Περιεχόμενα
Μόλις πριν λίγους μήνες, γράφαμε εδώ για την Αστυπάλαια πως είναι από τα λίγα νησιά στο Αιγαίο που δεν έχουν παραδοθεί στον υπερτουρισμό. Όταν το γράφαμε αυτό, εννοούσαμε πως δεν έχουμε να κάνουμε με ένα νησί όπου εντοπίζεται μεγάλη κατασκευαστική δραστηριότητα. Μια που το γράψαμε και μια που ακυρώθηκε σε λίγους μήνες, αφού τα τελευταία 24ωρα, μετά από ρεπορτάζ της Καθημερινής, συζητιέται από φορείς και κόσμο αυτή η προέγκριση για να χτιστεί ένας τουριστικός οικισμός στο νησί, που είναι μεγαλύτερος σε μέγεθος από τους δύο βασικούς του οικισμούς.
Κατ’ αρχάς, παρόλο που αρκετοί μιλάνε για έγκριση, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, τονίζουν ότι πρόκειται για προέγκριση από το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων, το οποίο, από τη στιγμή που του κατατίθεται ένας πλήρης φάκελος, δεν έχει δικαιοδοσία να αρνηθεί. Και ο φάκελος του υποψήφιου επενδυτή είναι απλά η εκδήλωση της δικής του επιθυμίας. Δεν υπάρχει κάποια έγκριση ώστε να προχωρήσουν οικοδομικές εργασίες. Αυτό ισχύει σε όλα τα νησιά, στην Αστυπάλαια λίγο περισσότερο, καθότι έχει ένα πιο ιδιαίτερο καθεστώς.
Μετά την προέγκριση από το ΚΕΣΥΠΟΘΑ, πρέπει να γίνουν απαραίτητες μελέτες, η σύνταξη Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) με την αντίστοιχη διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς, κατόπιν εκ νέου εξέταση από το ΚΕΣΥΠΟΘΑ, με τη ΣΜΠΕ, η έγκριση του project από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ και στη συνέχεια ο έλεγχος νομιμότητας από το ΣτΕ.
Όλα καλά ως εδώ. Αυτή η διαδικασία πάντως, δεν απορρίπτει το ενδεχόμενο να υπάρξει και έγκριση, επομένως να δούμε να φτιάχνεται ένας ολόκληρος οικισμός με έκταση λίγο κάτω από τα 2.000 στρέμματα, στην περιοχή Βίγλα στην Αστυπάλαια. Αυτό που ζητάνε όσοι αντιδρούν, είναι να μην υπάρξει καν διαδικασία ελέγχου της πρότασης, διότι δεν πρέπει να συμβεί επ’ ουδενί η ανέγερση κτηριακών εγκαταστάσεων, που θα αλλοιώσουν την εικόνα του νησιού και θα «καταπιούν» τους δύο οικισμούς. Όχι μόνο σε μέγεθος, αλλά και οικονομικά.
Σε αυτές τις εγκαταστάσεις θα υπάρχουν εστιατόρια και χώροι αναψυχής. Οι τουρίστες που θα μένουν εκεί, θα καλύπτουν εκεί τις ανάγκες τους, άρα θα μειωθεί το κέρδος που μπορεί να έχουν οι επιχειρηματίες στους δύο οικισμούς.
Αντίθετος ο δήμαρχος και οι ντόπιοι στο mega τουριστικό χωριό
Ακούγοντας κάποιος αυτή την υπόθεση, θα περίμενε ότι έχει εμπλοκή ο δήμαρχος κι ότι έχει συναινέσει σε κάποια παραχώρηση. Κάτι τέτοιο όμως, δεν ισχύει. Ο δήμαρχος, κ. Νίκος Κομηνέας, με δήλωσή του στην Καθημερινή, έχει εκφράσει ανοιχτά την αντίθεσή του, όπως και το δημοτικό συμβούλιο του νησιού.
«Κατ’ αρχάς, η επένδυση αυτή είναι εντελώς ασύμβατη με τον χαρακτήρα του νησιού και το βιώσιμο μοντέλο τουριστικής του ανάπτυξης. Το είδος της δόμησης που προτείνεται, δηλαδή διάσπαρτες βίλες σε μεγάλα οικόπεδα, είναι άσχετο με τη μορφολογία των οικισμών μας. Επιπλέον, το μέγεθος της επένδυσης θα μας δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στις υποδομές, όπως οι δρόμοι, η παροχή νερού, τα λύματα, ο φωτισμός, η καθαριότητα. Αν κάποιος θέλει να επενδύσει τουριστικά, οι οικισμοί του νησιού έχουν μεγάλο, ήδη εγκεκριμένο περιθώριο επέκτασης».
Πριν λίγες εβδομάδες, σε συνέντευξή του στα Νέα, ο κ. Κομηνέας είχε πει ότι «Η ευημερία ενός τόπου δεν είναι τα μεγάλα ξενοδοχεία και ο υπερτουρισμός αλλά μικρά καταλύματα, μικρές γειτονιές όπου δημιουργούνται σχέσεις φιλίας μεταξύ των επισκεπτών και των κατοίκων».
Κι ερχόμαστε τώρα στο διά ταύτα. Δεν είδαμε πουθενά, σε αυτή την διευκρίνιση από το ΥΠΕΝ, να αναφέρεται πως θα πρέπει να εγκριθεί και από το δημοτικό συμβούλιο η επένδυση αυτή.
Είναι δυνατόν να βλέπουμε επενδύσεις αυτού του μεγέθους σε νησιά, ειδικά σε νησιά που δεν είναι μεγάλα σε έκταση, άρα κάθε τέτοια επένδυση αλλοιώνει με ευκολία τη μορφολογία τους, και σε αυτό να μην πέφτει κανένας λόγος στους ανθρώπους που ζουν εκεί, που τον διοικούν αυτόν τον τόπο; Ποιο το νόημα να υπάρχει δήμαρχος αν το κράτος είναι να δείχνει τέτοια αδιαφορία στον θεσμικό του ρόλο;
Στην Αστυπάλαια, ο δήμαρχος εξηγεί ότι υπάρχουν ήδη χώροι εντός των δύο οικισμών όπου θα μπορούσαν να γίνουν τουριστικές μονάδες, χωρίς να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας του, αλλά να ενσωματώνονται στο σύνολο. Πώς είναι λοιπόν δυνατόν, τόσο στην Αστυπάλαια όσο και σε άλλα νησιά να μην λαμβάνεται υπ’ όψιν η θέση της τοπικής αρχής που, σίγουρα, ξέρει παραπάνω από το κράτος; Και, κυρίως, που στο κάτω κάτω της γραφής έχει αυτή τη θέση επειδή οι κάτοικοι τού ανέθεσαν να προστατεύσει το νησί τους.
Κι εδώ εμφανίζεται το πρόβλημα με τα νησιά στην Ελλάδα, το οποίο μπορεί κανείς να το δει περισσότερο στο ζήτημα της λειψυδρίας ή της σπατάλης του νερού. Υπάρχουν περιπτώσεις δημάρχων σε νησιά όπου ζητάται με χαρακτηριστική ευκολία να γίνει επένδυση για αφαλάτωση, ενώ οι υπάρχουσες αφαλατώσεις μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες, απλά δεν γνωρίζουν πώς να το κάνουν ή δεν προχωρούν σε έργα αποτελεσματικότερης εκμετάλλευσης του διαθέσιμου νερού, είτε από αφαλατώσης είτε από τα όμβρια ύδατα. Η απώλεια νερού από τις αφαλατώσεις σε πολλά νησιά είναι μεγάλη, ώστε να πάει στράφι η αφαλάτωση και να είναι τσάμπα το κόστος της χρήσης, εν τέλει.
Ποιο το νόημα να υπάρχουν δήμαρχοι στα νησιά αν το κράτος τους αγνοεί;
Το κράτος λοιπόν δείχνει μια δυσπιστία προς τους δημάρχους σε αρκετές περιπτώσεις, ώστε να μην τους έχει δώσει παραπάνω αρμοδιότητες, όπως θα επέβαλε για παράδειγμα μια περίπτωση όπως αυτή στην Αστυπάλαια. Μαζί με τα ξερά, καίγονται και τα χλωρά. Περιορισμένες είναι οι αρμοδιότητες των δημάρχων στα νησιά, αλλά και εν γένει, σε πολλά ζητήματα, όπως στις παρανομίες στους αιγιαλούς ή με τους εμπρηστές, όπως μας είχε αναφέρει σε παλιότερο ρεπορτάζ μας ο δήμαρχος Νάξου.
Κάποια πράγματα δεν βγάζουν πραγματικά κανένα νόημα σε τούτη τη χώρα κι ένα από αυτά, είναι η μειονεκτική θέση στην οποία βρίσκονται οι δήμαρχοι. Θα εξεταστεί λοιπόν ο φάκελος του επενδυτή, θα γίνουν οι μελέτες, το πολεοδομικό σχέδιο, όσα χρειάζονται. Κι αν εγκριθεί; Τι θα συμβεί; Θα πάει το κράτος αντίθετα στους ανθρώπους που ζουν στον τόπο αυτό; Θα αγνοήσει τον δήμαρχο και το δημοτικό συμβούλιο;
Δεν θα έπρεπε τα νησιά (αναφέρομαι συγκεκριμένα σε αυτά, διότι έχουν πάντοτε ιδιαίτερο καθεστώς σε σχέση με μέρη στην ηπειρωτική χώρα) να είναι αρμόδια για τέτοιες αποφάσεις και να ορίζουν την τύχη τους; Για το ελληνικό κράτος φαίνεται πως αυτή η λογική δεν υπάρχει. Τουλάχιστον, όχι προς το παρόν.
