Έχει περάσει 5 ημέρες από την ημέρα ανακοίνωσης του θανάτου του Αλέν Ντελόν και το όνομά του, η μνήμη του, ακολουθείται ακόμα από διάφορες αντικρουόμενες απόψεις και κοσμοθεωρίες. Από τη μία έχουμε αυτούς που τον θυμούνται με θετικό τρόπο, τον αποκαλούν ως τον ωραιότερο που υπήρξε στο σινεμά, εστιάζουν κατά βάση στην απίστευτη γοητεία που είχε εξωτερικά, άλλοι μιλούν για τις αγαθοεργίες του προς τα ζώα. Από την άλλη, όσοι αναγνωρίζουν την ομορφιά του, θέτουν όμως το «ναι μεν, αλλά» για τις ακροδεξιές απόψεις του και για διάφορες σκιές που υπήρχαν για τη συμπεριφορά του.
Δεν στέκομαι σε κάποια από τις δύο πλευρές, ούτε θεωρώ πως υπάρχει πάντα μία πλευρά για έναν άνθρωπο, είτε είναι ο Αλέν Ντελόν είτε εγώ που δε με ξέρει η μάνα μου. Για όλους μας, πιθανότατα, όταν πεθάνουμε, θα υπάρχουν αυτοί που θα θυμούνται τις καλές μας πλευρές και θα τους λείψουμε, θα υπάρχουν κι αυτοί που θα μας θυμούνται ως καθάρματα, ως κακούς ανθρώπους. Είναι αναπόφευκτο. Ναι, ο νεκρός δεδικαίωται, αλλά αυτό είναι μια γενική φιλοσοφία.
Στην πράξη, ειδικά όταν ο νεκρός είναι γνωστός σε όλο τον κόσμο όπως ο Αλέν Ντελόν, ή, έστω, σε όλο τον δυτικό κόσμο, δεν υπάρχει δικαίωση. Υπάρχουν απόψεις. Και μπορούν να πατήσουν σε όλο το εύρος της κλίμακας των απόψεων που μπορεί να σχηματιστούν για έναν άνθρωπο. Από την βαριά θλίψη για τον θάνατό του μέχρι και την ηθική απόλαυση για τον θάνατο του, γιατί ενδεχομένως μπορεί να φέρθηκε πολύ άσχημα σε κάποιον.
Στην περίπτωση του Αλέν Ντελόν, δύο είναι τα ζητήματα που θέλω να θίξω, να συζητήσω. Ένα, η απαράμιλλη και θρυλική του ομορφιά και δύο, η ηλικία στην οποία πέθανε.
Ως προς την ομορφιά του, που αποτέλεσε το κυριότερο επιχείρημα για την θλίψη της απώλειας του, αυτό που κατάλαβα, και σε άλλους που τον έζησαν πολύ περισσότερο ως ηθοποιό, τον είδαν στο ζενίθ του, μα και σε μένα που τυχαία είδα 2 ταινίες του και τον ήξερα ως όνομα και μέγεθος, αλλά περισσότερο με βάση το τι μου έχουν μεταφέρει, παρά το διαπίστωσα ο ίδιος προσωπικά, είναι ότι αποτελεί ένα εκτυφλωτικό φως. Είναι σαν τον έρωτα. Ξεχνάς όλα τα υπόλοιπα. Ξεχνάς τις καλές του πλευρές, ξεχνάς τις κακές του πλευρές.
Κι όταν τις ξεχνάς, όταν δε μπορείς να τις δεις, ίσως και να σε ενοχλεί οτιδήποτε αρνητικό ειπωθεί για αυτόν, κι ας είναι ένα λογικό επιχείρημα. Δηλαδή, ότι στήριζε τη Λεπέν, μόνο αν είσαι ακροδεξιός, το βλέπεις ως θετικό. Ειδάλλως, αν είσαι άνθρωπος πιο προοδευτικός, όσο κι αν σου άρεσε ο Αλέν Ντελόν, δε γίνεται να θεωρήσεις πως οι αιτιάσεις είναι άδικες. Σε τυφλώνει όμως η ομορφιά του.
Δεν θυμάμαι να έχει συμβεί με άλλον ηθοποιό, άντρα ηθοποιό, κάτι τέτοιο. Ο Αλέν Ντελόν, αν και τον έλεγαν αρσενική Μπριζίτ Μπαρντό, είναι μάλλον η αρσενική εκδοχή της Μέριλιν Μονρό.
Παρατήρησα αρκετές αναρτήσεις την ημέρα του θανάτου του, η συντριπτική πλειοψηφία του αναγνώριζε αυτή την υπεράνθρωπη σαγήνη, μια γοητεία που δεν τοποθετείται σε λέξεις, και ήταν αναρτήσεις που είχαν μεγαλύτερη απήχηση, άρεσαν περισσότερο. Κάτω από αυτή τη σκιά της ομορφιάς, υπήρξαν σχόλια για την φιλοζωΐα του ή τις υπερσυντηρητικές απόψεις του, τέθηκε ξανά και το ζήτημα του διαχωρισμού του καλλιτέχνη από τον άνθρωπο, αλλά ισχνής έντασης συζήτηση.
Γιατί μας πονάει ο θάνατος του 88χρονου Αλέν Ντελόν που δεν τον ξέραμε προσωπικά;
Ως προς το κομμάτι της ηλικίας, πάντοτε με παραξένευε που πέφτουμε σε βαθιά θλίψη για ανθρώπους που έχουν φτάσει στα 88 τους, όπως ο Αλέν Ντελόν, και γενικά σε ηλικίες που υποδηλώνουν μια σχεδόν γεμάτη ζωή. Ο δε Αλέν Ντελόν, το είχε πει πολλές φορές και μόνος, έζησε τη ζωή του γεμάτα, δεν είχε κάτι να πει ότι του έλειψε. Και γι’ αυτό, όταν έφτασε σε μια ηλικία που δεν του άρεσε η ζωή του, είχε αποφασίσει ο Αλέν Ντελόν να επιλέξει την ευθανασία.
Με αφορμή τον Αλέν Ντελόν, κι από τη στιγμή που δεν πρόκειται για άνθρωπο της ζωής μας, για συγγενή μας, για άτομο που το είχαμε μέσα στη ζωή μας, με παραξενεύει που φτάνουμε να κλάψουμε για ανθρώπους που άγγιξαν την πληρότητα και δεν είχαν κάτι άλλο να πάρουν και να δώσουν. Ναι, πάντα λέμε πως η ζωή είναι γλυκιά και θες πάντα να ζήσεις άλλη μια μέρα. Αλλά, αν δεν είναι με τους όρους σου, τι νόημα έχει;
Ο Αλέν Ντελόν καταδεικνύει το ότι τελικά, δεν κλαίμε ποτέ για το συγκεκριμένο πρόσωπο. Κλαίμε, πονάμε για όσα συμβολίζει, για όσα κουβαλάει, που μπορεί και να μη σχετίζονται με μας. Ο Αλέν Ντελόν κουβαλάει μια εποχή, αυτή στην οποία κάποιοι ήταν 30-40 ετών, νέοι, δυνατοί, εύρωστοι, με ελάχιστες ως καθόλου ρυτίδες, έτοιμοι για έρωτα, για ταξίδια, για να δουλέψουν και να βγάλουν τα λεφτά τους μόνοι.
Κι ο θάνατος του, και κάθε ανθρώπου που δε μας είναι γνωστός από κοντά, παίρνει μαζί του αυτή την εποχή, μας υπενθυμίζει σαν ένας καθρέφτης πως δεν είμαστε εκείνοι οι άνθρωποι. Χειρότερα, πως απέχουμε πολλά χρόνια από αυτούς τους ανθρώπους, πως είμαστε πια λαθρεπιβάτες του σήμερα.
Στην περίπτωση δε του Αλέν Ντελόν, είναι κι ότι ενέπνευσε ανθρώπους, γυναίκες κατά βάση, να τον ονειρευτούν, να ονειρευτούν πως τον συναντούν και τον γοητεύουν και πως αυτό δεν είναι επιστημονική φαντασία, γιατί είμαστε ακόμα νέες και σφριγηλές και ερωτεύσιμες. Και μετά, το γήρας, το πέρασμα του χρόνου, μας το παίρνει αυτό. Κι ο θάνατος του Ντελόν έβαλε τη σφραγίδα.
Είναι, τέλος, στην κουλτούρα μας να αντιμετωπίζουμε τον οποιονδήποτε θάνατο ως μια ευκαιρία για θρήνο, για δράμα, για να χτυπηθούμε με την ψυχή μας, αντί να τιμήσουμε τη ζωή κάποιου που έφυγε πλήρης.
* Κεντρική φωτογραφία: Archive Photos/Getty Images
