Εκλογές 2023: Το ψέμα της «ακροδεξιάς στροφής» – Έχασαν όλοι σε απόλυτους αριθμούς

Το πιο συνηθισμένο όταν επιχειρεί κάποιος μια ανάλυση σε εκλογές είναι να δίνει σημασία στα ποσοστά και όχι στα απόλυτα νούμερα. Στην περίπτωση, όμως, της τελευταίας εκλογικής αναμέτρησης του Ιουνίου όχι μόνο επιτρέπεται, αλλά και επιβάλλεται να ρίξουμε μια ματιά στους απόλυτους αριθμούς. Κι αυτό, επειδή η απόσταση από την προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση ήταν μόλις πέντε εβδομάδες, άρα μπορούν να γίνουν άμεσες συγκρίσεις για το πώς συμπεριφέρθηκαν οι εκλογείς τότε και τώρα.

Πολύς λόγος έγινε για την αποχή. Και δικαίως. Πολλοί ήταν οι εκλογείς αυτοί που, ενώ ψήφισαν στις κάλπες του Μαϊου, προτίμησαν να μην κάνουν το ίδιο σ’ αυτές του Ιουνίου. Πιο αναλυτικά, τον Μάιο είχαν ψηφίσει 6.061.040 εκλογείς και τον Ιούνιο πήγαν στις κάλπες 5.268.907 πολίτες, με ενσωματωμένο το 99,78% των ψήφων, άρα ελάχιστες να απομένουν (λείπουν κάποια τμήματα εξωτερικού).

Τι σημαίνει αυτό σε απλά νούμερα; Ότι περίπου 790.000 πολίτες, παραπάνω από τον πληθυσμό ολόκληρης της Θεσσαλίας (!), αποφάσισαν να απέχουν από τις εκλογές. Προφανώς σε κάποιες περιπτώσεις υπήρχαν λόγοι υγείας, ταξιδιού, επαγγελματικοί κτλ. Αλλά στο συντριπτικό της ποσοστό αυτή η θηριώδης αποχή οφείλεται κυρίως στην αδιαφορία.

Είναι, επίσης, προφανές ότι αυτή η τεράστια απώλεια ψηφοφόρων δεν κατανέμεται σε όλα τα κόμματα αναλογικά, με βάση το ποσοστό που πήραν στις εκλογές. Κάποιοι είχαν πολύ σοβαρότερες απώλειες από κάποιους άλλους.

Τι λένε τα απόλυτα νούμερα; Ρίξτε μια ματιά στον πίνακα.

Ποιο είναι το συμπέρασμα; Ότι το κόμμα «Νίκη» είναι το μοναδικό απ’ αυτά που συμμετείχαν και στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις που αύξησε τις ψήφους του σε απόλυτα νούμερα, μάλιστα κατά σχεδόν 20.000. Όλα τα άλλα κόμματα είχαν απώλειες, άλλα μικρότερες κι άλλα μεγαλύτερες.

Η Νέα Δημοκρατία έχασε σχεδόν 300.000 ψηφοφόρους σε σχέση με τον Μάιο. Παρ’ ότι η προσπάθειά της μέσα στον μήνα ήταν ακριβώς να δημιουργήσει κίνητρο στους ψηφοφόρους της να πάνε πάλι στις κάλπες και να την ψηφίσουν, τελικά έχασε ένα κρίσιμο 12% απ’ αυτούς. Αν είχε καταφέρει να περιορίσει αυτές τις διαρροές, θα έκανε πραγματικότητα τα 45άρια που διατυμπάνιζε ο αρχηγός της τις τελευταίες ημέρες και μια πολύ πιο άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Οι απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μικρότερες αριθμητικά (κάμποσοι περισσότεροι από 250.000 ψηφοφόροι) αλλά αναλογικά πολύ μεγαλύτερες. Ο ΣΥΡΙΖΑ έπεσε για πρώτη φορά μετά το 2009 σε εξαψήφιο αριθμό ψηφοφόρων. Εννοείται ότι αν είχε καταφέρει να τους κρατήσει, θα ξεπερνούσε άνετα το 20% και θα δημιουργούσε, έστω τεχνητά, μια προοπτική πολύ πιο γρήγορης ανάκαμψης.

Ακόμα κι αυτοί που πανηγυρίζουν, βέβαια, είχαν απώλειες. Το ΠΑΣΟΚ απέτυχε να κεφαλαιοποιήσει την δυναμική του Μαϊου σε fast forward ρυθμούς. Οι περίπου 250.000 που γύρισαν την πλάτη στον ΣΥΡΙΖΑ δεν το επέλεξαν, αντίθετα έχασε σε απόλυτους αριθμούς και σχεδόν 60.000 ανθρώπους που το είχαν ψηφίσει ένα μήνα πριν, δηλαδή το 9%. Σε περίπτωση που κρατούσε μόνο αυτούς, χωρίς καν εισροές από τον ΣΥΡΙΖΑ, θα κατέγραφε +2% στα αποτελέσματα, κάτι που θα δυνάμωνε ακόμα περισσότερο την αίσθηση του ντέρμπι στην κεντροαριστερά.

Ακόμα και το ΚΚΕ, που γιόρτασε την «αύξηση» με ιστορική μοτοπορεία στο κέντρο της Αθήνας, καταγράφει απώλειες σχεδόν 26.000 ψηφοφόρων του σ’ ένα μήνα. Είναι λίγες σε σχέση με τα άλλα κόμματα, αλλά ενδεικτικές αν αναλογιστεί κανείς ότι αναφερόμαστε σ’ ένα κόμμα με παραδοσιακά ισχυρότατη συσπείρωση.

Η Ελληνική Λύση είχε απώλειες σχεδόν 30.000 ψηφοφόρων της (οι οποίοι σύμφωνα με την ανάλυση των exit polls κατευθύνθηκαν στους Σπαρτιάτες), αλλά δεν το πλήρωσε στα ποσοστά της. Η Πλεύση Ελευθερίας είχε τις μικρότερες απώλειες, πιθανότατα επειδή υπήρξε κινητικότητα όσων την εγκατέλειψαν λόγω των αλλαγών σε πρόσωπα σε συγκεκριμένες περιφέρειες, αλλά και εισροών από άλλα κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ, Μέρα25).

Κλειδί η συσπείρωση στις εκλογές

Πώς επηρεάζει αυτή η αποχή το συνολικό αποτέλεσμα; Η ερώτηση είναι ρητορική ασφαλώς. Όσα κόμματα μπορούν να συσπειρώνουν τους ψηφοφόρους τους, με διάφορους τρόπους, καταγράφουν μεγαλύτερα ποσοστά σε πιο χαλαρές εκλογικές περιόδους.

Αυτό που συνέβη, λοιπόν, στις εκλογές του Ιουνίου δεν ήταν σε καμία περίπτωση μια «ακροδεξιά στροφή» του ελληνικού εκλογικού σώματος, όπως διατείνονται όλοι οι αναλυτές από το βράδυ της Κυριακής. Όποιος κοιτάζει μόνο τα ποσοστά στις εκλογές, είτε εξαπατάται, είτε ψεύδεται.

Αυτό που υπήρξε ήταν, απλούστατα, μια μεγάλη διαφορά συσπείρωσης και κινήτρου για την ψήφο ανάμεσα στους ψηφοφόρους των κομμάτων.

Όσοι επέλεξαν να μην πάνε στις κάλπες, ψηφοφόροι της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ κατά κύριο λόγο, θεώρησαν τις εκλογές τελειωμένες από τη μία ή την άλλη πλευρά, μετά το αποτέλεσμα του Μαϊου. Αν’ αυτούς προσθέσουμε και τους ψηφοφόρους από ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ που δεν ψήφισαν, προκύπτει ένας αριθμός πάνω από 700.000 πολιτών που, αν πήγαιναν στις κάλπες, θα διαμόρφωναν τελείως διαφορετικά τα ποσοστά των κομμάτων. Και θα περιόριζαν την ποσοστιαία δύναμη των ακροδεξιών κομμάτων στις εκλογές στα συνηθισμένα νούμερα, που έχουν καταγραφεί και σ΄ άλλες εκλογές.

Στην εκλογική αναμέτρηση του Ιανουαρίου 2012, η οποία αναφέρθηκε πολλές φορές στα τηλεοπτικά πάνελ της εκλογικής βραδιάς, τα τρία κόμματα που βρίσκονταν δεξιά της Νέας Δημοκρατίας είχαν πάρει σχεδόν 750.000 ψήφους (Χρυσή Αυγή 388.387/Ανεξάρτητοι Έλληνες 293.683/ Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός 63.669, σύνολο 745.739) σε σύνολο 6.180.000 έγκυρων ψηφοδελτίων.

Οι αντίστοιχοι αριθμοί που καταγράφηκαν την Κυριακή είναι σαφώς μικρότεροι αθροιστικά (Σπαρτιάτες 241.626/Ελληνική Λύση 231.336/Νίκη 192.146, σύνολο 665.108). Σε απόλυτους αριθμούς είναι σχεδόν 80.000 λιγότεροι. Αν αθροίσουμε και τα κόμματα που δεν πλησίασαν την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση (Πατριωτικός Συνασπισμός 25.975, Φωνή Λογικής της Λατινοπούλου 22.432) και πάλι λιγότεροι είναι. Απλά φάνηκαν περισσότεροι, πολύ περισσότεροι, επειδή αυτοί πήγαν να ψηφίσουν και πολλοί «άλλοι» προτίμησαν το μπάνιο από τις εκλογές.