Ένα άγαλμα στην Ιταλία έχει φέρει πλήθος αρνητικών και οργισμένων σχολίων, φέρνοντας ξανά το αιώνιο δίλλημα του σεξουαλικοποιημένου σώματος σε συνδυασμό με την τέχνη. Τον 19ο αιώνα, «η καθαρίστρια του Σάπρι» συνέβαλε στην ενοποίηση της γειτονικής χώρας, ωστόσο 200 χρόνια αργότερα, ποιος να περίμενε ότι το άγαλμα της θα την δίχαζε.

Το χάλκινο άγαλμα απεικονίζει μια λιτά ντυμένη γυναίκα με διαφανές φόρεμα, από ένα ποίημα του 19ου αιώνα, προκαλώντας διαμάχη για τον σεξισμό στην Ιταλία. Τα αποκαλυπτήρια έγιναν το Σάββατο, κατά τη διάρκεια τελετής, στην οποία παρέστη ο πρώην πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε, στο Σάπρι, στη νότια περιοχή της Καμπανίας.

Το έργο είναι του γλύπτη Εμανουέλε Στιφάνο αποτελεί φόρο τιμής στο La Spigolatrice di Sapri (Η καθαρίστρια του Σάπρι), που έγραψε ο ποιητής Λουίτζι Μερκαντίνι το 1857. Το ποίημα βασίζεται στην ιστορία μιας αποτυχημένης επανάσταση κατά του Βασιλείου της Νάπολης από τον Carlo Pisacane, έναν από τους πρώτους Ιταλούς σοσιαλιστές στοχαστές. Στο Σάπρι στην ακτή της Καμπανίας, στις 28 Ιουνίου 1857 σκοτώθηκαν 300 μαχητές της ανεξαρτησίας και ο ίδιος ο Carlo Pisacane.

Πάμε, όμως, στο σήμερα. Το άγαλμα προκάλεσε σάλο, γιατί αναδεικνύονται οι γλουτοί της γυναίκας ανάγλυφα, δημιουργώντας αντιδράσεις τόσο από γυναίκες όσο και από άντρες. Από πολλού, θεωρήθηκε πως ένα σώμα που διαγράφονται οι καμπύλες, δεν παραπέμπει έτοιμο για αγώνα της πατρίδας της, αλλά σε άλλα πιο πονηρά πράγματα, μάλλον. Υπέρμαχος της εν λόγω άποψης είναι και η Λόρα Μπολντρίνι, βουλευτής του κεντροαριστεροΔημοκρατικού κόμματος, που είπε ότι το άγαλμα της επαναστάτριας αποτελεί «προσβολή για τις γυναίκες και την Ιστορία που πρέπει να γιορτάζει» κάνοντας λόγο για «σεξουαλικοποιημένο σώμα».

Ομάδα γυναικών πολιτικών από το παράρτημα του Δημοκρατικού Κόμματος στο Παλέρμο ζήτησαν μάλιστα να αποσυρθεί το άγαλμα. «Για άλλη μια φορά, πρέπει να υποστούμε τον εξευτελισμό να βλέπουμε τον εαυτό μας να εκπροσωπείται με τη μορφή ενός σεξουαλικοποιημένου σώματος, χωρίς ψυχή και χωρίς καμία σχέση με τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της ιστορίας», ανέφερε η ομάδα σε ανακοίνωσή της.

Ο γλύπτης υπερασπίστηκε το έργο του, γράφοντας στο Facebook ότι αν ήταν στο χέρι του, θα ήταν «εντελώς γυμνό… απλώς επειδή είμαι λάτρης του ανθρώπινου σώματος». Είπε ότι ήταν «μάταιο» να προσπαθείς να εξηγήσεις το έργο τέχνης σε εκείνους που «θέλουν απολύτως μόνο να βλέπουν την ανηθικότητα». Ο Αντόνιο Τζεντίλε, δήμαρχος του Σάπρι, είπε ότι μέχρι να ξεσπάσει η διαμάχη, «κανείς δεν είχε επικρίνει ή παραμορφώσει (το νόημα) του έργου τέχνης». Στις φωτογραφίες της τελετής, ο πρώην πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε, και πλέον ηγέτης του Κινήματος των Πέντε Αστέρων, εμφανίζεται μάλλον σαστισμένος καθώς κοιτά το άγαλμα, περιτριγυρισμένος από άντρες.

Πότε θα καταλάβουμε πως η ελευθερία της τέχνης είναι αυτό που κάνει ένα έργο μοναδικό; Πως ο σεξισμός δεν έχει καμία σχέση σε ένα άγαλμα ή σε ένα πίνακα; Ο συμβολικός χαρακτήρας του αγάλματος στην Ιταλία, πέρασε στα ψιλά, εξαιτίας των γλουτών (!), που «κρύβουν» τον αντιστασιακό ρόλο της γυναίκας. Μια ευθιξία άνευ προηγουμένου, γιατί εν έτη 2021 συνεχίζουμε να μην αποδεχόμαστε είτε το γυμνό είτε το μερικώς γυμνό. Εν έτη 2021, συνεχίζουμε να θεωρούμε το γυμνό, σεξιστικό. Με αυτή τη λογική, θα έπρεπε όλα τα αγάλματα από την αρχαία Ελλάδα να αποσυρθούν ως ένδειξη προσβολής.