του ενδιαφέροντος δεν είναι τόσο ασυνήθιστη: οι μαζικές απολύσεις στον τομέα της Τεχνολογίας το 2023 συνεχίστηκαν και το νέο έτος, με μειώσεις προσωπικού στην Google, Amazon και άλλες σημαντικές εταιρείες από την 1η Ιανουαρίου και μετά. Αυτές οι απολύσεις επηρεάζουν χιλιάδες εργαζόμενους.
Για τους επαγγελματίες της Gen Z στο επίκεντρο της τάσης των live απολύσεων, τα βίντεο θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως επέκταση του περιεχομένου που ενσωματώνεται διαφορετικά στα βίντεο με τη θεματολογία Get Ready With Me (GRWM), έναν τομέα του TikTok στον οποίο οι δημιουργοί παρουσιάζουν την καθημερινότητά τους.
Οι δημιουργοί κερδίζουν προσοχή δίνοντας στους followers τους μία γεύση από την εσωτερική τους ζωή. Εντός αυτού του προτύπου, μια απόλυση θα μπορούσε να είναι ένα απολύτως φυσιολογικό πράγμα για κοινή χρήση στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Απλώς, μπορεί να παράγει καλό περιεχόμενο, ειδικότερα σύμφωνα με τις μοντέρνες τάσεις και τις θεματικές.
Για τους followers τα βίντεο προσφέρουν έναν τρόπο για να αισθάνονται λιγότερο μόνοι σε έναν νέο κόσμο εργασίας, όπου οι απολύσεις μέσω βιντεοκλήσεων διάρκειας 10 λεπτών είναι συχνό φαινόμενο.
Το βίντεο της Pietsch συγκέντρωσε σχόλια ενσυναίσθησης και υποστήριξης: «Λυπάμαι πολύ που το ακούω αυτό», γράφει ένας follower.
«Με άφησαν να φύγω έπειτα από 7 χρόνια πίστης σε μια εταιρεία στην οποία δούλευα. Κόντεψε να με σκοτώσει κυριολεκτικά» αναφέρει ένας follower. Γράφει ένας άλλος: «Οι εταιρείες δεν νοιάζονται για σένα, και για το λόγο αυτό μπορείς και εσύ να τους βάλεις στο στόχαστρο».
Ωστόσο, παρ’ όλη την ψυχαγωγική του αξία, αυτό το περιεχόμενο αντικατοπτρίζει επίσης το τρέχον εργασιακό τοπίο, όπου εμφανίστηκε μια ευνοϊκή αλλαγή εξουσίας για τους εργαζόμενους, ιδιαίτερα τον περασμένο χρόνο.
Παράλληλα με τα εργατικά κινήματα με την στήριξη και των συνδικαλιστικών οργανώσεων, συμπεριλαμβανομένου του περασμένου «καλοκαιριού των απεργιών» –μια περίοδο ευρείας και μεγάλης δημοσιότητας συνδικαλιστικής δραστηριότητας τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι εργαζόμενοι έκλεισαν συμφωνίες ρεκόρ– τα βίντεο ζωντανών απολύσεων αμφισβητούν τον κανόνα των εργοδοτών να έχουν πάντα το πάνω χέρι.
Τα βίντεο μιλούν επίσης για την ιδέα ότι οι εργαζόμενοι ανησυχούν λιγότερο για την προστασία ενός πιθανώς ξεπερασμένου προτύπου επαγγελματισμού και είναι πιο ενεργητικοί γύρω από την οργάνωση και την αλληλεγγύη στο χώρο εργασίας.
Για πολλούς από αυτούς τους δημιουργούς, αυτό σημαίνει ότι οι εργοδότες πρέπει να λογοδοτήσουν ακόμα και τους βγάζουν εκτός μισθοδοσίας.
Ο Farah Sharghi, ένας υπεύθυνος προσλήψεων Τεχνολογίας με έδρα το Σαν Φρανσίσκο, πιστεύει ότι τα βίντεο απόλυσης είναι φυσική συνέπεια μιας ταραχώδους αγοράς εργασίας στην εποχή των social media.
«Η δημόσια ανταλλαγή εμπειριών απόλυσης σε πλατφόρμες όπως το TikTok αντανακλά μια στροφή προς μεγαλύτερη διαφάνεια και την επιθυμία να μοιραζόμαστε προσωπικές ιστορίες σε έναν ψηφιακό κόσμο», λέει ο Sharghi.
Υπογραμμίζει επίσης τον συναισθηματικό και επαγγελματικό αντίκτυπο των εταιρικών αποφάσεων σε μεμονωμένα άτομα: «Είναι άλλο να μιλάς για απολύσεις –άλλο να το βιώνεις με το άτομο που επηρεάζεται καθώς του συμβαίνει σε πραγματικό χρόνο».
Ο Sharghi προσθέτει ότι βίντεο όπως αυτό της Pietsch μπορεί να μεταδίδουν μια αυξανόμενη αίσθηση δυσαρέσκειας για τις σχέσεις εργαζομένου-εργοδότη.
«Η εταιρεία [μπορεί να προσπαθήσει] να μεταθέσει την ευθύνη της απόλυσης στον εργαζόμενο –ενώ στην πραγματικότητα, εάν πρόκειται για μαζική απόλυση, θα μπορούσε να είναι είτε η αποτυχία της ηγεσίας είτε μια αλλαγή στην Τεχνολογία που οδηγεί στην αλλαγή», λέει. «Αυτά τα βίντεο αποκαλύπτουν τις αστοχίες των εταιρειών».
TikTok: Δημοσιεύστε αλλά με προσοχή
Ενώ οι δημιουργοί βίντεο όπου απολύονται μπορεί να δικαιολογούνται για την οργή τους, ορισμένοι παροτρύνουν τους νέους επαγγελματίες να επανεξετάσουν τις προσεγγίσεις τους –ακόμη και επικρίνοντάς τους ευθέως ως αφελείς και ασυνείδητους.
Στο X, η συντηρητική σχολιαστής Candace Owens αποκάλεσε την Pietsch «νεαρή και ηλίθια» αφού το βίντεό της έγινε viral: «Τώρα όποια εταιρεία γκουγκλάρει την Brittany Pietsch θα συναντήσει αυτό το βίντεο όπου ηχογραφεί κρυφά την εταιρεία στην οποία εργαζόταν για να την εκθέσει επειδή έκαναν τη δουλειά τους. Απίστευτα κοντόφθαλμη!».
Ένας άλλος σχολιαστής επισήμανε ότι τόσο η Pietsch όσο και η Cloufdare δεν έπαιξαν καλά: «Το να απολυθείς είναι δύσκολο, αλλά είναι σημαντικό να το χειριστείς με αξιοπρέπεια. Το να απολύσεις κάποιον είναι επίσης δύσκολο, απαιτεί συμπόνια και σεβασμό. Πλήρης αποτυχία και από τις δύο πλευρές».
Ο Sharghi δεν συμφωνεί με τις ακραίες λήψεις, αλλά προτρέπει να είμαστε προσεκτικοί. «Αν και αυτά τα βίντεο μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη και αλληλεγγύη, έχουν επίσης τη δυνατότητα να επηρεάσουν τις μελλοντικές προοπτικές εργασίας αυτού του ατόμου», λέει.
«Οι τεχνολογικοί κολοσσοί, για παράδειγμα, είναι ένας μικρός κόσμος και αν ένα από αυτά τα βίντεο έχει γίνει viral, είναι πολύ πιθανό να το έχει δει κάποιος υπεύθυνος προσλήψεων, διευθυντής προσλήψεων ή κάποιος που παίρνει συνεντεύξεις από υποψήφιους εργαζόμενους».
Μια εταιρεία μπορεί να σκεφτεί δύο φορές πριν προσλάβει έναν υποψήφιο που θα μπορούσε να «εκθέσει τις εσωτερικές λειτουργίες της εταιρείας δημόσια», εξηγεί.
Κατά κάποιο τρόπο, είναι μια ακραία μορφή της «άποψης» στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης που θα μπορούσε να προκαλέσει δισταγμούς στους διευθυντές προσλήψεων.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτά τα βίντεο θα μπορούσαν ακόμη και «κάψουν» τους δημιουργούς τους.
Προτού αδράξουν την επιθυμία να δημοσιεύσουν, ο Sharghi συνιστά στα απολυμένα άτομα να διαβάζουν προσεκτικά τις συμβάσεις τους και τα έγγραφα των απολύσεών τους, όπου μπορεί να περιέχουν συμφωνίες ή περιορισμούς σχετικά με τη συζήτηση των εμπειριών τους στην εταιρεία.
Ενώ το Εθνικό Συμβούλιο Εργασιακών Σχέσεων των ΗΠΑ έκρινε το 2023 ότι οι ρήτρες μη απαξίωσης στις συμφωνίες απόλυσης ήταν παράνομες, υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις σε αυτήν την απόφαση, όπως η κοινοποίηση εταιρικών μυστικών ή η υποβολή κακόβουλων, ψευδών δηλώσεων.
«Η δημόσια κοινοποίηση λεπτομερειών σχετικά με τη διαδικασία απόλυσης, ειδικά εάν απεικονίζουν την εταιρεία αρνητικά, θα μπορούσε να παραβιάσει αυτές τις ρήτρες», προειδοποιεί ο Sharghi.
Ουσιαστικά, το μήνυμα από τους ειδικούς είναι: σκεφτείτε το λίγο πριν δημοσιεύσετε. Ποιο είναι το νόημα του βίντεο και ποιες είναι οι πιθανές επιπτώσεις;
Αν κάτι μπορεί να μάθει κανείς από το #layoff TikTok, είναι ότι η ιδέα των εργαζομένων για μια επαγγελματική εικόνα αλλάζει σημαντικά –και δημιουργοί όπως η Pietsch είναι οι πρωτοπόροι αυτής της αλλαγής. Η ίδια δήλωσε στη Wall Street Journal ότι δεν μετανιώνει και ότι άλλοι εργαζόμενοι της λένε: «Μακάρι να είχα υπερασπιστεί τον εαυτό μου όπως έκανες εσύ».
Με πληροφορίες από BBC
